Người dẫn chương trình:Thưa Luật sư, xin Luật sư cho biết hiện nay, pháp luật quy định về “Hợp đồng xây dựng” như thế nào?
LS Nguyễn Trinh Đức- Công ty Luật TNHH IPIC: Theo quy định tại Điều 138 Luật Xây dựng năm 2014: “Hợp đồng xây dựng là hợp đồng dân sự được thỏa thuận bằng văn bản giữa bên giao thầu và bên nhận thầu để thực hiện một phần hay toàn bộ công việc trong hoạt động đầu tư xây dựng”.
Người dẫn chương trình: Thưa Luật sư, thực tế hiện nay những tranh chấp nào về Hợp đồng xây dựng thường hay gặp phải nhất?
LS Nguyễn Trinh Đức: Vâng, có lẽ đây là câu hỏi vấn đề thực tiễn trong buổi tọa đàm ngày hôm nay. Theo số liệu trên trang Thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Tòa án nhân dân Tối cao. Tính từ đầu năm 2018 đến tháng 07 năm 2019 đã có 128 bản án, quyết định về lĩnh vực Tranh chấp xây dựng, chủ yếu là Tranh chấp về hợp đồng xây dựng liên quan đến Thanh toán hợp đồng xây dựng (121 bản án) – chưa kể các vụ án được giải quyết tại Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam.
LS Nguyễn Trinh Đức - Công ty Luật TNHH IPIC.
Song song với đó, cũng có những vấn đề tranh chấp (nhưng ít xảy ra): về thời gian và tiến độ thực hiện công việc (03 bản án); chất lượng sản phẩm và nghiệm thu, bàn giao sản phẩm (04 bản án);
Các địa phương xảy ra nhiều tranh chấp nhất trên trang Bản án như: Thành phố Hà Nội (42 bản án), Thành phố Hồ Chí Minh (21 bản án), còn lại là các địa phương khác như: Thành phố Đà Nẵng, Thành phố Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Thanh Hóa,….
Người dẫn chương trình: Như Luật sư có nói, hiện nay việc tranh chấp về việc thanh toán trong Hợp đồng xây dựng diễn ra rất nhiều. Vậy Luật sư có thể nói rõ hơn về việc tranh chấp về thanh toán trong hợp đồng xây dựng lại diễn ra nhiều như vây?
LS Nguyễn Trinh Đức - Công ty Luật TNHH IPIC:Như tôi đã nói ở trên. Từ đầu năm 2018 đến tháng 07/2019. Có khoảng 128 bản án tranh chấp về xây dựng được Tòa án nhân dân các cấp tuyên (chưa kể các vụ án được giải quyết tại trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam). Trong đó có khoảng 121 bản án giải quyết tranh chấp về Thanh toán trong hợp đồng xây dựng.
Theo quy định tại khoản 1, 2, 3 Điều 19 Nghị định 37/2015/NĐ-CP:
“1. Việc thanh toán hợp đồng xây dựng phải phù hợp với loại hợp đồng, giá hợp đồng và các điều kiện trong hợp đồng mà các bên đã ký kết. Khi thanh toán theo các thỏa thuận trong hợp đồng các bên không phải ký phụ lục hợp đồng, trừ trường hợp bổ sung công việc chưa có trong hợp đồng.
Các bên thỏa thuận trong hợp đồng về số lần thanh toán, giai đoạn thanh toán, thời điểm thanh toán, thời hạn thanh toán, hồ sơ thanh toán và điều kiện thanh toán.
Bên giao thầu phải thanh toán đầy đủ (100%) giá trị của từng lần thanh toán cho bên nhận thầu sau khi đã giảm trừ tiền tạm ứng, tiền bảo hành công trình theo thỏa thuận trong hợp đồng, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác”.
Như vậy, pháp luật cũng quy định rõ về việc thanh toán được các bên tự thỏa thuận và được ghi nhận trong hợp đồng xây dựng.
Tuy nhiên, hiện nay, các tranh chấp thường gặp phải nhất trong Thanh toán hợp đồng xây dựng phải kể đến là:
Tranh chấp về thanh toán liên quan đến khối lượng cuối cùng khi bàn giao công trình.
Đây là tranh chấp phổ biến nhất về nghĩa vụ thanh toán hợp đồng. Tranh chấp này diễn ra theo các hình thức sau:
+ Bên nhận thầu muốn bên giao thầu thanh toán khi đã hoàn tất khối lượng công trình. Tuy nhiên bên giao thầu lại không muốn thanh toán cho bên nhận thầu.
+ Nhà thầu phụ muốn nhà thầu chính thanh toán khi đã hoàn tất khối lượng công trình. Tuy nhiên bên giao thầu lại chưa thanh toán với nhà thầu chính nên nhà thầu chính không thanh toán với nhà thầu phụ.
Bản chất của việc thanh toán này là sự giao kết giữa các bên. Các bên cần phải nắm rõ và đặt mình vào từng hoàn cảnh cụ thể phù hợp với thực tiễn thanh toán. Không tự đặt mình vào thế bị động. Ví dụ: Như bên nhận thầu khi giao kết hợp đồng với các nhà thầu phụ khác, cần chú ý tới việc khả năng thanh toán của mình đến đâu.
Khi nhà thầu phụ hoàn thành công việc và thanh lý hợp đồng liệu có thanh toán được không? Đối với những trường hợp nhà thầu chính không có khả năng thanh toán với nhà thầu phụ khi nhà thầu phụ thanh lý hợp đồng thì nhà thầu chính khi ký kết hợp đồng xây dựng với bên giao thầu cần quy định rõ về việc thanh toán, cần phải ghi rõ trong hợp đồng về việc thanh toán ngay sau khi hoàn thành từng giai đoạn của công trình.
