Trường hợp không xác định được nơi cư trú của người mẹ thì đăng ký khai sinh tại UBND cấp xã nơi cư trú của người cha.
Hỏi: Vì lý do riêng, em chấp nhận có con với anh ấy mà không đòi hỏi danh phận gì. Tuy nhiên, em không muốn con mình phải tủi hổ vì mang tiếng không cha.
Em xin hỏi em muốn làm giấy khai sinh cho con có tên cha đầy đủ và con được mang họ của cha thì cần những giấy tờ, thủ tục gì? Giả sử trường hợp anh ấy cố tình không nhận con, em phải làm sao để con em có cha, được mang họ của cha? (Bạn Lan Anh 28 tuổi, ở TP Hồ Chí Minh).
 |
| Ảnh minh họa. |
Trả lời: Theo quy định của Nghị định số 58/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch, để đảm bảo quyền được khai sinh cho trẻ em khi sinh ra, con trong giá thú và con ngoài giá thú đều bình đẳng về việc được đăng ký khai sinh mà không có bất kỳ sự phân biệt nào cả, cụ thể thủ tục đăng ký khai sinh được quy định chung như sau:
Việc đăng ký khai sinh cho trẻ em được thực hiện tại UBND cấp xã nơi cư trú của người mẹ. Trường hợp không xác định được nơi cư trú của người mẹ thì đăng ký khai sinh tại UBND cấp xã nơi cư trú của người cha.
Tuy nhiên, đối với trường hợp đăng ký khai sinh cho con ngoài giá thú nếu không xác định được người cha, phần ghi về người cha ghi trong sổ đăng ký khai sinh và giấy đăng ký khai sinh để trống. Nếu tại thời điểm đăng ký khai sinh có người nhận con, UBND cấp xã kết hợp việc nhận con và đăng ký khai sinh.
Như vậy, nếu tại thời điểm khai sinh mà anh ấy tự nguyện nhận con thì chỉ cần anh ấy cùng bạn đến UBND cấp xã nơi bạn đăng ký khai sinh cho con, xuất trình giấy tờ tùy thân (giấy chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân) để nhận con.
Khi đó giấy khai sinh của con bạn sẽ được ghi đầy đủ tên cha và được mang họ của người cha. Nếu anh ấy nhận con sau thời điểm đã khai sinh (tức là giấy khai sinh hiện đang để trống tên cha, nay mới làm thủ tục bổ sung tên cha) thì thủ tục nhận cha cho con được thực hiện tại UBND cấp xã theo quy định tại Điều 34 Nghị định số 58 như sau:
Người nhận cha cho con nộp Tờ khai (theo mẫu quy định), trường hợp nhận cha cho con chưa thành niên phải có sự đồng ý của người đang là mẹ của đứa trẻ, trừ trường hợp người đó đã chết, mất năng lực hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự, đồng thời phải xuất trình các giấy tờ sau đây: Giấy khai sinh của người con; Giấy tờ, đồ vật hoặc chứng cứ khác chứng minh quan hệ cha - con (nếu có).
Thời hạn giải quyết thông thường là 5 ngày. Khi đăng ký việc nhận cha cho con, các bên cha, mẹ, con phải có mặt và UBND xã sẽ cấp Quyết định công nhận việc nhận cha cho con.
Căn cứ vào Quyết định công nhận này, các bên có thể đề nghị UBND xã đăng ký bổ sung phần ghi thông tin người cha trên Giấy khai sinh cho trẻ em. Trường hợp anh ấy không tự nguyện trong việc nhận con, bạn là người có yêu cầu nhận cha cho con phải làm đơn khởi kiện ra Tòa án.
Trường hợp này, bạn phải cung cấp các chứng cứ chứng minh quan hệ cha – con, ví dụ như: thư từ trao đổi giữa cha mẹ có tình cảm yêu đương, thời điểm quan hệ giữa hai người, thông báo việc có thai, trao đổi về trách nhiệm nuôi con…
Trong đó, kết luận giám định ADN là chứng cứ khoa học đáng tin cậy nhất để chứng minh về nguồn gốc của một con người.
Hỏi: Em vừa sinh con với người yêu, chúng em chung sống như vợ chồng được 2 năm nhưng chưa đăng ký kết hôn.
Xin hỏi, nếu tới đây chúng em đăng ký kết hôn thì con em ra đời có được xác định là con chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân không ạ? Em muốn làm giấy khai sinh cho con có tên cha và con được mang họ cha thì có gặp khó khăn gì không? (Chị Nguyễn Thị Sa, 24 tuổi ở Yên Bái).
Trả lời: Điều 15 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có quy định về việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn. Theo đó, quyền, nghĩa vụ giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con.
Khoản 1 Điều 88 Luật này cũng quy định: Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng. Vậy nên dù hai người chưa đăng ký kết hôn nhưng nếu anh ấy nhận và tự nguyện khai là cha của con chị thì sẽ được pháp luật công nhận là con chung của hai người.
