Vụ "bắt vợ" ở Nghệ An có dấu hiệu của tội phạm hình sự?

Bắt vợ - nét văn hóa của người Mông xứ Nghệ

Trên mạng xã hội vừa xuất hiện một đoạn clip được cho là ghi lại cảnh "cướp vợ", xảy ra tại huyện Qùy Hợp, tỉnh Nghệ An. Một nhóm thanh niên dùng xe máy, ép cô gái lên xe để về làm vợ mặc cho cô gái gào khóc thảm thiết, liên tục cầu xin sự giúp đỡ của những người xung quanh.

Hình ảnh cô gái bị nhóm thanh niên "bắt vợ". (Ảnh chụp từ clip).

"Cướp vợ" là phong tục văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, việc lợi dụng phong tục ấy để thực hiện những việc làm sai trái thì lại là hành vi vi phạm pháp luật.

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Đặng Văn Cường - Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, "cần làm rõ hành vi, động cơ, mục đích của nhóm đối tượng khi bắt giữ cô gái tại Quỳ Hợp, Nghệ An được đăng tải trên các trang mạng trong những ngày qua".

Theo luật sư Cường, "bắt vợ" khác với "cướp vợ". Bắt vợ là một nét văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, là một thủ tục "làm tắt" của những cặp đôi mà "tình trong như đã, mặt ngoài còn e" chứ không phải là thích là "bắt", là "cướp", là "cưỡng" như nhiều người vẫn nghĩ.

"Hành vi lợi dụng phong tục "bắt vợ" để cưỡng ép kết hôn, bắt giữ người trái pháp luật là những hành vi biến tướng của phong tục này, cần phải bị lên án và bị xử lý theo pháp luật", luật sư Cường nói.

Nếu có căn cứ cho rằng hành vi vi phạm pháp luật hình sự là bắt nguồn từ sự lạc hậu của đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa thì đây cũng chỉ là tình tiết xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự chứ không phải là căn cứ để loại trừ trách nhiệm hình sự.

Luật sư Cường viện dẫn, Điều 123 Bộ luật hình sự hiện hành quy định: "Người nào bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm...;

Điều 157 Bộ luật hình sự năm 2015 (chưa có hiệu lực pháp luật) cũng quy định: "Người nào bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 377 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm".

Như vậy, theo quy định của Bộ luật hình sự thì chỉ cần đối tượng thực hiện hành vi dùng vũ lực khống chế người khác, ngăn cản việc thực hiện quyền tự do đi lại, tự do cư trú của người khác là hành vi này có thể xử lý hình sự.

Pháp luật không quy định là phải "bắt được" người, phải giữ hoặc giam trong thời gian bao lâu mới cấu thành tội phạm.