Xử lý hình sự vụ "quán phở chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày" là sai luật?

Vụ sập nhà tại Cao Bằng: Đã thu giữ giấy phép xây dựng của công trình đang thi công

Vụ "hung thần" xe tải tại Nam Từ Liêm: Lập biên bản, tước giấy phép lái xe nhiều trường hợp

Hà Nội: Xây trường học, "quên" xin giấy phép xây dựng

Sau Liên Kết Việt, Bộ Công thương thu hồi 4 giấy phép công ty đa cấp

Hoài Linh bị xử phạt vì xây nhà thờ tổ nghiệp không có giấy phép

Tin nên đọc

Bi hài chuyện bán phở, chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày: Bị xử lý hình sự

Thiên Ngọc Minh Uy chấp hành đúng quy định pháp luật về kinh doanh đa cấp

Cải thiện môi trường kinh doanh: Tham nhũng làm nhụt chí nhà đầu tư nước ngoài

Từ 1/7 sẽ bỏ tù 20 năm người sản xuất - kinh doanh chất cấm

Liên quan đến vụ "Khởi tố hình sự quán phở Xin chào" do chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày, sáng nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo Chủ tịch UBND TP HCM yêu cầu cơ quan chức năng dừng ngay việc khởi tố vụ án này, đồng thời làm rõ trách nhiệm liên quan. Sự chỉ đạo kịp thời của Thủ tướng được dư luận rất hoan nghênh.

Tuy nhiên, dư luận vẫn còn băn khoăn với vụ án "thật như đùa" này, đồng thời "đồn thổi" rằng, hình như lỗi của ông Tấn ở đây là “dám” mở quán cạnh tranh với căng tin của Công an huyện Bình Chánh?

Để làm rõ hơn việc Công an huyện Bình Chánh (TPHCM) khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can về tội “Kinh doanh trái phép” đối với ông Nguyễn Văn Tấn do ông Tấn chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày có đúng pháp luật hay không? Mở cửa hàng bán phở nhưng chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày có đủ căn cứ để cấu thành tội “Kinh doanh trái phép” hay không, phóng viên Pháp luật Plus vừa có cuộc trao đổi với luật sư Huỳnh Mỹ Long - Đoàn luật sư TP Hà Nội.

Ông Nguyễn Văn Tấn, chủ quán “Xin Chào” bị Công an huyện Bình Chánh khởi tố do chậm làm đăng ký kinh doanh.(Ảnh: NLĐ).

"Công an huyện Bình Chánh xử phạt không đúng quy định pháp luật"

Luật sư Huỳnh Mỹ Long cho rằng, trước hết, quyết định xử phạt hành chính của Trưởng công an huyện Bình Chánh là không đúng quy định pháp luật về mức xử phạt. Tùy tiện trong áp dụng mức xử phạt.

Thẩm quyền của Trưởng công an huyện trong vụ việc này chỉ xử phạt ở mức tối đa 10.000.000 đồng. Ngoài ra trong biên bản cần bổ sung thêm về “đình chỉ hoạt động có thời hạn” cho đến khi ông Tấn được cấp Giấy phép. Đó là chưa nhìn nhận về quy trình lập biên bản vi phạm có đúng trình tự thủ tục hay không nhưng với quyết định này thì việc bị khiếu nại, khởi kiện hành chính là đầy đủ căn cứ.

Hơn nữa, xử phạt ông Tấn khi chưa có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và phạt thêm lỗi chưa có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm là trái logic. Vì Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là tài liệu bắt buộc phải có trong hồ sơ để tiến hành thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Luật sư Long nhấn mạnh trường hợp có thể bị xử lý hình sự về việc vi phạm trong đăng ký kinh doanh: "Điều 159 BLHS quy định: Người nào kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép mà đã bị xử phạt hành chính về hành vi này thì bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm".

Luật sư Huỳnh Mỹ Long.

Ngày 10/9/2015, quán của ông Tấn tiếp tục bị kiểm tra và lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi “Không có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm”. Luật sư Huỳnh Mỹ Long cho biết, từ khi bị xử phạt hành chính về hành vi hoạt động kinh doanh mà không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quy định cho đến khi bị khởi tố, ông Tấn tạm ngừng bán hàng ăn và chỉ bán đồ uống đóng chai và cafe.

