Từ chuyện lùm xùm ở Đại học Tôn Đức Thắng: Áp dụng luật nào cho Đại học công lập tự chủ?

Dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật Đại học Đà Nẵng tại Hòa Quý – Điện Ngọc trị giá gần 120 triệu USD

Phổ điểm tổ hợp xét tuyển đại học năm 2020

Ðiểm chuẩn các trường đại học tốp ​đầu: Có thể tăng tới 3 điểm

Tuyển sinh Đại học 2020: Cuộc đua khốc liệt?

Mới đây, Đoàn chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam đã có quyết định tạm đình chỉ công tác đối với ông Lê Vinh Danh - Hiệu trưởng Trường Đại học Tôn Đức Thắng (TP.HCM). Vậy việc đình chỉ công tác của một Hiệu trưởng có trái với luật không?.

Không ai được đứng trên Hội đồng nhà trường

Về cơ bản, việc liên quan đến nhân sự nhà trường vẫn phải chấp hành theo tinh thần của Nghị quyết TW 6-NQ/TW, Nghị quyết TW 19-NQ/TW và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học (Luật số 34) và Quyết định 105 của Ban chấp hành TW về công tác cán bộ.

Cụ thể, Khoản 3, Điều 16, Luật số 34 qui định rõ thẩm quyền quyết định nhân sự của trường đại học. Với quy định này, thành viên Hội đồng trường được chia thành 3 nhóm:

Thứ nhất, nhóm thành viên đương nhiên không do bất kỳ cơ quan nào chỉ định, gồm có bí thư cấp ủy, hiệu trưởng, chủ tịch công đoàn và đại diện ban chấp hành đoàn trường (là người học).

Thứ hai, nhóm thành viên trong trường được tập thể giảng viên, viên chức và người lao động bầu; và thứ ba, nhóm thành viên ngoài trường.

Trong nhóm này, có thành viên là đại diện cơ quan quản lý do cơ quan quản lý cử; còn lại phải do tập thể người lao động, giảng viên, viên chức cơ sở giáo dục bầu.

Đối với các thành viên đương nhiên của Hội đồng trường, cơ quan quản lý không có quyền chỉ định hay ‘quy hoạch’ mà phải bầu chọn theo qui định của pháp luật.

Nếu có quy hoạch, thì quy hoạch đó phải tuân thủ đề án vị trí việc làm và đề án nhân sự mà cơ sở giáo dục đã trình cho cơ quan có thẩm quyền thông qua.

Đối với các thành viên do tập thể giảng viên, viên chức người lao động bầu thì cơ quan quản lý càng không thể chỉ định, cử, hoặc “quy hoạch” vì nếu làm như vậy, quyền của tập thể giảng viên, viên chức và người lao động của cơ sở giáo dục bị xâm phạm.

Trong Điều 16 cũng nói rất rõ, Hội đồng trường đại học công lập tự chủ có thẩm quyền quyết định hiệu trưởng nhà trường theo thủ tục quy định tại Quy chế tổ chức và hoạt động của trường và trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công nhận.

Nghĩa là, hiệu trưởng trường đại học do Hội đồng trường thực hiện quy trình bầu theo Quy chế tổ chức và hoạt động mang tính nội bộ của cơ sở giáo dục.

Thêm vào đó, tại Nghị định số 99/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019, quy định và hướng dẫn một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục sửa đổi có nêu rõ:

“Thủ tục quyết định nhân sự hiệu trưởng được quy định cụ thể trong quy chế tổ chức và hoạt động của trường đại học, phù hợp với quy định của Đảng và pháp luật có liên quan.

Trường hợp nhiệm kỳ của hiệu trưởng kết thúc đồng thời với nhiệm kỳ của hội đồng trường thì hiệu trưởng được kéo dài thời gian thực hiện nhiệm vụ cho đến khi cơ quan quản lý trực tiếp công nhận hiệu trưởng của nhiệm kỳ kế tiếp, trên cơ sở đề nghị của hội đồng trường nhiệm kỳ kế tiếp”.

Cơ quan quản lý có thẩm quyền ra quyết định công nhận kết quả bầu các chức danh Chủ tịch Hội đồng trường và hiệu trưởng do Hội đồng trường bầu mà thôi.

Nhà trường vẫn là chiếc “bánh ngọt” nên bộ, ngành vẫn muốn can dự

TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT), cho rằng: “Rất cần thiết phải chấm dứt can thiệp vào hoạt động tự chủ của các trường để thực hiện đúng tinh thần của Luật số 34 và Nghị quyết 19, Hội nghị Trung ương 6 khóa XII về việc thu gọn đầu mối quản lý, tinh giản biên chế.

Việc có thêm bộ ngành chủ quản thực chất chỉ thêm một tầng nấc trung gian với không ít những thủ tục hành chính khiến chi phí giao dịch gia tăng, mất thời gian và hiệu quả thấp, không mang nhiều giá trị gia tăng cho người học.

Việc còn duy trì bộ chủ quản sẽ phải mất thêm một số vị trí công chức để lo quản lý các mặt của nhà trường như kế hoạch tài chính, nghiên cứu khoa học, tổ chức cán bộ, công đoàn, thanh tra đào tạo... Nghĩa là phải thêm một bộ sậu tham gia quản lý”.

Nhiều trường thuộc bộ ngành hàng năm chịu hàng chục cuộc kiểm tra, thanh tra từ các bộ phận nói trên và có khi trùng cả với chức năng quản lý nhà nước của Bộ GD-ĐT, gây tốn kém phiền hà cho cơ sở và ngân sách nhà nước.

