Theo luật sư phân tích, trong quá trình giải quyết vụ án, tòa án cấp sơ thẩm có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, như: không triệu tập những người nhận chuyển nhượng một phần diện đất trong GCN QSDĐ của vợ chồng bà Nga, không có biên bản đo vẽ, không xem xét hồ sơ địa chính, hồ sơ lưu trữ tại Phòng Đăng kí đất đai?
Bản án chưa đánh giá toàn diện
Trở lại vụ việc, như Pháp luật Plus đã phản ánh trong các bài viết trước, trường hợp bà Hà Thị Nga (SN 1949, ngụ khu phố Ích Thạnh, phường Trường Thạnh, quận 9) và tập thể người dân có nhận chuyển nhượng đất của vợ chồng bà Nga cho biết: Từ năm 2015 đến 2017, vợ chồng bà Nga có chuyển nhượng một phần diện tích đất tọa lạc tại thửa số 745, tờ bản đồ số 17, phường Trường Thạnh cho một số cá nhân và hộ gia đình.
Sau khi ký hợp đồng, bà Nga đã hoàn thành các hồ sơ pháp lý theo hướng dẫn của UBND quận 9 và nộp hồ sơ tách thửa vào bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thuộc Văn phòng HĐND và UBND quận 9. Thời hạn hẹn trả hồ sơ là ngày 16/01/2018.
 |
| Bà Nga đã thực hiện các thủ tục theo quy định. |
Tuy nhiên, cho đến nay hồ sơ này đã bị tạm ngừng giải quyết với lý do ông Nguyễn Tấn Phương (ngụ phường Tăng Nhơn Phú B, quận 9) có đơn khởi kiện UBND quận 9 ra tòa án yêu cầu hủy GCN số CH02348 đã cấp cho vợ chồng bà Nga. Ông Phương cho rằng đường đi chung thể hiện trên GCN phần đất của ông lại nằm trên GCN số CH02348 mà UBND quận 9 đã cấp cho vợ chồng bà Nga.
Tại Bản án sơ thẩm số 1123/2018/HC-ST ngày 20/8/2018, TAND TP HCM nhận định, việc UBND quận 9 cấp GCN số CH02348 ngày 24/10/2014 cho vợ chồng bà Nga thể hiện luôn phần lối đi chung 4m vào phần đất ở trong GCN này là trái với cam kết, thỏa thuận giữa vợ chồng bà Nga với bà Huệ, mâu thuẩn với GCN H01188/26854 đã cấp trước đó cho bà Huệ.
Từ nhận định trên, hội đồng xét xử cấp sơ thẩm đã tuyên xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Phương về việc yêu cầu hủy GCN số CH02348 do UBND quận 9 cấp ngày 24/10/2014 cho vợ chồng bà Nga.
 |
| Bản án sơ thẩm. |
Cho rằng quyết định của tòa án cấp sơ thẩm là vội vàng, chưa xem xét toàn diện chứng cứ của vụ án, đại diện theo ủy quyền của vợ chồng bà Nga đã có đơn kháng cáo đối với toàn bộ Bản án sơ thẩm số 1123/2018/HC-ST ngày 20/8/2018 của TAND TP HCM.
Theo đại diện ủy quyền của vợ chồng bà Nga cho rằng, trong suốt quá trình tố tụng, tòa cấp sơ thẩm đã không triệu tập những người nhận chuyển nhượng một phần diện đất trong GCN QSDĐ của vợ chồng bà Nga – là đối tượng khởi kiện trong vụ án này.
Theo Khoản 10 Điều 3 Luật Tố tụng Hành chính 2015 thì “Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là cơ quan, tổ chức, cá nhân tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án hành chính có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ tự mình hoặc đương sự khác đề nghị và được Tòa án nhân dân (sau đây gọi là Tòa án) chấp nhận hoặc được Tòa án đưa vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”.
 |
| Đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. |
Do đó, những người nhận chuyển nhượng QSDĐ của vợ chồng bà Nga tuy không khởi kiện cũng như không bị khởi kiện nhưng việc hủy GCN QSDĐ của vợ chồng bà Nga sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ. Nếu sổ bị hủy thì những giao dịch này sẽ xử lý như thế nào?
