Doanh nghiệp "chết"… hàng vạn công nhân có nguy cơ mất việc

Nghệ An: Dân nghèo cơ cực vì mắc bẫy môi giới xuất khẩu lao động

Nghệ An: Cuộc sống “khổ sở” của người dân tái định cư Thủy điện Bản Vẽ

Nghệ An: Nóng chuyện bán chỉ định ‘đất vàng’

Bế bối kéo dài tại Chi cục ATVSTP Nghệ An: Bổ nhiệm cán bộ đâu phải thích là làm

“Đá trắng có phải cứ vào cắt là đi bán”

Theo ghi nhận của phóng viên trong những năm gần đây thị trường đá trắng các loại đã bão hòa. Phần lớn sản phẩm được xuất khẩu ra nước ngoài, tuy nhiên các doanh nghiệp cũng gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường quốc tế. Thực tế trong thời gian qua đã không ít doanh nghiệp khai thác đá trắng trên địa bàn huyện Qùy Hợp, Nghệ An đã phải ngừng khai thác vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Một mỏ khai thác đá ốp lát với chất lượng rất kém. Dù đã bóc sâu xuống tầng phía dưới mới có thể tìm thấy vỉa đá trắng nhưng hầu hết đá nứt toác và không thể sử dụng.

“Theo cấp phép thì chất lượng đá nhiều nơi không thể đạt được như bước đầu đã được thăm dò. Có nhiều mỏ chỉ khai thác được từ 5 – 10 % đá thành phẩm.Trong khi đó số lượng sản phẩm nhỏ này đã phải gánh tất cả các loại thuế cho cả 95% đá không thể sử dụng.Vậy thì doanh nghiệp làm sao có thể hoạt động được” ông Nguyễn Thành Trung – GĐ Công ty TNHH Thành Trung chia sẻ.

Tại điểm mỏ của công ty CP sản xuất & thương mại Quang Long - một doanh nghiệp do người Ấn Độ làm chủ đầu tư, mặc dù đã phải bóc sâu xuống dưới tầng đất, đá mới có thể thấy được vỉa đá trắng, nhưng chất lượng đá lại không như kỳ vọng. Mỗi phía đá ốp lát nhưng nứt toác, chất lượng rất kém. Nhiều năm nay doanh nghiệp hoạt động luôn trong tình trạng thua lỗ. Là giám đốc điều hành nhưng ông Chhagan Lal Patel cũng đang phải thuê trọ để cầm cự cùng các công nhân.

Ông Chhagan Lal Patel cho biết, nhiều năm qua doanh nghiệp của ông hoạt động trong tình trạng thua lỗ, giờ đây nếu áp dụng theo thông tư 44 chắc chắn doanh nghiệp của ông sẽ phải đóng cửa.

“Trước đây anh em Ấn Độ sang làm cùng nhiều, giờ đá không khai thác được anh em phải về. Chúng tôi sắp chết rồi. Thuế mà tăng nữa là chết hẳn, tôi phải về nước thôi. Muốn ở lại cũng không được nữa”, ông Chhagan Lal Patel tâm sự.

Dưới cái nắng như đổ lửa của miền tây xứ Nghệ, một số công nhân người Ấn Độ cùng các công nhân người Việt Nam và máy móc làm việc cật lực, những phiến đá lớn được cắt ra nhưng trên khuôn mặt của mỗi người đều không thể giấu nổi niềm thất vọng vì trên phiến đá ấy chằng chịt những vết nứt lớn nhỏ. Ngao ngán máy móc công nhân lại chuyển sang khai thác ở vị trí khác nhưng rồi chỉ nhận lại một cái lắc đầu ngao ngán. Mồ hôi, nước mắt chảy ròng trên từng phiến đá.

Nhiều người nghĩ khai thác đá trăng là cứ thế vào cắt khúc đi bán nhưng có khi đến cả tuần trời mới có thể khai thác được một viên đá đạt tiêu chuẩn.

“Trữ lượng theo được cấp phép là thế, nhưng các anh thấy đấy số lượng đá phải bỏ đi nhiều gấp hàng chục lần so với đá lượng đá thành phẩm ít ỏi có thể bán ra. Đó là chưa kể đến các chi phí khác như cước vận chuyển, rồi thị trường biến động.Có phải đá trắng là cứ vào mỏ cắt khúc ra để mà đi bán đâu.Bây giờ mà tăng thuế nữa thì chúng tôi chắc chắn sẽ chẳng doanh nghiệp nào hoạt động nổi”, ông Nguyễn Thành Trung tâm sự.

