Cà Mau mở đợt cao điểm chống khai thác IUU, hướng tới phát triển nghề cá bền vững

Mục tiêu là huy động toàn bộ hệ thống chính trị cùng vào cuộc, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, hướng tới phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế.

Triển khai đồng bộ, kiểm soát chặt từ bờ ra biển

Thực hiện Công điện số 198/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 2310/QĐ-TTg về Tháng cao điểm chống khai thác IUU, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã ban hành Kế hoạch triển khai trên phạm vi toàn tỉnh.

Theo đó, Cà Mau xác định mục tiêu trọng tâm là ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ hoàn toàn các hành vi khai thác IUU, tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Qua đó, góp phần tháo gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), bảo đảm phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm, gắn với bảo vệ an ninh quốc gia và hội nhập quốc tế.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau yêu cầu mở đợt cao điểm kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm IUU, phấn đấu đến ngày 15/11/2025 không còn tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) quá 6 giờ mà không báo cáo, hoặc mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ.

Lực lượng Biên phòng và Công an tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát vùng biển; xử lý nghiêm các tàu vượt ranh giới, mất kết nối VMS hoặc gian lận thiết bị.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau nhấn mạnh: “Cà Mau kiên quyết không để phát sinh tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Đây không chỉ là yêu cầu quản lý mà còn là danh dự của địa phương, là trách nhiệm với nghề cá quốc gia. Tỉnh huy động toàn bộ hệ thống chính trị, nhất là cấp cơ sở, vào cuộc quyết liệt, đồng bộ, gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả chống khai thác IUU”.

“Các đơn vị, địa phương rà soát, lập danh sách, phân loại toàn bộ tàu cá, xác định chủ tàu, vị trí neo đậu, tình trạng hoạt động; niêm yết công khai và giao chính quyền cơ sở giám sát. Tàu không đủ điều kiện hoạt động phải bị giải bản, đồng thời nghiên cứu chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề cho ngư dân ổn định sinh kế.

Công tác kiểm soát hoạt động tàu cá được siết chặt từ khi rời cảng đến khi cập cảng. Tất cả tàu cá phải có thiết bị giám sát hành trình hoạt động 24/24, có hồ sơ hợp lệ và được theo dõi trên các nền tảng VNeID, VMS và Ecdt” - Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau yêu cầu.

Cùng với đó, tỉnh Cà Mau triển khai hệ thống quản lý tàu cá và ngư dân xuất – nhập bến tích hợp nền tảng số, bảo đảm kiểm soát toàn bộ tàu, ngư dân sau mỗi chuyến biển. Các lực lượng Biên phòng, Kiểm ngư, Cảng cá được phân công kiểm tra, kiểm soát theo quy trình thống nhất. Đồng thời, lập danh sách, quản lý chặt cơ sở thu mua thủy sản, chỉ cho phép thu mua từ tàu bốc dỡ tại cảng được giám sát. Tàu dài từ 15m trở lên bắt buộc bốc dỡ tại cảng có giám sát và truy xuất nguồn gốc điện tử đầy đủ.

Tăng tốc chuyển đổi số, đồng bộ truy xuất nguồn gốc giữa các ngành

Cà Mau đặt mục tiêu đến năm 2025, phấn đấu 100% tàu cá đủ điều kiện sẽ được quản lý, giám sát trên hệ thống số hóa.

Cà Mau đặt mục tiêu triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) tại 100% cảng cá, kết nối đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia VNFishbase, VMS và e-logbook. Tỉnh cũng yêu cầu kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi gian lận hồ sơ, hợp thức hóa sản phẩm xuất khẩu, nhất là với thị trường EU.

Ông Phạm Văn Mười - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, cho biết: “Cà Mau đặt mục tiêu đến năm 2025, phấn đấu 100% tàu cá đủ điều kiện sẽ được quản lý, giám sát trên hệ thống số hóa. Sở đang phối hợp Bộ đội Biên phòng và Công an tỉnh truy xuất, cập nhật dữ liệu chủ tàu, thuyền trưởng, tình trạng thiết bị giám sát hành trình theo thời gian thực. Việc ứng dụng các nền tảng số như VNeID, e-logbook, eCDT sẽ giúp minh bạch toàn bộ chuỗi khai thác và truy xuất nguồn gốc thủy sản”.

