Đông Nam Bộ tăng tốc giải phóng mặt bằng dự án Vành đai 4 TP HCM

Tăng tốc từ vạch xuất phát

Chỉ hơn một tháng sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, dự án Vành đai 4 TP HCM đã nhanh chóng chuyển từ giai đoạn chuẩn bị sang giai đoạn triển khai thực địa. Với tổng chiều dài 207km, tổng mức đầu tư khoảng 120.000 tỷ đồng, dự án đi qua các địa phương: TP HCM, Tây Ninh và Đồng Nai (theo địa giới hành chính mới sau sáp nhập).

Do triển khai trong bối cảnh các địa phương vừa sắp xếp lại đơn vị hành chính, chủ đầu tư là Sở Xây dựng TP HCM đã xây dựng phương án linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế từng khu vực. Cụ thể, đoạn qua Tây Ninh dài 74,5km; TP HCM dài 38km; Đồng Nai 46km; và khu vực Bình Dương cũ dài 48km.

Phối cảnh tuyến đường Vành đai 4 TP HCM đoạn đi qua khu vực Bình Dương trước sáp nhập

Trong đó, đoạn tuyến qua Bình Dương cũ có lợi thế khi một số đoạn đã được đầu tư hạ tầng từ trước, nằm trong các khu công nghiệp như Mỹ Phước 3, VSIP 2A. Đây là mô hình từng được áp dụng hiệu quả với tuyến Vành đai 3 TP HCM. Ngược lại, các địa phương còn lại đang khẩn trương triển khai giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư, với mục tiêu hoàn thành trong giai đoạn 2025 - 2026.

Tại tỉnh Tây Ninh là địa phương có chiều dài tuyến lớn nhất, công tác chuẩn bị đầu tư và giải phóng mặt bằng đang được đẩy mạnh. Theo ông Trần Thiện Trúc - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Long An (thuộc UBND tỉnh Tây Ninh), đoạn tuyến qua địa bàn được chia thành ba dự án thành phần, với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 gần 68.300 tỷ đồng, trong đó hơn 39.500 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước và hơn 28.700 tỷ đồng từ vốn nhà đầu tư.

Trong đó, dự án thành phần 1-4 bao gồm các nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng đường gom, với tổng mức đầu tư gần 25.000 tỷ đồng. Dự án thành phần 2-4 tập trung xây dựng tuyến đường cao tốc từ kênh Thầy Cai đến cao tốc TP.HCM - Trung Lương, có tổng vốn đầu tư khoảng 20.500 tỷ đồng. Dự án thành phần 2-5 tiếp tục đoạn tuyến từ cao tốc TP HCM - Trung Lương đến cảng Hiệp Phước, với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 22.800 tỷ đồng.

Giai đoạn 1 sẽ xây dựng tuyến cao tốc quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100km/h, nền đường rộng 25,5m, bố trí đường song hành không liên tục.

Để phục vụ giải phóng mặt bằng, tỉnh Tây Ninh dự kiến bố trí 7 khu tái định cư với tổng diện tích 74,9ha, cung cấp khoảng 3.400 lô đất. Tuy nhiên, hiện mới chỉ có vị trí tại xã Bến Lức phù hợp với quy hoạch phân khu đô thị, các vị trí còn lại cần điều chỉnh quy hoạch. Ban Quản lý dự án kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đồng thời với quy hoạch chung các xã, nhằm bảo đảm tính đồng bộ và tiến độ chung của dự án.

Tuyến đường trùng với đoạn dự án Vành đai 4 TP HCM đi qua phường Thới Hòa

Tại Đồng Nai, đoạn tuyến Vành đai 4 dài gần 47km đi qua 5 huyện cũ gồm: Vĩnh Cửu, Trảng Bom, Thống Nhất, Long Thành và Cẩm Mỹ... Dự án được thực hiện theo hình thức đối tác công - tư (PPP) với tổng mức đầu tư hơn 26.000 tỷ đồng, chia làm hai hợp phần: giải phóng mặt bằng (hơn 10.000 tỷ đồng) và xây dựng (hơn 16.000 tỷ đồng). Ngân sách nhà nước dự kiến đóng góp hơn 14.000 tỷ đồng. Để triển khai, tỉnh sẽ thu hồi hơn 482ha đất và bố trí tái định cư cho khoảng 1.700 hộ dân.

