Bà Rịa – Vũng Tàu: Nhiều bất cập trong quản lý đất đai tại TX Phú Mỹ

Đây là động thái được ra trên cơ sở kiến nghị, đề xuất của Phòng TN-MT TX Phú Mỹ sau khi làm việc với UBND xã Châu Pha liên quan đến trường hợp các hộ dân sử dụng đất thuộc quỹ đất công giao về cho địa phương quản lý.

Đất khai phá bỗng biến thành đất công

Theo gia đình bà Quách Thị Hoa các thửa đất số 608, 708, 994, 996 tờ bản đồ số 24 thuộc thôn Tân Lễ B, xã Châu Pha có nguồn gốc do gia đình bà khai hoang từ sau năm 1975 và đến năm 1985 thì đưa vào tập đoàn. Năm 1998, 4 thửa đất trên được huyện Tân Thành (nay là TX Phú Mỹ) cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho gia đình bà Hoa chung với một số thửa đất khác. Thế nhưng đến ngày 15/10/1999, phòng địa chính huyện Tân Thành lại chỉnh trừ diện tích 4.896 m2 đất thuộc các thửa đất 608, 708, 994, 996 ra khỏi GCNQSDĐ đã được cấp trước đó cho gia đình bà Hoa. Việc này được thực hiện theo Quyết định số 591/QĐ-UB của huyện Tân Thành.

Không đồng ý với quyết định này, gia đình bà Hoa có đơn yêu cầu được xem xét cấp lại GCNQSDĐ đối với 4 thửa trên với lý do đây là đất gia đình bà khai hoang và đưa vào tập đoàn nhưng bị UBND xã Châu Pha thu hồi nhầm.

Ngày 13/6/2012, UBND xã Châu Pha có Tờ trình 518/TTr về việc đề nghị cấp giấy CNQSDĐ cho gia đình bà Hoa và các hộ có đất khai hoang đưa vào tập đoàn đối với thửa đất 608, 708, 994, 996. Ngày 1/8/2012, HĐND xã Châu Pha có Nghị quyết số 23/NQ-HĐND đề nghị cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân có đất khai phá đưa vào tập đoàn năm 1985, trong đó có gia đình bà Hoa.

Ngày 4/9/2012, UBND huyện Tân Thành có Văn bản số 1942/UBND-VP về việc cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân có đất khai hoang đưa vào tập đoàn sản xuất năm 1985, chuyển phòng TN-MT phối hợp với UBND xã Châu Pha xem xét giải quyết nhưng đến nay chưa thực hiện được. Nguyên nhân là do 4 thửa đất 608, 708, 994, 996 hiện đang nằm trong sổ mục kê đất công do UBND xã Châu Pha quản lý.

Khu đất nằm trong danh mục đất công do UBND xã Châu Pha quản lý từ trước đến nay vẫn do gia đình bà Quách Thị Hoa canh tác.

Các thửa đất số 859, 860, 890, 891, 892 tờ bản đồ số 17 thuộc xã Châu Pha của gia đình bà Tống Thị Minh cũng có nguồn gốc tự khai phá và sau đó đưa vào tập đoàn. Năm 1998, gia đình bà Minh được cấp GCNQSĐĐ đối với 5 thửa đất nói trên. Năm 2005, gia đình bà Minh cho xã Châu Pha mượn tạm thửa đất số 891, 892 theo chủ trương "Cho các hộ khó khăn mượn làm kinh tế 10 năm sẽ trả lại". Năm 2010, gia đình bà Minh được cấp đổi GCNQSDĐ đối với thửa đất số 859, tờ bản đồ số 17 diện tích 5.273 m2 (hợp từ các thửa 859, 860, 890, 891, 892).

Hiện các hộ trước đây được UBND xã Châu Pha tạm giao thửa đất 891, 892 để canh tác đã chết nhưng UBND xã Châu Pha vẫn không trả lại đất cho gia đình bà Minh. Không những thế, UBND xã Châu Pha còn cho rằng toàn bộ khu đất của gia đình bà Minh là đất công do Nhà nước quản lý.

