Ưu tiên cao nhất việc cứu nạn, sơ tán người ra khỏi khu vực xảy ra sự cố chất thải

Ưu tiên cao nhất việc cứu nạn, sơ tán người ra khỏi khu vực xảy ra sự cố chất thải. (Ảnh minh họa: VGP)

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ban hành Thông tư 41/2025/TT-BNNMT, hướng dẫn kỹ thuật về phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải và phục hồi môi trường sau sự cố. Thông tư này, có hiệu lực từ 01/9/2025, đặt ra những nguyên tắc và biện pháp cụ thể, nhằm nâng cao khả năng quản lý và giảm thiểu tác động từ các sự cố môi trường liên quan đến chất thải.

Thông tư 41/2025/TT-BNNMT nhấn mạnh 5 nguyên tắc quan trọng để phòng ngừa và ứng phó hiệu quả:

Ưu tiên công nghệ sạch: Khuyến khích mạnh mẽ việc áp dụng công nghệ sản xuất và xử lý chất thải tiên tiến, hiện đại, thân thiện môi trường. Mục tiêu là giảm thiểu lượng chất thải phát sinh và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.

Tối đa hóa tái chế, tái sử dụng: Tăng cường phân loại, tái chế, và tái sử dụng chất thải ngay từ nguồn, nhằm giảm đáng kể lượng chất thải cần xử lý.

Đảm bảo an toàn công trình: Các hạng mục, công trình dùng để lưu giữ và xử lý chất thải phải được thiết kế và vận hành bền vững, đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Ưu tiên cứu nạn con người: Khi sự cố chất thải xảy ra, ưu tiên hàng đầu là cứu nạn và sơ tán người ra khỏi khu vực nguy hiểm một cách nhanh chóng nhất.

Cô lập và ngăn chặn phát tán: Triển khai các biện pháp hiệu quả để cô lập chất thải, ngăn chặn chúng phát tán rộng rãi ra môi trường xung quanh.

Biện pháp phòng ngừa và ứng phó toàn diện

Bên cạnh các nguyên tắc, Thông tư còn quy định cụ thể các biện pháp phòng ngừa và ứng phó chung, bao gồm:

Yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt: Các hạng mục, công trình có nguy cơ xảy ra sự cố chất thải phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật chuyên biệt. Đặc biệt, chúng phải tuân thủ QCVN 01:2025/BTNMT về khoảng cách an toàn môi trường đối với khu dân cư, nhằm tránh phát tán bụi, mùi khó chịu hay tiếng ồn gây hại.

Bảo vệ môi trường trong vận chuyển và lưu giữ: Các phương tiện vận chuyển, khu vực và kho bãi lưu giữ chất thải phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật bảo vệ môi trường theo quy định tại Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Ứng dụng công nghệ tiên tiến: Đẩy mạnh sử dụng các giải pháp công nghệ hiện đại, phù hợp với định hướng kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững, nhằm nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó.

Trang bị thiết bị cảnh báo sớm: Các đơn vị cần trang bị đầy đủ vật dụng, thiết bị, vật liệu cần thiết. Thông tư khuyến khích sử dụng các phương tiện nhận diện, phát hiện, cảnh báo sớm sự cố như ảnh vệ tinh, dữ liệu viễn thám thời gian thực hoặc phương tiện bay không người lái.

Tổ chức ứng phó theo cấp độ: Quy trình ứng phó sự cố chất thải phải được tổ chức phù hợp với cấp độ sự cố, đảm bảo thu gom và xử lý chất thải phát sinh từ sự cố đúng quy định.

Đào tạo nhân sự chuyên nghiệp: Nhân sự vận hành và lực lượng ứng phó phải được tập huấn, huấn luyện kỹ năng và nghiệp vụ chuyên sâu, sẵn sàng đối mặt với các tình huống khẩn cấp.

Chuẩn bị thông tin liên hệ khẩn cấp: Luôn có sẵn danh sách nhân sự và số điện thoại liên hệ để thông báo kịp thời khi sự cố xảy ra.

Ngoài ra, Thông tư còn chi tiết các biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố đối với từng loại hình cụ thể: phương tiện vận chuyển chất thải nguy hại; khu vực, kho lưu giữ chất thải; hồ chứa và bãi chôn lấp chất thải; hệ thống xử lý nước thải, khí thải; và hệ thống xử lý chất thải chung.

Việc ban hành Thông tư 41/2025/TT-BNNMT thể hiện sự chủ động của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quốc gia trong phòng ngừa và ứng phó với các sự cố chất thải, hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường bền vững.