Tội phạm mua bán người tại khu vực phía Nam, đặc biệt ở TP HCM, đang có xu hướng gia tăng với nhiều hình thức biến tướng. Các đối tượng lợi dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok để lừa đảo, dụ dỗ người nhẹ dạ, đặc biệt là thanh thiếu niên, vào bẫy “việc nhẹ, lương cao” hay “xuất khẩu lao động không cần bằng cấp”. Thực chất, nhiều nạn nhân bị đưa trái phép sang Campuchia, Philippines hoặc các vùng Tam Giác Vàng, thậm chí bị bán vào các cơ sở mại dâm, massage trá hình.
 |
| Các đối tượng lợi dụng mạng xã hội giăng bẫy “việc nhẹ, lương cao” hay “xuất khẩu lao động không cần bằng cấp” để lừa đảo, dụ dỗ người dân, thanh thiếu niên. |
Không chỉ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân, hiện nay, nhóm thanh niên nam giới cũng trở thành mục tiêu mới của tội phạm, bị lôi kéo vào các hoạt động phạm pháp hoặc bị cưỡng ép lao động. Đặc điểm chung của họ là hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thiếu kỹ năng tự bảo vệ và hiểu biết pháp luật.
Việc hợp nhất địa giới hành chính giữa TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã hình thành siêu đô thị TP HCM mới với dân số vượt 14 triệu người trên 168 xã, phường, đặc khu. Việc mở rộng địa bàn quản lý và dân số gia tăng nhanh sau hợp nhất không chỉ mở ra nhiều cơ hội phát triển cho TP mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ liên quan đến tội phạm mua bán người, đặt ra nhiều thách thức rất lớn trong quản lý xã hội. Đặc biệt là trong công tác phòng, chống mua bán người, tiếp cận, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán một lĩnh vực khó khăn, mang tính chất phức tạp và nhiều thách thức trong công tác phối hợp, quản lý địa bàn.
Trước thực trạng này, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM Nguyễn Tăng Minh cho biết ngành Y tế đã chủ động triển khai nhiều chương trình, kế hoạch cụ thể hưởng ứng “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người 30/7” năm 2025, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế. Sở Y tế Thành phố đã ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo, trong đó có Kế hoạch số 7203/KH-SYT và Kế hoạch số 812/KH-SYT, tập trung vào công tác tuyên truyền và nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế trong việc nhận diện, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân.
 |
| Trên địa bàn TP HCM, các trung tâm, cơ sở trợ giúp xã hội luôn đảm bảo cơ sở vật chất để thực hiện công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân. |
Hoạt động truyền thông được đẩy mạnh trên nhiều phương tiện, từ hội nghị cộng đồng đến mạng xã hội. Trong năm 2025, ngành Y tế đã tổ chức 12 buổi tuyên truyền trực tiếp thu hút gần 1.500 người dân tham gia, cùng 13 chiến dịch truyền thông trực tuyến trên Facebook và Zalo. Nội dung trọng tâm là cảnh báo các thủ đoạn mới của tội phạm, phổ biến số điện thoại Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 và đường dây nóng 1900 545559 để người dân có thể tố giác, tìm kiếm hỗ trợ khi cần thiết.
Sở Y tế đã phối hợp với Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội thành lập Tổ Truyền thông đa phương tiện, sử dụng mạng xã hội để lan tỏa thông tin chính thống, hướng dẫn kỹ năng nhận biết và phòng tránh các chiêu trò lừa đảo. Bên cạnh đó, hai hội nghị tập huấn cấp thành phố với hơn 160 cán bộ y tế tham dự đã giúp nâng cao năng lực nhận diện, hỗ trợ và tư vấn nạn nhân bị mua bán – một bước quan trọng trong việc chuyên môn hóa công tác này tại cơ sở y tế.
Song song với tuyên truyền, công tác khảo sát và hỗ trợ trực tiếp nạn nhân cũng được chú trọng. Sở Y tế đã tiến hành khảo sát thực trạng nhận thức về phòng, chống mua bán người trên địa bàn TP tại Bến xe Miền Tây, Trường Đại học Mở, Trường Cao đẳng nghề Thành phố, Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố, Liên đoàn Lao động Thành phố, Phòng Văn hóa - Xã hội các xã, phường và đặc khu Côn Đảo với hơn 700 phiếu tới người dân, sinh viên và cán bộ nhằm đánh giá mức độ hiểu biết và phản ứng trước nguy cơ bị lừa đảo.
Sở Y tế thành lập các tổ công tác thường xuyên kiểm tra, rà soát đánh giá toàn diện, đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, nhân sự tại các trung tâm, cơ sở trợ giúp xã hội như Trung tâm Hỗ trợ xã hội, Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ bảo trợ trẻ em tỉnh Bình Dương và Trung tâm Bảo trợ và Công tác xã hội, đảm bảo quy trình để tiếp nhận, chăm sóc, tư vấn tâm lý, hỗ trợ tái hòa nhập cho nạn nhân bị mua bán hoặc người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
Theo đánh giá của Sở Y tế, công tác phòng, chống mua bán người đã đạt nhiều kết quả tích cực, nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế nhất định. Sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính, đội ngũ phụ trách công tác phòng, chống tệ nạn xã hội ở cấp xã phần lớn mới nhận nhiệm vụ, thiếu kinh nghiệm và phải kiêm nhiệm nhiều mảng như y tế, bình đẳng giới, bảo trợ xã hội. Điều này khiến công tác tham mưu, triển khai các hoạt động còn lúng túng.
 |
| Đồn Biên phòng CKQT Mộc Bài phối hợp với các cơ quan chức năng 2 nước Việt Nam - Campuchia tiến hành thủ tục bàn công dân. |
Bên cạnh đó, địa bàn rộng, dân số đông khiến việc trung chuyển và hỗ trợ nạn nhân gặp khó khăn, đặc biệt về kinh phí và phương tiện. Đội ngũ nhân sự trực tiếp hỗ trợ nạn nhân cũng chưa được đào tạo chuyên sâu về tâm lý, kỹ năng tư vấn và nghiệp vụ tiếp nhận.
Trước thực tế đó, Sở Y tế kiến nghị nhiều giải pháp đồng bộ như tổ chức các lớp tập huấn pháp luật và kỹ năng tư vấn cho cán bộ cơ sở, nhất là ở địa bàn mới sáp nhập; Rà soát cơ sở vật chất của các trung tâm bảo trợ, đảm bảo đủ điều kiện tiếp nhận và chăm sóc nạn nhân; Trình HĐND TP ban hành Nghị quyết hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về, tạo hành lang pháp lý rõ ràng trong việc trợ cấp, hỗ trợ tái hòa nhập; Phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Công an, Sở Ngoại vụ trong việc xây dựng Quy chế phối hợp liên ngành về tiếp nhận và hỗ trợ nạn nhân trên địa bàn siêu đô thị mới.
Công tác phòng, chống mua bán người tại TP HCM không chỉ là nhiệm vụ của một ngành, mà là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, lực lượng chức năng và cộng đồng sẽ tạo thành “lá chắn xã hội” vững chắc, ngăn chặn tội phạm, bảo vệ nhân phẩm con người và khẳng định giá trị nhân văn của một đô thị hiện đại - an toàn - nhân ái.
Tags:
