Khu lăng mộ của cụ Trương Vĩnh Ký - Người được coi là nhà báo Việt Nam đầu tiên đang xuống cấp nghiêm trọng cần được bảo vệ.
Sau hơn 100 năm không được tu sửa bảo dưỡng, cùng với sự ăn mòn của thời gian đã làm cho khu lăng mộ của cụ Trương Vĩnh Ký xuống cấp nghiêm trọng.
Khu lăng mộ Trương Vĩnh Ký là công trình kiến trúc độc đáo của Sài Gòn xưa, được xây dựng trước khi cụ Trương Vĩnh Ký mất (năm 1889) tại Chợ Quán, Sài Gòn, nay là nhà số 520 Trần Hưng Đạo, quận 5, TP HCM.
Mộ được xây dựng ngay tại sinh phần của dòng họ, nơi có hơn 64 ngôi mộ khác trong cùng khuôn viên.
Tuy nhiên, hiện nay khu lăng mộ đang có nhiều dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều người dân sống quanh khu lăng mộ không ý thức được việc tôn kính với tiền nhân. Những sinh hoạt đời thường đang gây ô uế khu an nghỉ của ông Trương Vĩnh Ký. Để hiểu hơn về ông, xin được lược trích về những đóng góp cho nền văn học và báo chí nước nhà.
 |
| Bàn thờ đơn sơ cụ Trương Vĩnh Ký tại ngôi nhà cổ với kiến trúc ba gian hai chái truyền thống, đây cũng là nơi cụ sống và làm việc vào những ngày cuối đời. |
Sinh thời, cụ Trương Vĩnh Ký (1837 – 1898) tên hồi nhỏ là Trương Chánh Ký, sau này đổi tên đệm thành Trương Vĩnh Ký, hiệu Sĩ Tải; là một nhà văn, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục học và khảo cứu văn hóa tiêu biểu của Việt Nam trong thế kỷ 19.
Ông là người am tường và có cống hiến lớn trên nhiều lĩnh vực văn hóa cổ kim Đông Tây, nên được kết nạp làm thành viên thứ 18 của hội "Savants du Monde", một hội gồm nhiều nhà khoa học, văn học Pháp.
Theo "Tiểu dẫn về cuộc đời Trương Vĩnh Ký" in trong Tổng tập dư địa chí Việt Nam, Trương Vĩnh Ký sử dụng thông thạo hoặc biết qua 27 ngoại ngữ, nên ông trở thành một trong số ít những người biết nhiều thứ tiếng ở Việt Nam, đứng vào hàng những người biết nhiều ngoại ngữ bậc nhất trên thế giới
 |
| Bức hình chụp cả nhà họ Trương trong ngày chôn cất cụ Trương Vĩnh Ký. |
Đối với nền báo chí Quốc ngữ Việt Nam, ông được coi là người tiên phong, bởi ông chính là người sáng lập, là Tổng biên tập tờ báo quốc ngữ đầu tiên mang tên Gia Định báo.
Trong suốt sự nghiệp sáng tác, Trương Vĩnh Ký cho ra đời 121 tác phẩm chữ Việt và chữ Pháp, những tác phẩm này viết về văn học, lịch sử, địa lý, từ điển và dịch thuật.
Nhà văn Sơn Nam nói: “Trương Vĩnh Ký từ khi đỗ đạt cho đến khi mất vẫn tỏ ra thân Pháp. Tuy nhiên, người ở miền Nam không bao giờ khinh rẻ ông. Ông không gia nhập Pháp tịch... Ông này khi sanh tiền tuy là nhà nước tin cậy mặc dầu chớ chẳng hề ỷ thế mà hại quê hương, chỉ vẽ cho các quan Lang sa biết phong tục lễ nghĩa của con nhà An Nam. Thiệt là quan thầy của cả và Nam Kỳ...".
Công hay tội là việc của các nhà nghiên cứu, nhưng cách ứng xử của chúng ta với bậc tiền nhân thì cần có hành động bảo vệ thiết thực.
Mốt số hình ảnh tại lăng mộ cụ Trương Vĩnh Ký:
 |
| Hình vẽ Long Mã đã mục rơi từng tảng vữa lộ phần sắt thép han gỉ. |
 |
| Vữa cổng mục nát, rêu phủ mái cổng. |
 |
| Một phần lăng mộ được người dân tân dụng làm chuông gà. |
 |
| Bãi để xe trong lăng mộ. |
 |
| Nhiều hạng mục đã có dậu hiệu xuống cấp. |
 |
| Khu vực bên ngoài công được sử dụng làm quán nước. |
 |
| Lăng mộ đang bị lấn chiếm nghiêm trọng là nguyên nhân dẫn đến khu lăng mộ xuống cấp. |