Hiện tại, các địa phương đang triển khai các bước cắm mốc, xác định tim tuyến tại các vị trí có hướng tuyến rõ ràng, sẵn sàng thi công ngay sau khi có chỉ đạo chính thức.

Nỗ lực "về đích" trong tháng 9

Tại cuộc họp ngày 4/8, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Minh Thạnh đã nghe báo cáo về tiến độ dự án Vành đai 4 (đoạn từ cầu Thủ Biên đến sông Sài Gòn) và cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua khu vực Bình Dương cũ.

Đoạn Vành đai 4 đi qua Bình Dương cũ có chiều dài giải phóng mặt bằng 27,83km, diện tích thu hồi khoảng 312,5ha, ảnh hưởng 1.449 hộ và tổ chức, trong đó 300 trường hợp cần bố trí tái định cư. Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng đã đạt kết quả tích cực: thông báo thu hồi đất đạt trên 97%, đo đạc đạt 69%, phê duyệt phương án bồi thường cho 139 trường hợp với tổng kinh phí gần 672 tỷ đồng.

Sơ đồ hướng đường Vành đai 4 TP.HCM

Với tuyến cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua Bình Dương cũ, chiều dài tuyến 45,7km, diện tích thu hồi 334,1ha, ảnh hưởng 1.616 hộ và tổ chức, trong đó 252 trường hợp phải bố trí tái định cư. Hiện đã hoàn thành 93% thông báo thu hồi đất, 74% kiểm đếm, phê duyệt phương án bồi thường cho 480 trường hợp với tổng kinh phí 1.665 tỷ đồng, giải ngân hơn 1.000 tỷ đồng trong kế hoạch 8.000 tỷ đồng năm 2025.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, việc ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn theo Luật Đất đai 2024 và đẩy mạnh phân cấp cho UBND cấp huyện (trước đây) đã giúp các địa phương chủ động hơn trong công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, một số vướng mắc vẫn tồn tại như chậm giao ranh mốc, đo đạc, xác định giá đất và ảnh hưởng từ quá trình chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp sang hai cấp, khiến nhiều hồ sơ phải xử lý chuyển tiếp.

Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Minh Thạnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương sau khi ổn định tổ chức cần huy động tối đa nhân lực, tập trung cao độ cho công tác giải phóng mặt bằng, đặc biệt là bù lại tiến độ bị chậm trong hai tháng qua. Mục tiêu là đến ngày 30/9/2025 phải hoàn tất toàn bộ phê duyệt phương án bồi thường và giải ngân vốn cho các dự án liên quan.

Cùng với chỉ đạo khẩn trương từ TP HCM, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố cũng được giao tham mưu ban hành hướng dẫn chi tiết về quy trình bồi thường, để các xã, phường thực hiện thống nhất. Các địa phương được yêu cầu tăng cường tuyên truyền, vận động, đồng thời xử lý dứt điểm các khiếu nại chính đáng để tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.

Với sự vào cuộc đồng bộ của các địa phương cùng chỉ đạo quyết liệt từ trung ương, dự án Vành đai 4 TP.HCM, tuyến giao thông trọng điểm kết nối của vùng Đông Nam Bộ đang chuyển từ ý tưởng sang hành động cụ thể. Việc giải phóng mặt bằng ngay từ đầu được thực hiện nhanh chóng, sẽ là nền tảng quan trọng để dự án cán đích đúng tiến độ vào năm 2030, mở rộng không gian phát triển, tăng tính kết nối và nâng cao nội lực cho toàn vùng phía Nam.