Báo động tình trạng thanh thiếu niên gây án, lập băng nhóm: Nguy cơ hình thành “tội phạm nhí”

Trong thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc nghiêm trọng có sự tham gia của thanh thiếu niên đã khiến dư luận không khỏi lo ngại.

Từ các vụ trộm cắp, cướp giật, hành hung, cho đến tụ tập đua xe, sử dụng hung khí giải quyết mâu thuẫn… tất cả đều cho thấy một thực trạng đáng báo động: nhiều bạn trẻ đang dần sa ngã, kết thành các băng nhóm mang tính chất tội phạm.

Ảnh: Minh hoạ

Những con số biết nói

Theo thống kê từ cơ quan chức năng, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, trên cả nước đã ghi nhận hơn 1.200 vụ việc liên quan đến thanh thiếu niên phạm tội hoặc vi phạm pháp luật, tăng gần 15% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, hơn 60% các vụ việc là do nhóm từ 14 đến dưới 18 tuổi thực hiện. Đặc biệt, các vụ việc có tổ chức, phân chia vai trò rõ ràng trong băng nhóm đang có chiều hướng gia tăng.

Tại TP.HCM, vụ việc gần đây nhất xảy ra tại quận Gò Vấp, khi một nhóm 8 thanh thiếu niên (độ tuổi từ 13 đến 17) dùng dao tự chế tấn công nhóm khác để “giải quyết mâu thuẫn” trên mạng xã hội. Vụ việc khiến 2 người trọng thương và làm rúng động cả khu dân cư.

Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Mỹ An (Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Khoa học Tâm lý – Giáo dục) cho biết: “Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó nổi bật là sự thiếu quan tâm của gia đình, môi trường sống có nhiều tệ nạn, và đặc biệt là sự tác động tiêu cực từ mạng xã hội, game bạo lực.”

Nhiều băng nhóm hiện nay không chỉ tụ tập trong đời thực mà còn hình thành từ các diễn đàn ảo, nơi các em dễ dàng kết nối với nhau, cổ xúy hành vi bạo lực và coi thường pháp luật.

“Một số em bị dụ dỗ, nhưng cũng có không ít trường hợp tự nguyện tham gia như một cách để khẳng định bản thân, thoát khỏi cảm giác lạc lõng trong xã hội,” bà An chia sẻ thêm.

Trách nhiệm không phải của riêng ai?

Không chỉ ảnh hưởng đến an ninh trật tự, các hành vi phạm pháp còn để lại hậu quả nặng nề cho chính các em. Tương lai bị ảnh hưởng, nhiều em rơi vào vòng lao lý khi tuổi đời còn rất trẻ. Mặt khác, tâm lý các em cũng bị tổn thương nghiêm trọng, hình thành lối sống lệch lạc, mất phương hướng.

Gia đình của em N.Q.T. (16 tuổi, hiện đang bị tạm giam vì liên quan đến vụ trộm xe máy ở Bình Dương) chia sẻ trong nước mắt: “Chỉ vì nghe lời bạn bè, con tôi bây giờ đứng trước nguy cơ mất cả tuổi thanh xuân. Giá như chúng tôi quan tâm con nhiều hơn…”.

Các chuyên gia cho rằng, để ngăn chặn tình trạng thanh thiếu niên gây án và kết thành băng nhóm, cần sự vào cuộc đồng bộ của gia đình, nhà trường, chính quyền và toàn xã hội.

Gia đình cần trở thành điểm tựa tinh thần, định hướng con trẻ từ sớm, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì đầy biến động.

Trường học không chỉ dạy kiến thức mà còn phải tăng cường giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn và kiểm soát cảm xúc.

Các địa phương cần tăng cường hoạt động văn hóa, thể thao lành mạnh, tạo sân chơi bổ ích để thanh thiếu niên không “lang thang” trong thế giới ảo.

Cơ quan chức năng phải siết chặt quản lý mạng xã hội, xử lý nghiêm các đối tượng xúi giục, dụ dỗ trẻ em phạm pháp.