Cụ thể, Báo cáo số 233/BC-UBND ngày 17/7/2024 của UBND xã Châu Pha khẳng định: diện tích 5.273 m2 thuộc các thửa đất số 859, 860, 890, 891, 892 tờ bản đồ số 17 là đất tập đoàn giao cho gia đình bà Minh chứ không phải đất hộ dân khai phá. Toàn bộ diện tích này hiện nay là đất công do địa phương quản lý. Trong đó, năm 2006, gia đình bà Minh đồng ý giao 2 thửa đất số 891, 892 tờ bản đồ số 17 diện tích 2605 m2 cho UBND xã Châu Pha. Sau đó, UBND xã Châu Pha đã tạm giao thửa đất số 892 diện tích 1558 m2 cho hộ dân tộc nghèo Dương Thị Gái (dân tộc Châu Ro), còn thửa đất số 891 diện tích 1047 m2 giao cho hộ Dương Thị Vạn (dân tộc Châu Ro). Các thửa đất 859, 860, 890 diện tích 2.765m2 cũng thuộc trong danh mục đất công tại Quyết định số 3693/QĐ-UBND ngày 31/12/2019 của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Ngoài gia đình bà Hoa và bà Minh thì hiện trên địa bàn xã Châu Pha còn có hàng chục trường hợp khác xin cấp GCNQSDĐ cũng rơi vào cảnh tương tự như trên. Theo tìm hiểu, sau năm 1975, do tình hình kinh tế xã hội khó khăn, một số người dân ở Bà Rịa đến Châu Pha khai phá đất hoang để sản xuất, hình thành nên khu dân cư thuộc địa phận thôn Tân Lễ B, xã Châu Pha ngày nay. Ngoài ra, một số hộ dân thuộc xã Phước Lễ, xã Long Hương (huyện Châu Thành cũ) cũng lên Châu Pha khai phá đất hoang theo diện di dân tự do.

Từ năm 1982 đến năm 1985, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, xã Châu Pha huy động nhân dân đóng góp ruộng, đất để thành Tổ đoàn kết và tiến tới thành lập tập đoàn, sản xuất tập thể. Đến khoảng năm 1990, do hoạt động không hiệu quả, tập đoàn tự giải thể. Tuy nhiên, đất đai vẫn giao cho tập đoàn viên trực tiếp sản xuất. Đến năm 1998, thì các tập đoàn viên này được cấp GCNQSDĐ. Thế nhưng sau đó, bất ngờ những diện tích đất trên đều được đưa vào danh mục đất công và do địa phương quản lý.

Báo cáo của UBND TX Phú Mỹ về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình rà soát nguồn gốc đất của hộ gia đình bà Tống Thị Minh.

Không đủ cơ sở để xác định nguồn gốc đất

Theo Phòng TN-MT TX Phú Mỹ, hiện nay UBND xã Châu Pha không có tài liệu, hồ sơ quản lý đất công trước đây để chứng minh nguồn gốc đối với phần diện tích 5.273 m2 thuộc thửa đất số 859, 860, 890, 891, 892 tờ bản đồ số 17 của gia đình bà Tống Thị Minh. Do đó, nếu Phòng TN-MT TX Phú Mỹ chỉ căn cứ vào Báo cáo số 233/BC-UBND ngày 17/7/2024 của UBND xã Châu Pha để tham mưu UBND TX Phú Mỹ có ý kiến về nguồn gốc đất cho gia đình bà Minh thì không đủ cơ sở pháp lý và gây bức xúc cho người dân.

Bởi theo Phòng TN-MT TX Phú Mỹ, thời điểm năm 2006, gia đình bà Minh có ký biên bản đồng ý giao thửa đất số 891, 892 cho UBND xã Châu Pha. Tuy nhiên, về pháp lý thì 2 thửa đất này chưa được chỉnh trừ diện tích ra khỏi GCNQSDĐ của gia đình bà Minh. Ngoài ra, địa phương chưa có báo cáo cụ thể nào liên quan đến việc thửa đất số 891, 892 là đất công do địa phương đang quản lý để các cơ quan rà soát, cập nhật hồ sơ địa chính theo quy định cũng như làm cơ sở để đưa vào danh mục đất công theo Quyết định số 3693/QĐ-UBND.

Bìa tấm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Tân Thành cấp đổi cho gia đình bà Tống Thị Minh vào năm 2010, trong đó có gộp diện tích các thửa 859, 860, 890 tờ bản đồ 17.