Việc bỏ bộ chủ quản đã được đưa vào Nghị quyết 14/2005/NQ-CP về Đổi mới cơ bản toàn diện giáo dục đại học giai đoạn 2006-2020, nhưng hầu như chưa thực hiện cho đến nay.

“Ở đây cần chỉ thẳng ra vấn đề các bộ ngành đều muốn quản lý các trường như trước đây vì nhiều động cơ khác nhau. Không ai muốn tự giác từ bỏ những lợi ích từ cơ chế mình sinh ra, thể hiện qua các thủ tục.

Chỉ riêng việc bổ nhiệm và tuyển dụng cán bộ trong nhà trường cũng có thể là mảnh đất màu mỡ kiếm chác của những người có thẩm quyền quyết định nhân sự từ bộ ngành mà không phải do HĐT lựa chọn theo luật định”, TS Hoàng Ngọc Vinh thẳng thắn nói.

Việc bỏ bộ chủ quản đã được đưa vào Nghị quyết 25/2005/NQ-CP về Đổi mới cơ bản toàn diện giáo dục đại học giai đoạn 2006-2020.

Chấm dứt tình trạng can thiệp vào hoạt động tự chủ của các trường, đặc biệt là với mô hình tiến bộ như tại Đại học Tôn Đức Thắng là việc làm cần thiết để thực hiện Luật Giáo dục Đại học sửa đổi và Nghị quyết 19, Hội nghị TƯ 6 khoá 12 về việc thu gọn đầu mối quản lý, tinh giản biên chế.

Vậy hiện nay, cơ quan chủ quản là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã thực hiện theo quy định của pháp luật hay chưa khi ra các quyết định về nhân sự trong thời gian này?

Cụ thể hơn nữa, tại Quyết định 158/QĐ-TTg ngày 29 tháng 01 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ, do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ký thay, quy định tại Điều 1, Mục II, khoản 2, điểm b quy định: “Tuyển dụng, sử dụng và bổ nhiệm nhân sự là cán bộ quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên, viên chức trong và ngoài độ tuổi lao động (còn năng lực làm việc) căn cứ vào đề án vị trí việc làm, sau khi được Hội đồng trường thông qua; bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng, khách quan; đồng thời, bảo đảm tính cạnh tranh và có tính đến các đối tượng ưu tiên theo quy định”.

Như vậy, chỉ có Hội đồng trường đại học Tôn Đức Thắng mới có quyền ra các quyết định về nhân sự, hiện nay việc mà cơ quan chủ quản có thể tham gia là cùng nhà trường bầu ra Hội đồng trường và sau đó là tiến hành bầu Hiệu trưởng, Hiệu phó cùng các vị trí cán bộ khác của trường đại học Tôn Đức Thắng theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Ngày 25/8, tại Trường Đại học Tôn Đức Thắng (TPHCM), Tổng Liên đoàn Lao động VN tổ chức công bố quyết định về công tác cán bộ của Trường Đại học Tôn Đức Thắng.

Tại buổi làm việc, Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động VN đã công bố quyết định tạm đình chỉ công tác 90 ngày đối với ông Lê Vinh Danh, Hiệu trưởng Trường Đại học Tôn Đức Thắng.

Trước đó, Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TP. Hồ Chí Minh đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với ông Lê Vinh Danh, Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường Đại học Tôn Đức Thắng.

Ủy ban kiểm tra Thành ủy đã chỉ ra những vi phạm của ông Danh như:

“Không tổ chức tổng kết việc thực hiện Đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động giai đoạn 2015-2017 để báo cáo các cơ quan có thẩm quyền, dẫn đến việc Trường tiếp tục thực hiện các nội dung Đề án đến năm 2019 chưa đảm bảo cơ sở pháp lý.

Với trách nhiệm là Uỷ viên BCH Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Thủ trưởng đơn vị, ông Lê Vinh Danh đã chỉ đạo thực hiện chưa đúng quy định của Đảng, quy định pháp luật và quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, trực tiếp ký các văn bản thể hiện việc không chấp hành các chỉ đạo của Đảng đoàn, Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam liên quan đến công tác tổ chức, cán bộ của trường.

Với trách nhiệm chủ tài khoản của trường, trực tiếp phụ trách công tác tài chính, tài sản, ông Lê Vinh Danh để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm, hạn chế, thiếu sót với giá trị lớn trong quản lý, sử dụng tài chính; quản lý, đầu tư xây dựng, mua sắm, sửa chữa, thanh lý tài sản....

Cá nhân ông Lê Vinh Danh và trường liên tục có văn bản khẳng định trong suốt quá trình hoạt động, trường tự chủ tài chính, tự trang trải toàn bộ các khoản chi, hoàn toàn không nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước và tổ chức Công đoàn là không đúng với sự hỗ trợ, tạo điều kiện của Liên đoàn Lao động TP.HCM, UBND TP.HCM, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và UBND các tỉnh dành cho trường.

Đồng thời, thể hiện nhận thức chưa đúng, không đảm bảo quan điểm lịch sử, toàn diện, tạo dư luận bức xúc trong cán bộ, đoàn viên công đoàn.

Cá nhân ông Lê Vinh Danh thiếu gương mẫu trong việc thực hiện quy định về kê khai tài sản, thu nhập; sử dụng chức danh Giáo sư chưa đảm bảo quy định pháp luật hiện hành”.

Cũng liên quan tới sự việc tạm đình chỉ hoạt động trên, đại diện Tổng Liên đoàn lao động VN cũng khẳng định: “sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan để bảo đảm hoạt động giảng dạy, nghiên cứu, học tập và các hoạt động khác của Đại học Tôn Đức Thắng diễn ra bình thường…”.