Hà Nội 25 °C
TP Hồ Chí Minh 28 °C
Hải Phòng 25 °C
Đà Nẵng 25 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 25°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 28°C
  • Hải Phòng Hà Nội 25°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 25°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Xuân Thủy và con đường đến với báo chí cách mạng Việt Nam

Dân sự & tố tụng dân sự
20/06/2023 10:06
Nguyễn Ba (Báo Hà Nội Mới)
aa
Trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, bên cạnh những cái tên lỗi lạc như Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, Trường Chinh..., không thể không nhắc đến một nhà báo tài năng, nhân cách cao đẹp, đặc biệt là nụ cười đôn hậu đã trở thành một hình ảnh vô cùng thân thương. Đó là nhà báo Xuân Thủy.


638212389153740036-Nha-bao-.

Chủ nhiệm Xuân Thủy (quàng khăn) cùng các đồng nghiệp báo Cứu Quốc tại đèo Bụt, Bắc Giang, năm 1948.(Nguồn: Bảo tàng Báo chí Việt Nam).

1. Nhà báo Xuân Thủy (1912 - 1985) tên khai sinh là Nguyễn Trọng Nhâm. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho yêu nước tại xã Xuân Phương, huyện Từ Liêm (nay thuộc quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội), từ nhỏ ông đã được cha dạy chữ Hán, bồi đắp tinh thần bằng những câu chuyện dân gian, những áng thơ mang đậm hồn dân tộc. Ông cũng thường xuyên được tiếp xúc với những người bạn của cha khi họ gặp nhau, bàn luận về thời thế... Điều đó dần hình thành trong ông tinh thần yêu nước, thôi thúc ông đến với cách mạng.

Trong hồi ký, nhà báo Xuân Thủy tự bạch: “Thấy tôi hay đi Hà Nội, lần nào về, cha tôi cũng hỏi đi đâu, làm gì? Mà có gì đâu để cha tôi phải lo. Tôi cuốc bộ hơn 10 cây số đi Hà Nội rồi lại cuốc bộ về chỉ cốt qua các hiệu sách báo xem có gì mới, đồng thời cũng nghe ngóng xem có gì lạ mà nông thôn không biết...”. Qua báo chí, ông biết được nhiều phong trào đấu tranh đòi quyền dân sinh, dân chủ, tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản.

Và ông sớm giác ngộ cách mạng, quyết tâm dấn thân vào con đường đầy nguy hiểm, gian khổ này: “Vào khoảng năm 1934 - 1935, tôi từ tỉnh Hà Đông đến thị xã Phúc Yên. Ở đây tôi mở hiệu thuốc Đông y với môn thuốc gia truyền, cốt để kiếm sống và dễ bề giao thiệp. Tôi cũng nhận làm thông tin viên cho báo Trung Bắc Tân Văn để dễ bề đi lại hoạt động. Hồi này ở Phúc Yên hầu như chưa có phong trào cách mạng, tôi cũng chưa phải đảng viên cộng sản. Những người giác ngộ tôi ở quê đều đã bị bắt cả rồi. Tôi không liên lạc được với ai trong tổ chức cách mạng cả. Tuy nhiên, với nhiệt tình cách mạng của tuổi trẻ, một mình, tôi cứ lao vào hoạt động, chẳng sợ sệt gì cả...”. (“Xuân Thủy - Nhà hoạt động chính trị, ngoại giao xuất sắc, nhà báo, nhà thơ lớn”, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, năm 2012).

2. Xuân Thủy sớm có bài đăng trên các báo của Hà Nội từ đầu những năm 1930, như bài thơ “Loạn lung tung” (ký tên Xuân Thủy) đăng trên Hà Thành Ngọ Báo. Ông cũng viết bài cho một số tờ như Tin tức, Thế giới, Đời nay...