Do đó, thời điểm năm 2010, Văn phòng Đăng ký đất đai (nay là Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TX Phú Mỹ) xác nhận đủ điều kiện và UBND huyện Tân Thành đã cấp đổi GCNQSDĐ cho người dân. Mặt khác, các thửa đất số 859, 860, 890, tờ bản đồ số 17 thuộc Quyết định số 3693/QĐ-UBND tuy nhiên quyết định này có hiệu lực sau thời điểm gia đình bà Minh được Nhà nước cấp giấy chứng nhận năm 1998 và được cấp đổi giấy chứng nhận năm 2010.

Từ các cơ sở nêu trên, Phòng TN-MT TX Phú Mỹ kiến nghị UBND TX Phú Mỹ chủ trì, tổ chức họp với các cơ quan, đơn vị liên quan gồm: Thanh tra, Phòng TN-MT, Phòng Tư pháp, Công an, Chi nhánh Văn phòng đất đai TX Phú Mỹ, UBND xã Châu Pha để nghe UBND xã Châu Pha báo cáo cụ thể về công tác quản lý, sử dụng đất từ trước tới nay đối với khu đất của gia đình bà Minh, về những khó khăn, bất cập hiện nay của địa phương cũng như lắng nghe quan điểm, ý kiến nhìn nhận sự việc từ các cơ quan chức năng. Từ đó, đưa ra phương án xử lý phù hợp với quy định pháp luật, vừa đảm bảo hài hòa lợi ích cho người dân mà không làm thất thoát quỹ đất công của Nhà nước.

Tiếp tục rà soát lại toàn bộ đất công

Bên cạnh đó, theo Phòng TN-MT TX Phú Mỹ, ngày 15/10/1999, UBND huyện Tân Thành ban hành Quyết định số 591/QĐ-UB về việc thu hồi 375.521 m2 đất công thổ tại xã Châu Pha đã tạm giao cho 109 hộ gia đình, cá nhân sản xuất và giao toàn bộ diện tích đất trên cho UBND xã quản lý.

Thế nhưng ngày 13/12/2022, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TX Phú Mỹ lại có ý kiến phúc đáp Phòng TN-MT TX Phú Mỹ tại Văn bản số 2268/CNVPĐK-TTLT xác định toàn bộ các thửa đất theo danh sách đính kèm Quyết định số 591/QĐ-UB đã được cấp cho các hộ gia đình, cá nhân và một số trường hợp đã có biến động.

Bà Tống Thị Minh trình bày về nguồn gốc đất khai hoang của gia đình tại một buổi tiếp xúc cử tri.

Trước tình trạng trên, để đảm bảo công tác rà soát đất công được chặt chẽ, làm cơ sở đưa ra phương án đề xuất giải quyết phù hợp, Phòng TN-MT TX Phú Mỹ đã tiến hành làm việc cùng đại diện Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TX Phú Mỹ, UBND xã Châu Pha để trao đổi và soát lại các thửa đất công theo Quyết định số 591/QĐ-UB ngày 15/10/1999 của UBND huyện Tân Thành, Quyết định số 3693/QĐ-UBND ngày 31/12/2019 của UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để đề xuất hướng giải quyết. Đồng thời, Phòng TN-MT TX Phú Mỹ cũng đề nghị UBND xã Châu Pha thực hiện rà soát và có ý kiến về việc triển khai thực hiện Quyết định số 591/QĐ-UB ngày 15/10/1999.

Cụ thể, từ thời điểm ban hành Quyết định số 591/QĐ-UB ngày 15/10/1999 đến nay, UBND xã Châu Pha đã triển khai thực hiện như thế nào, đã thông báo đến các hộ dân có đất bị thu hồi theo danh sách đính kèm quyết định trên để biết và cung cấp bản chính GCNQSDĐ để cơ quan Nhà nước chỉnh trừ theo quy định hay không? (nếu có thì thông báo bằng hình thức nào, đính kèm tài liệu chứng minh). Tính đến nay, có bao nhiêu trường hợp người dân đã phối hợp cung cấp bản chính GCNQSDĐ để chỉnh trừ theo quy định.

Đồng thời, rà soát, đối chiếu các thửa đất trước đây nằm trong danh sách đất công theo Quyết định số 591/QĐ-UB tuy nhiên không có trong danh sách theo Quyết định số 3693/QĐ-UBND. Trên cơ sở đó, rà soát và có ý kiến cụ thể về nguồn gốc, quá trình sử dụng đất đối với các thửa đất này (cung cấp hồ sơ, tài liệu chứng minh nguồn gốc sử dụng đất; đề xuất hướng giải quyết cụ thể từng trường hợp/thửa đất).

Pháp luật Plus - Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.