Vấn đề thanh toán còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của nhà thầu chính (nên nhà thầu chính cần cân nhắc đến vấn đề này).
Tranh chấp thanh toán về hồ sơ, thủ tục thanh toán:
Về tranh chấp này, thường xảy ra đối với bên nhà thầu chính. Việc bên nhà thầu không thực hiện hồ sơ thanh toán theo đúng quy định của hợp đồng. Cho nên chủ đầu tư không thể thanh toán cho bên nhà thầu.
Ví dụ: Khi bàn giao công trình, bên nhà thầu không lập biên bản nghiệm thu, dẫn đến việc không xác định được ngày tháng cụ thể, khối lượng công việc; đề nghị thanh toán của nhà thầu không đầy đủ các nội dung theo quy định tại Điều 20 Nghị định 37/2015/NĐ-CP. Việc nhà thầu không thể xuất hóa đơn cũng ảnh hưởng đến việc thanh toán.
=> Dựa vào hai nội dung trên, ta có thể nhận thấy bản chất của vấn đề là bên nhà thầu luôn là bên yếu thế hơn. Nên không thể tự giải quyết được các tranh chấp và thường sẽ phải khởi kiện ra cơ quan giải quyết tranh chấp (Tòa án hoặc Trọng tài). Một vấn đề khác nữa là do việc thanh toán ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của của nhà thầu nên đó là động lực để khởi khiện. Còn các vấn đề về thời gian hay chất lượng thì đều có chế tài thưởng, phạt quy định trong hợp đồng nên ít xảy ra khởi kiện.
Bài học rút ra:
- Các bên phải cân nhắc kỹ trong việc ký kết hợp đồng xây dựng, các điều khoản phải quy định chính xác, rõ ràng,…
- Soạn thảo hợp đồng chặt chẽ, rõ ràng, mang tính khả thi cao, đúng với điều kiện thực tế, không nên tự ràng buộc mình vào các vấn đề gây khó khăn cho mình.
=> Để tránh các tranh chấp xảy ra, các công ty xây dựng nên nhờ các Luật sư tư vấn trong bước soạn thảo hợp đồng xây dựng và tư vấn pháp lý cho công trình xây dựng, tạo một vành đai pháp lý đầy đủ để bảo vệ cho chủ đầu tư, nhà thầu, ….
Thảo luận ở hội trường ngày 14/11 về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi), có đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thẳng thắn chia sẻ người dân không vui vì bỏ giấy phép xây dựng theo dự án luật đề xuất, vì cho rằng việc bỏ này còn gây khó khăn cho họ trong hoàn công để xin cấp quyền sở hữu.
Theo Bản án số 104/2025/DS-ST ngày 24/9/2025 của TAND TP.Hải Phòng “Về việc tranh chấp về hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là chị Ngô Thị Nhung (nơi cư trú số 131 đường Thanh Bình, phường Lê Thanh Nghị, TP.Hải Phòng) và bị đơn là anh Vũ Văn Chung và chị Đoàn Thị Mừng (cư trú thôn Tràng, xã Mao Điền, TP.Hải Phòng) và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan…
Như Báo Pháp luật Việt Nam đã phản ánh trên nhiều số báo trong những năm vừa qua, về việc vợ chồng ông Phan Danh và vợ là bà Nguyễn Thị Du là bị đơn trong vụ kiện “Tranh chấp quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở” kéo dài suốt một thập kỷ ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (nay là phường Vũng Tàu, TP.HCM).
Văn phòng Chính phủ có văn bản số 8312/VPCP-CN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà về việc rà soát khung pháp lý liên quan đến quy trình, thủ tục áp dụng đối với các dự án đầu tư xây dựng.
Liên quan đến vụ các cổ đông cổ phần tại Công ty AMC Toàn Cầu tố cáo bà Nguyễn Thị Mai Thắm được bà Nguyễn Thị Hòa uỷ quyền nhận giúp khoản tiền gần trăm tỷ đồng từ 21/12/2020, nhưng không trả, các chuyên gia pháp lý cho rằng cần sớm khởi tố vụ án để điều tra làm rõ dấu hiệu làm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản.
Kể từ ngày 01/7/2025, trường hợp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh xảy ra tranh chấp cần cơ quan nhà nước hỗ trợ thương lượng, người tiêu dùng gửi yêu cầu tới Cơ quan chuyên môn về Sở Công Thương, nơi người tiêu dùng sinh sống để được tư vấn, hỗ trợ giải quyết.
Một người đàn ông vừa bị lừa mất số tiền 600 triệu đồng khi tiến hành đăng ký xuất khẩu lao động trên mạng. Sự việc ngay sau đó đã được người này trình báo Công an.
Ủy ban Quốc gia Phòng, Chống Ma túy Campuchia và Viện Nghiên cứu & Ứng dụng Phòng chống Ma túy PSD vừa ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2026–2028, tập trung vào nâng cao nhận thức cộng đồng, đào tạo, truyền thông phòng ngừa và chuyển giao phương
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 397/NQ-CP Kế hoạch hành động của Chính phủ về đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến năm 2030.
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ký Quyết định số 2640/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/6/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “tiếp tục xây dựng v
Công an tỉnh An Giang cho biết đã tống đạt Quyết định tạm giam đối với Nguyễn Thanh Duy để điều tra về hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
An Giang đã hưởng ứng mạnh mẽ Phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025” với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao độ.
Ngày 30/10 tại Hà Nội, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cùng các đối tác đã ký kết các hợp đồng liên quan và triển khai chuỗi dự án khí – điện Lô B, đánh dấu bước tiến quan trọng của chuỗi dự án trọng điểm đã kéo dài gần 20 năm này.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
