Sau khi xác định lỗi do họ gây thiệt hại cho công dân, thì những người gây nên oan sai phải chịu trách nhiệm bồi thường cho công dân.
Mới đây, Bộ Tài chính có công văn đề nghị Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo cơ quan có trách nhiệm bồi thường (trong vụ án oan ông Huỳnh Văn Nén); xác định trách nhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ, đã và đang gây nhiều tranh cãi…
 |
| LS Hoàng Minh Hiển |
Luật sư Hoàng Minh Hiển (Đoàn LS TP Hà Nội) cho biết: Theo quy định cũ, người tiến hành tố tụng làm oan cho công dân thì họ phải xử lý hành chính, bị kỷ luật về trách nhiệm, tùy theo mức độ…
Về mặt hình sự, đối với người thi hành công vụ phải phụ thuộc vào lỗi (lỗi cố ý và lỗi vô ý). Đối với lỗi cố ý như giam giữ người trái pháp luật, làm sai lệch hồ sơ vụ án… thì những người có chức danh tư pháp này phải truy cứu trách nhiệm hình sự về những điều luật tương ứng đã được quy định trong bộ luật hình sự, mà do lỗi “cố ý” của họ gây nên.
Đó là về trách nhiệm hình sự, về trách nhiệm dân sự, Bộ Luật dân sự quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trước tiên là của pháp nhân. Vì những người hoạt động trong các cơ quan tiến hành tố tụng không phải nhân danh cá nhân họ mà nhân danh pháp nhân. (nhân danh Cơ quan điều tra, nhân danh VKS, nhân danh Tòa án, nhân danh cơ quan Thi hành án). Đó là theo quy định của cũ.
Tuy nhiên, theo quy định mới thì những người hoạt động trong cơ quan tiến hành tố tụng nếu để xảy ra lỗi cố ý hay lỗi vô ý đều phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho công dân.
"Và như vậy, sẽ áp dụng quy định mới hay cũ? Vì việc làm oan cho ông Huỳnh Văn Nén xảy ra đã gần 20 năm"., LS Hiển đặt câu hỏi.
Do đó, kể cả những người đã về hưu hay chuyển công tác khác, sau khi xác định lỗi do họ gây thiệt hại cho công dân, thì những người này phải chịu trách nhiệm bồi thường cho công dân. Những người làm công tác tố tụng mà làm oan sai cho công dân, họ phải chịu trách nhiệm hình sự tương ứng với điều luật đã được quy định tại Bộ Luật hình sự. Cụ thể Điều 295, Điều 303, Điều 300… Bộ Luật hình sự.
Ông Nguyễn Văn Bốn, Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước (Bộ Tư pháp) cho biết: Về việc của ông Huỳnh Văn Nén, hiện nay trách nhiệm giải quyết thuộc TANDTC. Nếu trong quá trình giải quyết có gì chưa thống nhất thì Bộ Tư pháp sẽ phối hợp với TANDTC để cùng giải quyết.
Như vậy, theo quy định mới thì người tiến hành tố tụng gây ra oan sai cho công dân thì kể cả lỗi cố ý và vô ý đều phải chịu trách nhiệm bồi thường cho công dân. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng thời điểm quy định mới và thời điểm gây ra lỗi của người thi hành công vụ trong vụ án ông Huỳnh Văn Nén là rất xa nhau. Và cơ quan chức năng, cụ thể là TANDTC sẽ áp dụng quy định mới hay cũ?