Trong quá trình hoạt động cách mạng, giai đoạn 1940 - 1941, Xuân Thủy bị chính quyền Pháp bắt, đày lên nhà tù Sơn La, sau lại bị đưa đi căng Bắc Mê (Hà Giang). Sau khi hết hạn tù tại căng Bắc Mê, chúng đưa ông về giam tại nhà tù Sơn La lần thứ hai. Tại đây, Xuân Thủy được tổ chức phân công phụ trách báo Suối reo: “Đảng bộ nhà tù Sơn La đã đề ra nhiều hình thức hoạt động phong phú. Một trong những hình thức ấy là xuất bản tờ Suối reo nhằm đoàn kết, giáo dục, động viên các lực lượng trong nhà tù trên bước đường phấn đấu” (“Xuân Thủy - Nhà hoạt động chính trị, ngoại giao xuất sắc, nhà báo, nhà thơ lớn”).

Báo Suối reo xuất bản trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn, nguy hiểm. Trong nhà tù thiếu thốn mọi bề, giấy mực có được nhờ tù nhân đấu tranh kiên quyết trong một thời gian dài với lý do “viết thư cho gia đình” mới được bọn cai ngục đồng ý. Tuy nhiên, nếu đánh hơi thấy có bất thường thì bao nhiêu giấy, mực, bút, đều bị chúng thu hết.

“Chúng tôi đã mắc một ngọn đèn điện vào một xó tường cách xa cửa ra vào, lại bịt không cho ánh sáng tỏa ra ngoài và hơn nữa, đặt người canh cửa để hễ có tiếng động là tắt đèn ngay... Lại đêm nay, sao mà báo động luôn thế, làm chúng tôi phải dọn luôn cả “bàn giấy” và “xưởng in” vào nhà xí! Gọi là “bàn giấy” và “xưởng in” cho oai, chứ thực ra chỉ vẻn vẹn hai cái túi vải đựng tài liệu, giấy, bút, mực. Viết thì người đứng, người ngồi, người để lên bàn tay, người đặt lên đầu gối, người kê lên sàn, lên đống chăn đắp, mỗi người mỗi kiểu...” (“Xuân Thủy - Nhà hoạt động chính trị, ngoại giao xuất sắc, nhà báo, nhà thơ lớn”).

Tuy nhiên, với tinh thần lạc quan cách mạng, nhà báo Xuân Thủy vẫn gieo những vần thơ của mình vào tờ Suối reo để động viên các chiến sĩ cách mạng, anh em bạn tù, củng cố niềm tin vững chắc về một ngày mai tươi sáng:

“Sơn La những núi cùng nonDù cho đá lở vẫn còn Suối reoHôm nay rừng nặng sương chiềuNgày mai nắng sớm lưng đèo nở hoa”.

Khoảng cuối năm 1943, từ nhà tù Sơn La, Xuân Thủy được đưa về quản thúc tại quê nhà. Năm 1944, ông thoát ly, được tổ chức phân công phụ trách báo Cứu Quốc, cơ quan tuyên truyền của Tổng bộ Việt Minh. Trong hồi ký, ông kể:

“Sau khi chia tay với anh Toàn (bí danh của đồng chí Trường Chinh), tôi qua một số trạm liên lạc rồi đến một địa điểm thuộc huyện Tiên Du (nay là huyện Tiên Sơn), tỉnh Bắc Ninh. Chờ ở địa điểm này một ngày thì anh Phúc (tức đồng chí Nguyễn Khang), anh Mẫn (Lê Quang Đạo) đến gặp tôi... Anh Phúc nói: Gặp anh, chúng tôi rất mừng. Báo Cứu Quốc trước kia ở trên phụ trách, nay giao về dưới này, chúng tôi bận quá, báo ra thất thường. Nay anh về chuyên trách tờ Cứu Quốc thì hay quá. Hai chúng tôi (anh Phúc vừa nói vừa trỏ vào anh Mẫn) cùng với anh viết bài, soạn bài... Chúng tôi sẽ giới thiệu với anh một đội công tác để giúp anh những việc trên, kể cả việc tìm địa điểm mới của tờ báo”.

