Châu Âu có quốc gia đầu tiên cấm thuốc lá điện tử dùng một lần
Kể từ 1/1/2025, Bỉ áp dụng lệnh cấm thuốc lá điện tử loại dùng một lần (disposable e-cigarettes). Loại thuốc lá điện tử này được thiết kế chỉ để sử dụng một lần duy nhất, không thể sạc lại pin hoặc đổ thêm dung dịch sau khi dùng hết. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), thuốc lá điện tử dùng một lần thường có hình dáng bắt chước như thuốc lá điếu, nhưng trên thực tế vẫn có đa dạng hình dáng.
Trừ thuốc lá điện tử dùng một lần, Bỉ hiện vẫn là quốc gia cung cấp hợp pháp các sản phẩm thuốc lá mới khác, chẳng hạn như thuốc lá nung nóng.
Tại Anh, từ giữa năm 2024, Chính phủ đã áp dụng chương trình tặng bộ thuốc lá điện tử miễn phí cho 1 triệu người đang hút thuốc lá, đồng thời thực hiện các biện pháp khuyến khích quy mô lớn để phụ nữ mang thai có thể đạt được mục tiêu cai hoàn toàn thuốc lá điếu truyền thống.
Châu Á: Những chuyển động khác nhau
Tương tự Anh quốc, từ đầu năm 2025, Chính phủ New Zealand sẽ cung cấp miễn phí các bộ sản phẩm không khói (cụ thể là thuốc lá điện tử) đến những người hút thuốc trưởng thành không thể cai, nhằm giảm tỷ lệ hút thuốc lá điếu xuống chỉ còn 5% vào cuối năm nay. Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế New Zealand Casey Costello nhấn mạnh, nếu kết hợp các sản phẩm không khói này cùng với các chương trình hỗ trợ cai thuốc, tỷ lệ cai thuốc thành công sẽ tăng gấp 4 lần so với những nhóm người không có sự hỗ trợ, can thiệp nào khác.
Trong khu vực ASEAN, chính sách kiểm soát thuốc lá mới tại Thái Lan và Việt Nam từ nửa cuối 2024 đến đầu 2025 hiện đang có những chuyển động khác nhau.
Theo đó, tại Việt Nam, bắt đầu từ ngày 1/1/2025, khi sử dụng, tàng trữ, mua bán, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các chất khí, chất gây nghiện đều là hành vi vi phạm pháp luật. Quyết định có tính lịch sử này kết thúc một quãng thời gian dài thiếu khung pháp lý cho các mặt hàng này. Những người đã và đang sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trước đây hiện lên kế hoạch bỏ sản phẩm và cũng được các chương trình cai nghiện hỗ trợ nhằm sớm cai thuốc lá hoàn toàn.
Trong khi đó, ngày 15/1, Ủy ban Đặc biệt (KMT) về thuốc lá điện tử của Thái Lan đã chính thức trình lên Quốc hội nước này xem xét 3 phương án quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, từ đó trình lên Chính phủ để có quyết định cuối cùng. Nếu báo cáo được chấp thuận, Chính phủ Thái Lan sẽ quyết định hướng tiếp cận phù hợp của một trong các phương án nêu trên. Theo đó, Thái Lan có thể sẽ cập nhật, sửa đổi hoặc ban hành luật mới để nhằm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá điện tử trong tương lai.
 |
| Các sản phẩm thuốc lá điện tử lậu tại Thái Lan (Nguồn: The Nation). |
Cụ thể, theo phương án thứ nhất, thuốc lá điện tử và tất cả các loại thiết bị thuốc lá nung nóng đều là sản phẩm thuộc danh mục hàng hóa bất hợp pháp, sẽ bị hạn chế hành vi nhập khẩu, kinh doanh, quảng bá, truyền thông và sử dụng.
Phương án thứ hai là chỉ đưa thuốc lá nung nóng vào danh mục hàng hóa được quản lý bằng cách sửa đổi Đạo luật Hải quan và Thông tư của Bộ Thương mại; còn thuốc lá điện tử vẫn là hàng cấm nhập khẩu vào Thái Lan.
Phương án thứ ba là Thái Lan sẽ đưa cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào quản lý. Theo đó, sẽ sửa đổi Thông tư của Bộ Thương mại để đưa cả hai sản phẩm này thành mặt hàng được phép nhập khẩu, sản xuất và phân phối. Đồng thời, sẽ ban hành Thông tư quy định thuốc lá nung nóng là sản phẩm thuốc lá, theo đúng Quy định về Thuốc lá và Sản phẩm Thuốc lá. Đạo luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và việc thi hành các biện pháp pháp lý theo Đạo luật Kiểm soát Sản phẩm Thuốc lá để kiểm soát việc nhập khẩu, quảng cáo, tiếp thị và truyền thông về thuốc lá. Ngoài ra, còn có Luật Tiêu chuẩn Sản phẩm Công nghiệp, được sử dụng để quản lý tiêu chuẩn chất lượng của thiết bị và cấu tạo của thuốc lá điện tử và các hợp chất ngoài nicotine được sử dụng trong thuốc lá điện tử.
Người phát ngôn của Ủy ban KMT, ông Thossiri, cho biết chuyến công vụ của KMT đến Trung Quốc tháng 8/2024 nhằm nghiên cứu, thu thập thông tin về chính sách kiểm soát và quy trình sản xuất thuốc lá điện tử, cũng như so sánh, đánh giá chính sách kiểm soát tại các quốc gia khác, như Singapore - vốn thi hành lệnh cấm nghiêm ngặt tất cả các sản phẩm thuốc lá điện tử.
Theo ông Thossiri, trong bối cảnh mức độ phổ biến của các sản phẩm thuốc lá điện tử đang ngày càng lan rộng tại Thái Lan, nếu chỉ khung pháp lý chỉ dựa vào các luật cũ như Đạo luật Hải quan và Thông tư của Bộ Thương mại thì có thể sẽ không theo kịp với những chuyển biến xã hội đang diễn ra rất nhanh.
Kết quả đến nay, trong khuôn khổ bình chọn nội bộ, hiện tại phương án cấm hoàn toàn tất cả thiết bị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có 8 phiếu tán thành. Phương án hợp pháp hóa riêng thuốc lá nung nóng nhận được 5 phiếu tán thành. Phương án hợp pháp hóa tất cả
