Tháng 10/2023, Quốc hội sẽ thông qua Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)

Đề xuất sửa đổi nhiều quy định tạo thuận lợi cho người dân khi yêu cầu cấp Phiếu Lý lịch Tư pháp

Thanh tra hoạt động công chứng đất đai tại Phú Quốc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Sửa Luật Đất đai để khắc phục những hạn chế, yếu kém

Tin nên đọc

Dự án Luật Đất đai sửa đổi - Kỳ 1: “Vấn đề giá đất và cơ chế tài chính về đất đai là khó nhất”

Cơ chế tự thỏa thuận về đất đai: Vừa giữ, vừa lo

Cử tri Đồng Nai quan tâm nhiều đến lĩnh vực đất đai

Cần sửa Luật đất đai để giảm thiểu tình trạng khiếu kiện về đất đai

Đầu tháng 9/2022, tại Đà Nẵng, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức lấy ý kiến dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Tham dự buổi hội nghị có Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh chủ trì hội thảo, cùng đại diện các Bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia, nhà khoa học.

Bám sát Nghị quyết số 18-NQ/TW

Theo Thường trực Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội, việc sửa đổi Luật Đất đai (sửa đổi) phải bám sát các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được xác định trong Nghị quyết số 18 –NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”.

Nghị quyết số 18-NQ/TW nêu rõ thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về quản lý và sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng đất đồng bộ với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Cụ thể, đổi mới và nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất;

Hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; Hoàn thiện cơ chế xác định giá đất; Hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai; Hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan đến thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất; Hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp; Xây dựng các quy định pháp luật đối với quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích.

Theo dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), việc giao đất, cho thuê đất sẽ được thực hiện chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất để tăng thu ngân sách nhà nước và huy động các nguồn lực xã hội.

Trong khi đó, bàn luận về vấn đề đấu thầu dự án có sử dụng đất, GS.TS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, nên tập trung vào đấu thầu dự án có sử dụng đất, trong khi hình thức đấu giá đất hiện nay chỉ lựa chọn nhà đầu tư có vốn lớn, sau đó chậm triển khai, hiệu quả thấp.

“Các dự án có mục tiêu lợi nhuận thì đây chính là câu chuyện nhạy cảm. Người dân thường có khiếu kiện vì mình được bồi thường ít, mà nhà đầu tư bán đất sinh lời nhiều lần. Ta cần quan niệm trong luật trọng điểm nội dung này. Chỉ khi lợi nhuận của dự án có lợi nhuận quốc gia, gắn với lợi nhuận của chủ đầu tư bỏ tiền ra thì đó là dự án vì lợi ích quốc gia công cộng”, GS.TS Đặng Hùng Võ cho hay.

Không chỉ vậy, vấn đề xung đột giữa Luật Đất đai và các luật khác như Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Bộ luật Dân sự được nhiều đại biểu quan tâm trao đổi, đóng góp ý kiến tại hội thảo.

Thông tin trên Quochoi.vn, ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông đưa ra ý kiến: “Giữa Luật Điện lực và Luật Đất đai có sự khác nhau. Ví dụ như phát sinh điện gió khoảng cách an toàn trên không trong Luật Đất đai chưa quy định, đường điện thì có, chúng ta không triệt tiêu cái này thì sẽ gây ra khiếu kiện…”.

Liên quan đến khung giá đất, Dự thảo lần này sẽ bỏ quy định khung giá đất, chuyển sang xác định giá đất phù hợp với giá phổ biến trên thị trường. Về bảng giá đất và giá đất cụ thể, có ý kiến cho rằng quy định về thẩm quyền ban hành như dự thảo sẽ gây mâu thuẫn với các nguyên tắc hành chính.

TS. Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản Quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp nhận định: “HĐND là cơ quan giao thẩm quyền trong câu chuyện quyết định bảng giá đất, nhưng khi có sự thay đổi thì UBND trực tiếp điều chỉnh. Vậy việc điều chỉnh có trình HĐND hay không? Tôi cho rằng, UBND tỉnh chỉ ban hành hệ số điều chỉnh biến động giá đất, chủ thể xem xét quyết định phải là HĐND tỉnh”.