Nhà báo Xuân Thủy được phân công trực tiếp phụ trách báo Cứu Quốc từ thời kỳ hoạt động bí mật và suốt cả những năm kháng chiến chống Pháp. Đây là tờ báo hằng ngày duy nhất của Đảng trong thời kỳ này, mở rộng phát hành đến các liên khu kháng chiến. “Chung lưng đấu cật” cùng anh em, Xuân Thủy đã lãnh đạo báo Cứu Quốc vượt qua biết bao khó khăn gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Tổng bộ Việt Minh giao phó.

Nhà báo Nguyễn Văn Hải, người bạn tù Sơn La được Xuân Thủy kết nối về làm quản lý báo Cứu Quốc đã nhận định: “Lịch sử báo Cứu Quốc trong những thời kỳ khó khăn nhất và oanh liệt nhất gắn liền với tên tuổi của Xuân Thủy”. Nhà báo Nguyễn Thành Lê, nguyên chủ bút báo Cứu Quốc, khẳng định: “Xuân Thủy là linh hồn của báo Cứu Quốc. Điều đó đúng với thời kỳ anh trực tiếp phụ trách tờ báo từ năm 1944 đến năm 1954 cũng như đúng với thời kỳ anh không trực tiếp phụ trách tờ báo, từ sau khi ký Hiệp định Genève đến đầu năm 1977”.

3. Trước những yêu cầu trong giai đoạn kháng chiến mới, năm 1948, Ðoàn báo chí kháng chiến Việt Nam được thành lập, do nhà báo Xuân Thủy phụ trách. Ðoàn báo chí kháng chiến tổ chức học tập chính trị, nghiệp vụ cho các nhà báo, hướng báo chí vào việc động viên toàn dân tham gia kháng chiến.

Năm 1949, kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn khốc liệt. Nhận thấy vai trò quan trọng của đội ngũ nhà báo cách mạng, Tổng bộ Việt Minh chủ trương mở Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng và giao cho nhà báo Xuân Thủy lãnh đạo chung. Tuy chỉ mở được một khóa trong thời gian ngắn (3 tháng), khó khăn, thiếu thốn đủ bề nhưng Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đã đánh dấu thắng lợi bước đầu trên mặt trận tư tưởng, đặt nền móng cho sự phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam sau này.

Cuối tháng 3-1950, tại trụ sở báo Cứu Quốc ở xóm Roòng Khoa, xã Ðiềm Mặc, huyện Ðịnh Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Hội Những người viết báo Việt Nam được thành lập. Hội đã bầu ra Ban Chấp hành lâm thời do nhà báo Xuân Thủy làm Hội trưởng. Nhà báo Xuân Thủy đã trực tiếp chỉ đạo các công việc chung của Hội Những người viết báo Việt Nam (sau đổi tên thành Hội Nhà báo Việt Nam) qua 2 nhiệm kỳ (từ 1950 đến 1962), thực hiện xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Chính phủ giao phó, đó là tập hợp, đoàn kết các nhà báo yêu nước trong một tổ chức, trở thành cầu nối giữa giới báo chí cách mạng Việt Nam và báo chí quốc tế.

Nhà báo Nguyễn Thành Lê, nguyên Tổng Thư ký đầu tiên của Hội Những người viết báo Việt Nam, nhận định: “Đối với Hội Nhà báo Việt Nam, với các thế hệ báo chí cách mạng Việt Nam, từ trước đến nay, đồng chí Xuân Thủy không chỉ là người sáng lập, vị Chủ tịch đầu tiên của Hội mà mãi mãi là người thầy, người bạn, người anh gần gũi và thân thiết...”.

Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam, đặc biệt là uy tín, đức độ, khiêm nhường, nhà báo Xuân Thủy đã để lại dấu ấn sâu đậm trong đồng nghiệp và bạn bè quốc tế. Hình ảnh ông với nụ cười đôn hậu luôn sống mãi trong tiềm thức của mọi người, là tấm gương sáng cho các thế hệ nhà báo Việt Nam.


Link gốc: http://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Van-hoa/1067196/xuan-thuy-va-con-duong-den-voi-bao-chi-cach-mang-viet-nam

bài liên quan
Khai thác thế mạnh của báo chí để bảo vệ và phát huy giá trị di sản

Khai thác thế mạnh của báo chí để bảo vệ và phát huy giá trị di sản

Di sản văn hóa là cốt lõi của bản sắc dân tộc, là cơ sở quan trọng để xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa là trách nhiệm của cơ quan quản lý và cả cộng đồng, trong đó có vai trò rất lớn của các cơ quan thông tấn báo chí.
Ảnh báo chí trong “cơn lốc” thông tin trên Internet hiện nay

Ảnh báo chí trong “cơn lốc” thông tin trên Internet hiện nay

Ảnh báo chí giúp cho độc giả nhanh chóng và dễ dàng tiếp nhận thông tin, giúp truyền tải những thông tin mà văn tự chưa thể nói hết được.
Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc đánh giá cao mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan báo chí và Bộ Tư pháp trong thời gian qua.
Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc đánh giá cao mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan báo chí và Bộ Tư pháp trong thời gian qua.
Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng báo chí nhân ngày 21/6

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc đánh giá cao mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan báo chí và Bộ Tư pháp trong thời gian qua.
Nguyễn Ái Quốc và sự ra đời của báo chí cách mạng Việt Nam

Nguyễn Ái Quốc và sự ra đời của báo chí cách mạng Việt Nam

Lịch sử dân tộc Việt Nam đòi hỏi và trên thực tế đã hình thành những tiền đề cần thiết cho sự ra đời một tờ báo cách mạng chân chính.
Mới nhất
Đọc nhiều
Hà Nội: Xử lý nhiều trường hợp vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ

Hà Nội: Xử lý nhiều trường hợp vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ

Chỉ vòng ít ngày, Đội CSGT đường thủy số 2 (Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội) đã xử lý 28 trường hợp có hành vi vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ.
Khởi tố đối tượng mua bán hoá đơn trái phép với số tiền hơn 6000 tỷ đồng

Khởi tố đối tượng mua bán hoá đơn trái phép với số tiền hơn 6000 tỷ đồng

Thông qua mạng xã hội, Trần Thị Hoa đã đứng ra đặt mua 58 công ty "ma" để thực hiện hành vi mua bán trái phép trên 10.000 hóa đơn giá trị gia tăng với số tiền hơn 6.000 tỷ đồng, gây thiệt hại cho tiền thuế Nhà nước khoảng 600 tỷ đồng.
Thống nhất trình Quốc hội miễn học phí cho học sinh từ năm học 2025-2026

Thống nhất trình Quốc hội miễn học phí cho học sinh từ năm học 2025-2026

Chiều 25/4, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn học phí cho học sinh mầm non, phổ thông công lập từ năm học 2025-2026.
Tin bài khác
Hà Nội: Xử lý nhiều trường hợp vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ

Hà Nội: Xử lý nhiều trường hợp vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ

Chỉ vòng ít ngày, Đội CSGT đường thủy số 2 (Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội) đã xử lý 28 trường hợp có hành vi vi phạm khi tham gia giao thông đường thuỷ.
Ca sĩ Thuỳ Linh với dòng nhạc dân ca ngọt ngào sâu lắng

Ca sĩ Thuỳ Linh với dòng nhạc dân ca ngọt ngào sâu lắng

Ca sĩ Thùy Linh đã trở nên thân thuộc với khán giả yêu mến dòng nhạc dân ca, đặc biệt là những làn điệu mang đậm âm hưởng ví dặm, dân ca Nghệ Tĩnh ngọt ngào, sâu lắng.
Tăng cường đấu tranh phòng chống thuốc, thực phẩm giả trên địa bàn Thủ đô