Theo quy định mục II khoản 4 điểm b Thông tư 01/2008/TT-BTP ngày 02/6/2008 hướng dẫn chi tiết Nghị định 58/NĐ-CP về đăng ký hộ tịch quy định:
“b) Trường hợp con sinh ra trước ngày cha, mẹ đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận, thì tên của người cha sẽ được ghi ngay trong Giấy khai sinh và Sổ đăng ký khai sinh của người con mà người cha không phải làm thủ tục nhận con.”
Như vậy, khi ra cơ quan đăng kí hộ tịch thì chị và anh ấy sẽ cùng đi làm thủ tục đăng kí giấy khai sinh cho con và anh ấy thừa nhận đó là con mình con chị sẽ được đăng kí làm cha và con chị sẽ được mang họ của bố.
Hỏi: Khi thuyết phục tôi giữ lại cái thai, anh ấy đã cam kết rằng sẽ đứng ra khai sinh là cha đẻ của đứa trẻ.
Thế nhưng đến nay con tôi đã được 9 tháng, giấy khai sinh của con vẫn bỏ trống phần tên người cha. Anh ấy nói lý do vẫn đang thuyết phục nhưng vợ anh ấy chưa đồng ý cho nhận đứa con này, vì việc nhận con có liên quan, ảnh hưởng đến quyền lợi của vợ và các con anh ấy.
Xin hỏi, pháp luật có quy định khi người chồng làm thủ tục nhận con ngoài giá thú thì có phải được sự đồng ý của người vợ hay không? (Chị Hòa Phạm, 34 tuổi ở Thanh Hóa).
Trả lời: Để bảo đảm quyền được khai sinh cho mọi trẻ em khi sinh ra, không phân biệt con trong giá thú và con ngoài giá thú, không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha mẹ, pháp luật về hộ tịch quy định rất thông thoáng trong thủ tục khai sinh cho con ngoài giá thú cũng như nhận cha cho con ngoài giá thú.
Theo đó, trong thủ tục nhận cha, con và thủ tục khai sinh cho con ngoài giá thú chỉ cần có sự đồng ý của cha, mẹ ruột đứa bé, không đề cập đến sự đồng ý của người vợ hợp pháp của cha đứa trẻ.
Nói cách khác, việc một người chồng có toàn quyền làm thủ tục nhận con ngoài giá thú và để con riêng mang họ của mình là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật, không cần phải có sự đồng ý của người vợ hợp pháp.
Quy định như vậy là nhằm bảo vệ quyền được khai sinh và các quyền lợi cho con, không phân biệt con trong giá thú hay ngoài giá thú. Vậy nên việc người cha của con bạn lấy lý do chưa được vợ chấp thuận cho nhận đứa con riêng chỉ là sự bao biện, không thuyết phục.
Đành rằng việc nhận con có liên quan, ảnh hưởng đến quyền lợi của vợ và các con anh ấy nhưng quyền lợi đó của đứa trẻ được pháp luật bảo hộ, không phụ thuộc vào ý chí của vợ con anh ấy. Nếu anh ấy cố tình không nhận con, chị có thể khởi kiện ra tòa án yêu cầu xác định cha cho con mình.
Hỏi: Do nghèo lại lỡ thì nên tôi đồng ý cho anh ta “kiếm thêm” đứa con mà không nói cho vợ và gia đình anh ta biết chuyện; đổi lại anh ta hứa sẽ chu cấp đầy đủ cho cuộc sống của mẹ con tôi.
Con tôi sinh ra được anh ta làm thủ tục khai sinh và nhận con, chu cấp đầy đủ, đến nay cháu mới được 10 tuổi.
Tình cờ tôi được biết vợ chồng anh ta đang làm thủ tục ly hôn, phân chia tài sản mà không đả động gì đến quyền lợi của con tôi; tôi còn nghe nói sau đó anh ta sẽ ra nước ngoài sinh sống. Tôi không biết phải làm sao để bảo vệ quyền lợi cho con? (Chị Vũ Thị Năng, 39 tuổi ở Hà Tĩnh).
Trả lời: Khoản 2 Điều 68 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 về Bảo vệ quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và con quy định: “Con sinh ra không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha mẹ đều có quyền và nghĩa vụ như nhau đối với cha mẹ của mình được quy định tại Luật này, Bộ luật Dân sự và các luật khác có liên quan.
Khoản 4 Điều 68 Luật này cũng quy định: “Mọi thỏa thuận của cha mẹ, con liên quan đến quan hệ nhân thân, tài sản không được làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình, cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.”
Căn cứ vào những quy định trên, chị có thể thỏa thuận và yêu cầu cha của con mình dù có ra nước ngoài sinh sống thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chị đến khi cháu đủ 18 tuổi.
Chị nên cố gắng thuyết phục anh ta thanh toán tiền cấp dưỡng một lần là tốt nhất vì nếu sau này anh ta chuyển ra ngoài sinh sống mà không tự nguyện cấp dưỡng sẽ rất khó cho mẹ con chị. Trường hợp anh ta không tự nguyện, chị có quyền làm đơn yêu cầu tòa án giải quyết.