Theo quy định tại Nghị định 178/2013/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm thì nếu ông Tấn có vi phạm (bán hàng ăn khi chưa được cấp GCN cơ sở đủ điều kiện VSATTP) thì là một hành vi vi phạm hành chính khác tại Điều 24: Vi phạm quy định về giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Do Giấy đăng ký kinh doanh của ông Tấn do UBND cấp huyện cấp nên nếu bị xử phạt thì áp dụng điểm c; khoản 2; Điều 24 Nghị định 178/2013/NĐ-CP tối đa 5.000.000 đồng.

Như vậy để khởi tố ông Tấn theo Điều 159 thì ít nhất phải chứng minh ông Tấn có một trong các hành vi “kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép”.

Trong khi đó, ông Tấn chỉ có hành vi kinh doanh không có giấy phép (đã bổ sung) và hành vi này chỉ bị xử lý vi phạm hành chính là đủ yếu tố răn đe và ngăn chặn vi phạm. Còn với biên bản thứ 2 là một lỗi khác thì lấy căn cứ gì để “hình sự hóa” khi xác định hành vi của ông Tấn vi phạm theo điểm a khoản 1 điều 159 BLHS (a, Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này) để truy tố?

"Điều này có dấu hiệu của việc cố ý "hình sự hóa quan hệ hành chính" trong áp dụng pháp luật hình sự. Công an huyện Bình Chánh đã cố tình áp dụng Điều 159 BLHS trên quan điểm: “Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm” là một loại giấy phép riêng, buộc phải có và nếu đã bị xử phạt hành chính trong hoạt động kinh doanh mà pháp luật quy định phải có giấy phép nhưng vẫn kinh doanh thì phải xử lý hình sự. Đó là sự đánh tráo khái niệm hoặc không phân biệt được loại hình doanh nghiệp trong vụ việc này". - Luật sư Huỳnh Mỹ Long nhận định.

Nếu khởi tố ông Tấn với căn cứ đã xử phạt hành chính về lỗi không có giấy đăng ký kinh doanh rồi sau đó lại bị phạt về lỗi không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm thì đây là 2 hành vi vi phạm hành chính khác nhau chứ không phải là hành vi đã vi phạm, đã bị xử phạt mà không khắc phục, cố ý tiếp tục vi phạm. Hoặc nếu cơ quan chức năng khởi tố ông Tấn với căn cứ ngày 18/8/2015 đã xử phạt hành chính lỗi không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, đến ngày 10/9/2015 tiếp tục bị lập biên bản vi phạm về lỗi đó thì lại càng khó thuyết phục!

"Có dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp"(?)

Tại điểm b, Khoản 1 Điều 12 Nghị định số 38/2012/NĐ-CP ngày 25/4/2012 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, theo đó, các trường hợp sau đây không cần phải xin cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm bao gồm: Sản xuất ban đầu nhỏ lẻ; kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ; bán hàng rong; kinh doanh thực phẩm bao gói sẵn không yêu cầu đều kiện bảo quản đặc biệt theo quy định.

Nếu cứ phát hiện người kinh doanh cá thể, nhỏ lẻ không đăng ký kinh doanh là tiến hành khởi tố sau xử lý vi phạm hành chính lần thứ 2 thì xã hội này không thể đếm nổi tội phạm. Một chuỗi hành vi từ xử phạt vi phạm hành chính cho đến lập căn cứ để khởi tố hình sự bằng cách xử lý vi phạm hành chính lần thứ 2 cho thấy cơ quan CSĐT đang cố gắng để “dẹp” quán phở này.

Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ ngày 1/7 tới đây đã bỏ Tội kinh doanh trái phép, như một chính sách để khuyến khích sản xuất kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế. Chỉ còn chưa đầy 3 tháng nữa là bộ luật này có hiệu lực, thì bỗng nhiên có một vụ án xuất hiện như đi ngược lại chính sách này.

Về căn cứ khởi tố, luật sư Huỳnh Mỹ Long bày tỏ quan điểm: "Hành vi của chủ quán phở chưa đủ yếu tố để truy cứu trách nhiệm hình sự vì đơn thuần là vi phạm hành chính, và không có sự tái phạm trên cùng một hành vi. Mặt khác, việc xử phạt vi phạm hành chính lần 2 với các lỗi chỉ áp dụng đối với cơ sở đang kinh doanh, trong khi quán phở đã đóng cửa ngưng kinh doanh là trái pháp luật. Việc khởi tố một người khi không có tội có dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp có thể bị xử lý hình sự!".