Tăng cường đấu tranh phòng chống thuốc, thực phẩm giả trên địa bàn Thủ đô

UBND Thành phố Hà Nội giao các Sở, ban ngành thực hiện nghiêm công tác đấu tranh phòng chống thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.
Thông tin chi tiết vị trí nút giao, trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phục vụ dịp 30/4

Thông tin chi tiết vị trí nút giao, trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phục vụ dịp 30/4

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại dịp 30/4 và 1/5, Cục Đường bộ đã chỉ đạo các đơn vị bố trí đầy đủ các trạm dừng nghỉ tạm dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam.
Công an Tiền Giang lần đầu tiên tổ chức kỳ thi sát hạch lái xe hạng A1

Công an Tiền Giang lần đầu tiên tổ chức kỳ thi sát hạch lái xe hạng A1

Kỳ thi tổ chức trong hai ngày (25-26/4/2025) với sự tham gia của 400 thí sinh. Đây là đợt sát hạch đầu tiên sau khi nhiệm vụ quản lý nhà nước về giấy phép lái xe được chuyển giao cho lực lượng Công an.
Bài cuối: Miễn học phí để "không ai bị bỏ lại phía sau"

Bài cuối: Miễn học phí để "không ai bị bỏ lại phía sau"

Miễn học phí là khởi đầu cho một cuộc cải cách mạnh mẽ, hướng tới nền giáo dục chất lượng và bình đẳng. Đặc biệt, đây là dấu mốc quan trọng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giúp Việt Nam tiến xa hơn trên con đường hội nhập và phát triển.
Quản lý thị trường TP HCM tạm giữ hàng nghìn hộp sữa không rõ nguồn gốc

Quản lý thị trường TP HCM tạm giữ hàng nghìn hộp sữa không rõ nguồn gốc

Năm 2024 và quý I năm 2025, Chi cục Quản lý thị trường TP HCM đã kiểm tra 7 vụ, tạm giữ 2.654 hộp sữa các loại và 40kg bột sữa vi phạm.
Tuyến đường Lê Ngô Cát xuống cấp, xảy ra nhiều tai nạn, UBND tỉnh Đồng Nai cần sớm chỉ đạo xử lý khắc phục

Tuyến đường Lê Ngô Cát xuống cấp, xảy ra nhiều tai nạn, UBND tỉnh Đồng Nai cần sớm chỉ đạo xử lý khắc phục

Tuyến đường Lê Ngô Cát hiện đã xuống cấp rất nghiêm trọng, người dân đã phản ánh tới các cấp chính quyền với mong muốn được nâng cấp, sửa chữa sớm nhất để đảm bảo an toàn mỗi khi ra đường.
TP HCM chuẩn bị cơ sở kiểm định khí thải xe máy

TP HCM chuẩn bị cơ sở kiểm định khí thải xe máy

Sở Gíao thông Công chánh TP HCM đang rà soát các cơ sở sửa chữa, bảo dưỡng xe máy trên địa bàn để chuẩn bị thực thi chính sách kiểm định khí thải với loại phương tiện này.
Trường Đại học Lạc Hồng tổ chức chuỗi hoạt động ý nghĩa hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Trường Đại học Lạc Hồng tổ chức chuỗi hoạt động ý nghĩa hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Hướng tới dấu mốc thiêng liêng của dân tộc - Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025) và chào mừng Ngày Quốc tế Lao động 1/5, Trường Đại học Lạc Hồng (Đồng Nai) đã tổ chức chuỗi hoạt động phong phú, ý nghĩa, nhằm khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tinh thần tri ân sâu sắc và khát vọng cống hiến của tuổi trẻ hôm nay.