Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo thu thập, xử lý thông tin thống kê ngành khoa học và công nghệ

Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo thu thập, xử lý thông tin thống kê ngành khoa học và công nghệ. (Ảnh minh hoạ)

Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Thông tư quy định về thống kê ngành khoa học và công nghệ. Dự thảo nêu rõ các nguyên tắc hoạt động thống kê ngành khoa học và công nghệ.

Theo đó, hoạt động thống kê phải tuân thủ Luật Thống kê, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cùng các quy định pháp luật liên quan, đồng thời bảo đảm: Trung thực, khách quan, minh bạch, chính xác, đầy đủ, kịp thời, phản ánh đúng thực tiễn hoạt động KHCN và ĐMST.

Hoạt động này cần thống nhất về hệ thống chỉ tiêu, danh mục, biểu mẫu, phương pháp, quy trình và tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời tham chiếu các chuẩn mực và phương pháp thống kê quốc tế để bảo đảm khả năng so sánh, hội nhập và kết nối với hệ thống thống kê quốc gia.

Một nguyên tắc quan trọng là phải phù hợp với yêu cầu quản lý, chỉ đạo, điều hành và định hướng phát triển KHCN và ĐMST từng thời kỳ, đáp ứng yêu cầu theo dõi, đánh giá, dự báo tình hình, xây dựng chiến lược, chính sách và kế hoạch phát triển của ngành và quốc gia.

Đặc biệt, hoạt động thống kê phải bảo đảm bảo mật và sử dụng thông tin thống kê đúng mục đích, đúng thẩm quyền, thực hiện quản lý, truy cập và chia sẻ dữ liệu thống kê theo quy định của pháp luật về an toàn, an ninh thông tin, với việc đơn vị, cá nhân cung cấp số liệu chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác và đầy đủ của thông tin đã báo cáo.

Để nâng cao hiệu quả, dự thảo Thông tư nhấn mạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong thu thập, xử lý, phân tích, lưu trữ, công bố và chia sẻ thông tin thống kê.

Dự thảo ưu tiên khai thác hiệu quả dữ liệu trong hệ thống báo cáo điện tử, cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu hành chính sẵn có, nhằm nâng cao hiệu quả, tiết kiệm chi phí và tránh trùng lặp.

Hoạt động thống kê cũng phải tuân thủ phương án điều tra, quy định pháp luật, quy trình nghiệp vụ thống kê đã được phê duyệt và không gây cản trở hoạt động của đối tượng cung cấp thông tin hoặc đối tượng điều tra.

Theo dự thảo, Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành khoa học và công nghệ là tập hợp các chỉ tiêu thống kê phản ánh tình hình, nguồn lực, kết quả và hiệu quả hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, được ban hành để thống nhất trong thu thập và công bố số liệu.

Các chỉ tiêu này được xây dựng trên cơ sở bảo đảm tính thống nhất với Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và phản ánh các lĩnh vực chủ yếu: Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và doanh nghiệp; sở hữu trí tuệ; tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân; bưu chính, viễn thông; chuyển đổi số; công nghiệp công nghệ số; tài chính, nhân lực và hợp tác quốc tế trong KHCN và ĐMST.

Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KHCN được quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư này, bao gồm Danh mục và nội dung chỉ tiêu, và sẽ được rà soát, cập nhật, điều chỉnh định kỳ ít nhất 5 năm một lần hoặc khi có thay đổi về yêu cầu quản lý, thực tiễn phát triển ngành hoặc chuẩn mực thống kê quốc tế. Bộ Khoa học và Công nghệ hiện đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ./.

Dự thảo nêu rõ các nguyên tắc hoạt động thống kê ngành khoa học và công nghệ. Theo đó, hoạt động thống kê phải tuân thủ Luật Thống kê, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cùng các quy định pháp luật liên quan, đồng thời bảo đảm: Trung thực, khách quan, minh bạch, chính xác, đầy đủ, kịp thời, phản ánh đúng thực tiễn hoạt động KHCN và ĐMST.

Hoạt động này cần thống nhất về hệ thống chỉ tiêu, danh mục, biểu mẫu, phương pháp, quy trình và tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời tham chiếu các chuẩn mực và phương pháp thống kê quốc tế để bảo đảm khả năng so sánh, hội nhập và kết nối với hệ thống thống kê quốc gia.

Một nguyên tắc quan trọng là phải phù hợp với yêu cầu quản lý, chỉ đạo, điều hành và định hướng phát triển KHCN và ĐMST từng thời kỳ, đáp ứng yêu cầu theo dõi, đánh giá, dự báo tình hình, xây dựng chiến lược, chính sách và kế hoạch phát triển của ngành và quốc gia.

Đặc biệt, hoạt động thống kê phải bảo đảm bảo mật và sử dụng thông tin thống kê đúng mục đích, đúng thẩm quyền, thực hiện quản lý, truy cập và chia sẻ dữ liệu thống kê theo quy định của pháp luật về an toàn, an ninh thông tin, với việc đơn vị, cá nhân cung cấp số liệu chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác và đầy đủ của thông tin đã báo cáo.

Để nâng cao hiệu quả, dự thảo Thông tư nhấn mạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong thu thập, xử lý, phân tích, lưu trữ, công bố và chia sẻ thông tin thống kê.

Dự thảo ưu tiên khai thác hiệu quả dữ liệu trong hệ thống báo cáo điện tử, cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu hành chính sẵn có, nhằm nâng cao hiệu quả, tiết kiệm chi phí và tránh trùng lặp.

Hoạt động thống kê cũng phải tuân thủ phương án điều tra, quy định pháp luật, quy trình nghiệp vụ thống kê đã được phê duyệt và không gây cản trở hoạt động của đối tượng cung cấp thông tin hoặc đối tượng điều tra.

Theo dự thảo, Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành khoa học và công nghệ là tập hợp các chỉ tiêu thống kê phản ánh tình hình, nguồn lực, kết quả và hiệu quả hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, được ban hành để thống nhất trong thu thập và công bố số liệu.

Các chỉ tiêu này được xây dựng trên cơ sở bảo đảm tính thống nhất với Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và phản ánh các lĩnh vực chủ yếu: Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và doanh nghiệp; sở hữu trí tuệ; tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân; bưu chính, viễn thông; chuyển đổi số; công nghiệp công nghệ số; tài chính, nhân lực và hợp tác quốc tế trong KHCN và ĐMST.

Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KHCN được quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư này, bao gồm Danh mục và nội dung chỉ tiêu, và sẽ được rà soát, cập nhật, điều chỉnh định kỳ ít nhất 5 năm một lần hoặc khi có thay đổi về yêu cầu quản lý, thực tiễn phát triển ngành hoặc chuẩn mực thống kê quốc tế. Bộ Khoa học và Công nghệ hiện đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ./.