Suốt chuyến đi dài qua từng điểm mỏ được gọi là “thủ phủ đá trắng”, cái không khí rầm rộ hoạt động như trước đây không còn nữa, những đơn vị chỉ hoạt động cầm chừng cố gắng hoàn thành các hợp đồng đã ký kết với đối tác. Nhiều đơn vị chưa dám ký thêm những hợp đồng mới bởi nếu đã lỡ ký mà phí, thuế lại tăng thì doanh nghiệp không thể tăng giá đối với khách hàng.Không khó để bắt gặp những khu mỏ bị bỏ hoang, máy móc nằm hoang phế giữa núi rừng. Hay những khu vực mỏ được “chuyển đổi” sang trang trại chăn bò.

Doanh nghiệp “chết” công nhân về đâu

Ông Hoàng Văn Sơn – GĐ công ty cổ phần An Sơn cho biết: Hơn 90% sản phẩn của công ty đều để xuất khẩu, nêu như với cách tính mới theo thông tư 44 được áp dụng thì chúng tôi sẽ không trụ nổi. Chúng thôi cũng không dám nghĩ đến tương lai của hơn 300 công nhân của mình.Bởi họ đã rất gắn bó với công ty trong những ngày đầu, hay trong thời điểm khó khăn.

Đã không ít mỏ đá phải ngừng hoạt động, máy móc để phơi mưa, nắng hư hỏng.

Chị Trần Thị Phương (SN 1984, người có hơn 10 năm gắn bó với doanh nghiệp tư nhân Long Anh) cho biết: “Tôi và chồng cùng làm việc tại công ty này, bây giờ ở nhà ruộng vườn cũng không có. Thu nhập chính của gia đình đều giữa hoàn toàn vào số tiền công của công ty. Nếu mất việc làm thì chúng tôi cũng chẳng biết làm gì để có đủ tiền trang trải các chi phí sinh hoạt và lo cho con cái.

Những dàn máy cắt đá hư hỏng theo thời gian.

Cũng như chị Phương hơn 100 công nhân làm việc tại đây và hàng vạn công nhân khác cùng trong ngành khai thác khoáng sản cũng phải nơm nớp làm việc theo dõi những “diễn biến” mới nhất của việc triển khai thông tư. Tương lai của công ty gắn liền với miếng cơm manh áo của cả gia đình họ.

Ông Nguyễn Đình Tùng – Chủ tịch UBND huyện Qùy Hợp, Nghệ An cho biết: Hiện nay thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản, đặc biệt là đá trắng trên địa bàn rất khó khăn. Nhiều doanh nghiệp đã phải ngừng hoạt động, nợ thuế.Nếu như tăng thuế thì sẽ thêm phần khó khăn, địa phương cũng mong cấp trên có chính sách hợp lý tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động”.

Nếu doanh nghiệp "chết" số phận những người công nhân này sẽ đi về đâu.

Qua thực tiễn sản xuất đá hoa, đá hoa trắng tại Nghệ An và Yên Bái cho thấy, 70% số điểm mỏ thông số tính trữ lượng khoáng sản đối với đá hoa làm bột sai số từ 50% đến 60%, đá hoa ốp lát sai số từ 60% đến 99% (mỏ Lam Hồng, Phú Thắng, Khoáng sản 4 - Quỳ Hợp sai số lên tới 99%, Phủ Quỳ, Trung Hải, Chính Nghĩa, Quang Long, Đất Việt -Quỳ Hợp sai số 95%, Nữ Hoàng, Granida, Việt Đức, Đông Đô, Chân Thiện Mỹ - Yên Bái sai số lên đến 93%) điều này dẫn tới giá trị khoáng sản được khai thác trong khối trữ lượng là rất thấp.

Những người công nhân Ấn Độ cũng sẽ phải khăn gói về nước nếu như doanh nghiệp phải ngừng hoạt động.

Hiện tại các doanh nghiệp trên địa bàn mong muốn, Bộ Tài chính cơ quan chức năng cần thành lập đoàn công tác liên bộ, ngành, địa phương khảo sát thực tế giá trị mỏ, suất đầu tư, lợi nhuận, việc làm và lấy ý kiến cơ quan chuyên ngành tại địa phương, lấy ý kiến các chuyên gia kinh tế mỏ, địa chất, tài chính, thuế để có phương án giải quyết phù hợp với đặc thù chất lượng sản phẩm đá hoa ốp lát và đá hoa sản xuất bột cacbonat canxi tại Yên Bái, Nghệ An và các quy định thu ngân sách hiện nay.

Từ đó ban hành lại giá sàn, đơn giá, phân loại, tên nhóm, loại tài nguyên đối với khung giá tính thuế đối đá hoa, đá hoa trắng hoặc cho áp dụng tham chiếu.