Phải xác định được giá trị của đất sát với giá thị trường

Trong khi đó, tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2022 bước vào phiên thảo luận chuyên đề “Đẩy mạnh cải cách thể chế - Hoàn thiện chính sách về đất đai, giải pháp quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội”. GS.TS Đặng Hùng Võ tham gia với Tham luận “Hoàn thiện chính sách đất đai phù hợp với ngữ cảnh mới”, ông cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai đang thực hiện và các Luật có liên quan phải đặt trọng tâm vào khai thác vốn ngay trong quá trình đầu tư trên đất làm giá trị đất đai tăng thêm.

Theo GS.TS Đặng Hùng Võ, một trong những điểm cần tập trung tư duy là khái niệm “giá đất thị trường”. Trong suốt 10 năm qua, Luật Đất đai 2013 không quy định về khái niệm “giá đất thị trường”. Giải pháp khác cần đưa ra, theo ông là đưa định nghĩa giá thị trường theo tiêu chuẩn quốc tế vào Luật Đất đai sửa đổi; chú trọng vào thuế chuyển nhượng bất động sản để tính toán sao cho giảm thuế suất để giá đất thực được tự các bên ghi nhận trên hợp đồng chuyển quyền (hiện nay thuế suất là 2%, có thể rút xuống 1%, thậm chí 0,5%).

Ông cũng nêu ý kiến, pháp luật về thuế thu nhập từ chuyển quyền cần quy định rõ tính thuế không căn cứ vào giá trị hợp đồng chuyển quyền, chỉ căn cứ vào giá đất do Nhà nước quy định; lập cơ sở dữ liệu giá đất thị trường, trước mắt có thể sử dụng ngay mạng của Công chứng; và đưa phần mềm xử lý dữ liệu để ước tính giá trị đất đai do Nhà nước quy định.

Tại Hội thảo “Góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội tổ chức sáng 5/10.

Bàn luận về vấn đề quy định về giá đất và tổ chức định giá đất của Luật Đất đai năm 2013 theo Nghị quyết số 18-NQ/TW thì TS.Nguyễn Hữu Dũng, Khoa Bất động sản và Kinh tế tài nguyên (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, định giá đất luôn là bài toán không hề đơn giản, việc hoàn thiện cơ chế xác định giá đất, làm thế nào để mức giá của Nhà nước phản ảnh sát giá thị trường. Để làm điều đó, cơ chế xác định giá đất cần xem xét hoàn thiện và đổi mới phương pháp định giá đất cụ thể; phương pháp định giá hàng loạt, đặc biệt khắc phục những tồn tại, hạn chế yếu tố đầu vào của định giá đất; phương thức quản lý giá đất dựa trên đăng ký giá đất; Hoàn thiện hệ thống tổ chức định giá đất.

Theo TS. Nguyễn Hữu Dũng, cần mở rộng áp dụng biện pháp đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng đất.

Để khắc phục những bất cập trên về giá đất, PGS.TS Phan Trung Hiền - Trưởng khoa Luật, Đại học Cần Thơ cho rằng cần bổ sung vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là “Việc định giá đất phải công khai, minh bạch và dân chủ và thực hiện trách nhiệm giải trình.” Dự thảo cần quy định công khai tất cả các chứng thư định giá đất và hồ sơ, quy trình định giá đất cho người dân có đất bị thu hồi trên các phương tiện truyền thông địa phương.

Song song đó, việc xác định giá đất cụ thể nên tiến hành theo 2 bước, gồm: Quy trình chuyên môn; Quy trình hành chính. Quy trình hành chính (phê duyệt giá đất cụ thể) có thể có Chủ tịch UBND, các Sở ngành và UBND cấp huyện tham gia. Tuy nhiên, quy trình chuyên môn (Hội đồng thẩm định giá đất) nên giao về cho các chuyên gia tư vấn độc lập, thành viên thuộc các cơ quan hành chính nhà nước cấp tỉnh, nếu có tham gia cũng phải dưới 50% thành phần của Hội đồng thẩm định.