Công tác thực thi pháp luật cũng được tăng cường, giám sát nhóm đối tượng có nguy cơ cao vi phạm IUU, xử lý nghiêm các trường hợp mất kết nối, vượt ranh giới, hết hạn giấy phép hoặc gian lận thiết bị VMS. Mọi sai phạm, kể cả cán bộ buông lỏng quản lý, đều bị xem xét trách nhiệm.

Theo Kế hoạch, Sở Nông nghiệp và Môi trường làm cơ quan thường trực, hướng dẫn, theo dõi, tổng hợp kết quả; phối hợp Sở Nội vụ tham mưu khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích, đồng thời kiểm điểm trách nhiệm nơi không hoàn thành nhiệm vụ.

Chi cục Thủy sản, Kiểm ngư, Biển – Hải đảo (Sở Nông nghiệp và Môi trường) rà soát, đăng ký, cấp phép 100% tàu đủ điều kiện, cập nhật dữ liệu lên hệ thống quốc gia; Bộ đội Biên phòng tỉnh kiểm soát chặt tàu xuất – nhập bến, tuần tra, xử lý nghiêm vi phạm vùng biển nước ngoài; Công an tỉnh định danh toàn bộ tàu, chủ tàu, điều tra xử lý các vụ án liên quan IUU; Sở Tư pháp kiểm tra, xử lý các tổ chức công chứng vi phạm khi chuyển nhượng tàu trái quy định; tham mưu chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Báo và PT-TH Cà Mau tăng cường tuyên truyền sâu rộng, duy trì chuyên mục “Thủy sản Cà Mau – khai thác hợp pháp, bền vững”; UBND xã, phường có tàu cá trực tiếp giám sát neo đậu, ký cam kết 100% chủ tàu không vi phạm, cập nhật dữ liệu trực tuyến phục vụ chỉ đạo điều hành.

TS Phạm Quốc Sử - Phó Giám đốc Sở Tư pháp Cà Mau, phát biểu tại cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến, rà soát kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

TS Phạm Quốc Sử – Phó Giám đốc Sở Tư pháp Cà Mau, khẳng định: “Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với ngành Nông nghiệp, Biên phòng và Công an tỉnh để kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm liên quan đến giao dịch tàu cá, đảm bảo mọi hợp đồng công chứng, chứng thực đều tuân thủ pháp luật. Đồng thời, Sở đang tham mưu HĐND tỉnh ban hành nghị quyết hỗ trợ chuyển đổi nghề cho ngư dân nhằm giảm áp lực khai thác trên biển”.

Tăng cường quản lý nghề cá, hướng tới phát triển bền vững

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau khẳng định: “Cà Mau là tỉnh có đội tàu và sản lượng khai thác lớn của cả nước. Chống khai thác IUU không chỉ để gỡ ‘Thẻ vàng’ mà còn là bước chuyển căn bản trong quản lý nghề cá, hướng tới phát triển bền vững, có trách nhiệm, vì lợi ích lâu dài của ngư dân và ngành thủy sản Việt Nam. Cấp nào, đơn vị nào để xảy ra tàu vi phạm, mất kết nối, chậm báo cáo sẽ bị xem xét trách nhiệm người đứng đầu”.

Theo kế hoạch, các đơn vị, địa phương phải cập nhật kết quả chống khai thác IUU hàng ngày lên hệ thống dữ liệu số hóa do Ban Chỉ đạo IUU tỉnh quản lý, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành.

Tháng cao điểm chống khai thác IUU được xem là đợt hành động quyết liệt nhất từ trước đến nay của tỉnh Cà Mau, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị, ngành thủy sản và cộng đồng ngư dân.

Ngư dân Cà Mau là lực lượng trực tiếp trên biển, vừa mưu sinh, vừa góp phần bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Với tinh thần chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ, Cà Mau đặt mục tiêu đến hết năm 2025 hoàn thiện toàn diện hệ thống giám sát, quản lý tàu cá, truy xuất nguồn gốc điện tử, tạo nền tảng vững chắc cho một ngành thủy sản hiện đại, minh bạch và bền vững, gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo, an ninh quốc gia và hội nhập quốc tế.

BOX: Hiện nay, toàn tỉnh Cà Mau có hơn 5.200 tàu khai thác thủy sản, trong đó với gần 1.700 tàu có chiều dài trên 15m; hiện 100% tàu đã lắp đặt thiết bị VMS. Tổng sản lượng thủy sản khai thác và nuôi trồng 9 tháng năm 2025 ước đạt 907.186 tấn, bằng 71,5% kế hoạch, tăng 5,9% so với cùng kỳ.