Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) vừa công bố đã mua cổ phiếu quỹ với giá trị hơn 4.000 tỷ đồng từ HSBC thoái vốn. Theo các chuyên gia việc mua lại cổ phiếu quỹ của chính mình đang tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro và bất lợi?
 |
| Techcombank đã chi hơn 4.000 tỷ đồng mua lại 19,4% vốn làm cổ phiếu quỹ khi HSBC thoái vốn? |
Techcombank vừa công bố đã mua 172.353.345 cp làm cổ phiếu quỹ với giá bình quân 23.445 đồng/cp, tương đương giá trị hơn 4.000 tỷ đồng. Khối lượng này đúng bằng toàn bộ lượng cổ phiếu mà HSBC nắm giữ trước đó tại Techcombank, tương đương 19,41% vốn.
Cách đó không lâu, Techcombank đã thông qua đề xuất mua lại cổ phần từ các cổ đông hiện hữu với số lượng dự kiến 221.951.968 cp, tương đương 25% tổng số cổ phần đang lưu hành. Theo phương án mua lại cổ phần làm cổ phiếu quỹ theo hình thức chào mua công khai, HSBC dự kiến có thể thoái khoản đầu tư tại Techcombank thông qua đề nghị mua lại cổ phần.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Techcombank, ngân hàng chỉ mua được 172.353.345 cp làm cổ phiếu quỹ và không mua hết số lượng đã đăng ký do chỉ có khối lượng 172.353.345 cp đăng ký bán.
Bình luận về việc chi tiền mua cổ phiếu quỹ của Techcombank và các DN nói chung, theo các chuyên gia chuyện mua cổ phiếu quỹ cũng có thể phát sinh nhiều điểm bất lợi khác mà ít ai quan tâm. Nếu ngân hàng, DN mua cổ phiếu quỹ, trừ phi có thể đạt lợi ích thặng dư vốn nếu bán được giá cao, nhưng bản chất tài chính là ngân hàng hay DN sẽ giảm tiền mặt sẽ mất chủ động về nguồn vốn dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quản trị DN, bị động nếu cần một nguồn tiền chớp cơ hội đầu tư nhanh chóng. Khả năng sinh lời của ngân hàng, DN cũng sẽ giảm nếu xét về dài hạn.
Hơn thế, ở VN, các ngân hàng, DN cũng thường chỉ tung chiêu mua cổ phiếu quỹ khi giá cổ phiếu đang giảm. Giá cổ phiếu giảm đồng nghĩa nhà đầu tư đang chưa đặt niềm tin vào ngân hàng, DN. Để vực lại niềm tin đó bằng mua cổ phiếu quỹ, nói cho cùng cũng sẽ chỉ như một “thủ thuật” của các ông chủ nhà băng và chủ các DN nhằm cứu vãn tình hình...
Xung quanh việc thoái vốn của HSBC có rất nhiều ý kiến trái chiều nhau, tuy nhiên theo ông Phan Lê Thành Long-Giám đốc Học viện Quản trị Công chứng Úc,trong một lần trả lời phỏng vấn DN cho rằng, muốn đánh giá khoản đầu tư của HSBC vào Techcombank có sinh lời hay không thì cần phải xem mục đích đầu tư của HSBC. Đầu tư tài chính nhằm mục đích thu lợi nhuận hay đầu tư để tận dụng mạng lưới và sản phẩm của một ngân hàng nội như Techcombank.
Nếu là mục đích sinh lợi thì rõ ràng khoản đầu tư này chưa mang lại giá trị thực sự như kỳ vọng. HSBC đang nắm giữ 19,41% cổ phần tại Techcombank với giá mua bình quân khoảng 26.000đồng/cổ phiếu, từ năm 2008. Hiện tại, Techcombank đang xin ý kiến cổ đông dự kiến mua lại số cổ phần này từ HSBC làm cổ phiếu quỹ với giá không thấp hơn 23.445đồng/cổ phiếu.
Như vậy có thể khẳng định khoản đầu tư của HSBC vào Techcombank, nếu thoái vốn tại thời điểm này, đã không mang lại lợi nhuận kỳ vọng cho HSBC nếu trừ đi chi phí vốn bỏ ra.
Theo tôi, nguyên nhân chủ yếu do tổng thể đi xuống của ngành ngân hàng so với cách đây 10 năm, khi cổ phiếu ngân hàng được coi là cổ phiếu Vua, có tính thanh khoản cao ngay cả trên thị trường OTC.
Nợ xấu tăng do rủi ro đến từ khủng hoảng của nền kinh tế trong giai đoạn 2008-2009 và đặc biệt 2011-2012. Cạnh tranh giữa các ngân hàng trên thị trường ngày càng gay gắt, chi phí nhân sự tăng... Bên cạnh đó, các ngân hàng chưa thực sự chú trọng tăng cường quản trị hiệu quả hoạt động.
Tất cả các yếu tố đó đã bào mòn NIM của ngân hàng. Techcombank không phải là ngoại lệ, mặc dù được đánh giá là một trong những ngân hàng cổ phần hoạt động tốt.
Một trong những lý do nữa là Techcombank không chia cổ tức, kể cả cổ phiếu thưởng kể từ năm 2010 đến nay, đó là sức ép từ các quy định đảm bảo an toàn vốn của Ngân hàng Nhà nước nhằm ổn định thị trường tiền tệ. Techcombank là một trong 10 ngân hàng thí điểm áp dụng Basel 2.
Do đó, sức ép về đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn rất lớn đối với các ngân hàng, việc giữ lại lợi nhuận không chia là một phần của câu chuyện. Đây cũng là một nguyên nhân ảnh hưởng đến lợi nhuận kỳ vọng của HSBC và quyết định thoái vốn...