Đại diện ủy quyền của bà Nga cho biết, năm 2009, vợ chồng bà Nga có cho bà Huệ đi chung lối đi tự mở trên phần đất của mình. Sau đó, bà Huệ chuyển mục đích sang đất ở và được cấp GCN, trong đó thể hiện 2 con đường vẽ bằng nét đứt do Nhà nước quản lý. Tuy nhiên, tính đến năm 2009 khu vực này chưa có con đường nào Nhà nước quản lý.
 |
| Trụ sở TAND TP HCM. |
“UBND quận 9 đã không xác định rõ hiện trạng mà tiến hành cấp GCN cho bà Huệ thể hiện 2 con đường là lối đi chung (hẻm nội bộ) do Nhà nước quản lý là trái quy định của pháp luật. Việc tòa sơ thẩm tuyên hủy GCN số CH02348 là vội vàng, chưa xem xét toàn diện các tình tiết khách quan của vụ án”, đơn kháng cáo nêu.
Luật sư chỉ ra dấu hiệu vi phạm tố tụng của tòa
Nhận định về vụ việc, Luật sư Đỗ Thanh Lâm (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng, trong quá trình giải quyết vụ án, tòa án cấp sơ thẩm đã có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Theo quy định, tòa án có trách nhiệm tiến hành đối thoại và tạo điều kiện thuận lợi để các đương sự đối thoại với nhau về việc giải quyết vụ án; thành phần tham gia đối thoại có đương sự hoặc người đại diện hợp pháp của đương sự (nếu có), người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự (nếu có)…
Tuy nhiên, trong vụ việc này, biên bản phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và biên bản đối thoại ngày 16/7/2018 không có mặt bị đơn hay người đại diện hợp pháp của bị đơn (chỉ có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị đơn tham gia).
 |
| Luật sư Đỗ Thanh Lâm - Đoàn Luật sư TP HCM trả lời báo chí về vụ việc. |
Ngoài ra, cấp tòa sơ thẩm đã không xem xét thẩm định tại chỗ trong khi việc thẩm định tại chỗ là cần thiết để xác định các vấn đề liên quan đến phần đất đang tranh chấp là vi phạm quy định tại Điều 88 Luật Tố tụng hành chính 2015. Tòa cũng không có biên bản đo vẽ, không xem xét hồ sơ địa chính, hồ sơ lưu trữ tại Phòng Đăng kí đất đai để đối chiếu xem con đường đang có tranh chấp có phải do Nhà nước quản lý không?
“Đây là những chứng cứ quan trọng liên quan đến vụ án, là căn cứ để xác định các tình tiết khách quan của vụ án, cũng như xác định yêu cầu hay phản đối của đương sự là có căn cứ và hợp pháp. Tòa án không tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ này là vi phạm quy định tại Điều 80, điểm c khoản 2 Điều 84 Luật Tố tụng hành chính 2015…”, luật sư Lâm nhận định.
Bà Nga (bìa trái) và những người nhận chuyển nhượng đất trình bày sự việc với phóng viên.
Khu nhà chị Chềnh Kim Liên (giáo viên) cùng chồng làm công nhân làm vào hoàn cảnh khó khăn khi mua đất nhưng không làm được nhà.
Chị Trần Thị Nga trong căn nhà trọ ọp ẹp của mình.
Lối vào nhà trọ chị Lê Thị Phượng, người mua đất của bà Nga nhưng không được cất nhà vì UBND quận 9 dừng tách thửa.
Khu nhà trọ tù túng nơi vợ chồng anh Tạ Công Tạo cùng 2 con ở trọ đã 11 năm, trong khi đã mua đất của bà Nga được mấy năm nhưng không thể cất nhà để ở.
Liên quan đến việc tách thửa, luật sư Lâm cho rằng, hồ sơ tách thửa của cá nhân nhận chuyển nhượng một phần thửa đất đã hoàn tất theo bản vẽ sơ đồ nhà đất lập ngày 27/11/2017, có xác nhận của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai quận 9 (đã kiểm tra nội nghiệp).
Việc UBND quận 9 tạm ngừng thực hiện thủ tục đăng ký biến động trên thửa đất đang tranh chấp là có cơ sở. Nhưng đối với những thửa đất không có tranh chấp mà cũng bị ngăn chặn do cùng một GCN là không đúng quy định pháp luật.
Liên quan vụ việc, chúng tôi đã liên hệ và để lại nội dung thông tin cho UBND quận 9. Hiện đơn vị đã tiếp nhận và phản hồi sau.
