Hoạt động theo mô hình kinh tế tập thể nhưng Chủ nhiệm hợp tác xã (HTX) lại tự ý lấy tiền vốn do mọi người cùng đóng góp để cho cấp phó vay mượn. Còn cấp phó thì khai nhận, muốn vay được tiền thì ngoài việc phải trả lãi, họ còn phải “bôi trơn” cho các cán bộ HTX hơn 100 triệu đồng.
Hồ sơ vụ án thể hiện, năm 2011, HTX Dịch vụ Tổng hợp La Nội (phường Dương Nội, quận Hà Đông, TP Hà Nội) được chuyển đổi mô hình hoạt động từ HTX nông nghiệp sang mô hình HTX Dịch vụ tổng hợp.
Ban Chủ nhiệm HTX nhiệm kỳ mới do Đặng Đình Kiêu (SN 1971) là Chủ nhiệm, Dương Văn Đoàn là Phó Chủ nhiệm, Nguyễn Hữu Long (SN 1983, thủ quỹ), Nguyễn Tài Tiếp (SN 1948, kế toán), Đặng Đình Vĩnh (SN 1960, kiểm soát viên), Lưu Thị Thu Thủy (SN 1985, kế toán).
 |
| Các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm. |
Sau khi được bầu, Ban Chủ nhiệm đã tiếp quản khối tài sản của HTX, trong đó có 19 triệu đồng tiền mặt, tiền gửi là hơn 6 tỷ đồng được gửi tại 19 quyển sổ tiết kiệm tại Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) Dương Nội, hơn 800 triệu đồng trong tài khoản và 115 triệu đồng tiền nợ).
Vào khoảng cuối tháng 8/2011, biết HTX La Nội có số tiền lớn nhàn rỗi như trên, Dương Văn Đoàn đặt vấn đề với Chủ nhiệm HTX hỏi vay 2 tỷ đồng tiền vốn quỹ của HTX để trả nợ và chi tiêu cá nhân, hứa hẹn trả lãi suất theo QTDND Dương Nội. Nhận lời cấp phó, Kiêu nhanh chóng tổ chức cuộc họp bàn với cấp dưới gồm kế toán, kiểm soát, thủ quỹ của HTX.
Tại buổi làm việc ngày 29/8/2011, mọi người đều đồng ý và có văn bản cho Đoàn vay tiền, thời hạn vay là 3 tháng. Thực hiện việc làm trái pháp luật, ngày 30/8/2011, Kiêu đưa cho Đoàn và Long cuốn sổ tiết kiệm của HTX La Nội trị giá hơn 3,7 tỷ đồng để làm thủ tục rút tiền gửi cùng 377 triệu đồng tiền lãi tại QTDND Dương Nội.
Đoàn nhận và viết giấy vay số tiền 2 tỷ đồng. Bản thân Chủ nhiệm HTX Kiêu tự đứng tên lập một sổ tiết kiệm mới trị giá 1,7 tỷ đồng hòng tư túi tiền lãi cá nhân, còn Long giữ 70 triệu đồng. Việc làm này đã không được nhóm cán bộ HTX nhập vào sổ sách kế toán của HTX để quản lý.
Dù mới trả được 48 triệu đồng tiền lãi nhưng do tiếp tục gặp khó khăn trong làm ăn, đến tháng 11/2011, Đoàn lại “gạ gẫm” Chủ nhiệm HTX La Nội cho vay thêm 1 tỷ đồng và cũng lấy từ nguồn tiền của tập thể.
Tương tự lần trước, Kiêu rút tiền từ khoản 1,7 tỷ đồng và đưa sổ tiền gửi để Đoàn và Long đến rút tiền. Lần này, sau khi cho Đoàn vay tiền, vị Chủ nhiệm HTX mới thông báo cho bộ phận thủ quỹ, kiểm soát và kế toán biết.
Sau khi biết Đoàn vay thêm 1 tỷ đồng nữa, Vĩnh yêu cầu “con nợ” phải lập bản cam kết thời hạn thanh toán, lãi suất và buộc Phó Chủ nhiệm HTX phải thế chấp “sổ đỏ” mảnh đất hơn 142m2 làm tài sản bảo đảm cho cả 2 khoản vay, trị giá 3 tỷ đồng. Mặc dù lập giấy cam kết, song thực tế Đoàn không giao giấy tờ nhà đất cho HTX quản lý và cũng không có tiền trả nợ khi đến hạn.
Bị thúc ép trả nợ, đến cuối tháng 11/2011, Đoàn mới trả được khoản lãi 36 triệu đồng. Còn khoản tiền gốc và tiền lãi, đến nay Đoàn không có khả năng thanh toán. Về phía Kiêu cùng nhóm cán bộ dưới quyền thì ra sức bưng bít hành vi “tự tung tự tác” trước các kỳ đại hội đồng xã viên.
Đối với Đặng Đình Kiêu, quá trình làm việc đã không báo cáo trước Hội nghị xã viên về việc cho cấp dưới vay 3 tỷ đồng tiên vốn quỹ của HTX. Không những cho vay trái nguyên tắc, cơ quan điều tra còn làm rõ, Kiêu tự ý cho Đoàn mượn sổ tiết kiệm của HTX để Đoàn đem thế chấp vay 3 tỷ đồng sử dụng cá nhân tại QTDND Dương Nội.
Về việc làm này, do Đoàn đã thanh toán tiền đầy đủ nên không bị đề nghị xử lý. Quá trình điều tra, các bị can Kiêu, Vĩnh và Long đã tự nguyện nộp 1,4 tỷ đồng khắc phục thay cho Đoàn. Bản thân gia đình bị can Đoàn cũng nộp 820 triệu đồng bồi thường thiệt hại.
Bản án sơ thẩm của TAND TP Hà Nội đã lần lượt tuyên phạt các bị cáo mức án từ 18 tháng tù (cho hưởng án treo) đến 15 năm tù, đều về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Sau bản án sơ thẩm, Đoàn làm đơn kháng cáo xin được giảm hình phạt; Long, Tiếp và Vĩnh cũng có đơn kháng cáo mong muốn giảm nhẹ hình phạt và hưởng án treo. Mới đây, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã mở phiên tòa phúc thẩm xem xét đơn kháng cáo của các bị cáo.
HĐXX phúc thẩm cho rằng không có căn cứ để chấp nhận kháng cáo của Đoàn vì không đưa ra được tình tiết mới; chỉ chấp nhận kháng cáo của Long, Tiếp, Vĩnh do có đưa ra được một số tình tiết mới làm căn cứ giảm nhẹ hình phạt; tuyên phạt Long 36 tháng cải tạo không giam giữ; Vĩnh 24 tháng tù (cho hưởng án treo); Tiếp 30 tháng tù (giảm 6 tháng so với bản án sơ thẩm).
