Tranh chấp Biển Đông sẽ là vấn đề chính được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa lãnh đạo 10 nước ASEAN và Mỹ trong tháng này, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario ngày 10/2 cho biết.
 |
| Tổng thống Mỹ Barack Obama chụp ảnh với các nhà lãnh đạo ASEAN tại Kuala Lumpur, Malaysia hồi tháng 11/2015 (Ảnh: AFP) |
Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN sẽ diễn ra trong 2 ngày 15-16/2 tại khu nghỉ dưỡng Sunnylands ở bang California, Mỹ và Ngoại trưởng Rosario cho hay các bên có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông đang lên kế hoạch một cuộc gặp bên lề để thảo luận về thái độ hung hăng của Trung Quốc tại vùng biển này.
“Tôi cho rằng về Biển Đông, rõ ràng chúng tôi muốn hướng tới các quy định của luật pháp, chúng tôi muốn thảo luận vấn đề tự do hàng hải. Chúng tôi muốn xem xét hành động xây đảo nhân tạo của Trung Quốc”, Ngoại trưởng Philippines, người sẽ từ chức vào tháng 3 vì các lý do sức khỏe, nói với báo giới.
Ông Rosario nói thêm, khối cũng sẽ thảo luận các mưu đồ của Trung Quốc nhằm thiết lập vùng nhận dạng phòng không bao trùm Biển Đông nhằm củng cố các tuyên bố chủ quyền phi pháp.
Trung Quốc đã mở rộng xây đảo nhân tạo trái phép trên các bãi cạn ở Biển Đông, khiến các bên có tuyên bố chủ quyền trong khu vực lo ngại. Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền hầu hết Biển Đông, chồng lấn lên các vùng biển của Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia.
Ông Rosario cho hay Philippines ủng hộ việc thiết lập “quan hệ mang tính xây dựng” với Trung Quốc nhưng không hi sinh “các quyền hàng hải”. “Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng tổng thể quan hệ của chúng tôi không phụ thuộc vào vấn đề Biển Đông”, Ngoại trưởng Philippines nói.
“Chương trình nghị sự thượng đỉnh Mỹ-ASEAN kêu gọi an ninh hàng hải, hội nhập kinh tế cũng như bàn tới các lo ngại xuyên quốc gia”, nhà ngoại giao hàng đầu của Philippines nói thêm.
Ngoại trưởng Rosario cho hay tất cả các quốc gia cũng tìm các biện pháp có thể thúc đẩy quan hệ đối tác với Mỹ mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn.
Philippines đã kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế về tranh chấp Biển Đông. Tòa dự kiến sẽ đưa ra phán quyết về vụ kiện trong năm nay.
“Chúng tôi hi vọng tòa sẽ đưa ra phán quyết trước tháng 5. Chúng tôi không biết cơ hội ra sao, nhưng dường như khả quan”, ông Rosario nói. “Chúng tôi hi vọng Trung Quốc sẽ tuân thủ phán quyết, chúng tôi cũng sẽ làm vậy bất kể tòa ra phán quyết của tòa là gì”.
Trong bối cảnh căng thẳng Biển Đông leo thang, các quốc gia ASEAN như Philippines đã tìm kiếm liên minh quân sự mạnh mẽ hơn với Mỹ. Đặc biệt, Manila đã ký một thỏa thuận về tăng cường liên minh quốc phòng với Mỹ và Washington dự định chi 66 triệu USD để xây các cơ sở quân sự tại Philippines.
Thỏa thuận sẽ thúc đẩy một hiệp ước quốc phòng song phương hiện thời và mở đường cho sự hiện diện lớn hơn của các lực lượng quân sự Mỹ tại Philippines.
