Tòa trọng tài bác bỏ "đường chín đoạn" của Trung Quốc ở Biển Đông

Châu Á "nóng lòng" chờ phán quyết về Biển Đông

4 giờ chiều nay sẽ công bố phán quyết vụ kiện Biển Đông

ASEM lần thứ 11 sẽ bàn về tranh chấp ở Biển Đông

Trung Quốc không muốn nêu vấn đề Biển Đông tại Hội nghị Á - Âu

Ngư dân Philippines hồi hộp chờ phán quyết trong vụ kiện Biển Đông

Tòa Trọng tài Liên Hợp Quốc. Ảnh: Getty

Nội dung đầu tiên PCA đưa ra là đó là Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử ở biển Đông. Đây là một trong những phán quyết mang tính bước ngoặt.

Tòa Trọng tài Quốc tế (PCA) đã phủ nhận "cở sở pháp lý" yêu sách "đường 9 đoạn" phi lý của Trung Quốc. Theo đó, Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để đòi hỏi các quyền lịch sử đối với tài nguyên trong khu vực phạm vi "đường 9 đoạn" mà họ vạch ra.

Tất cả các đảo đá ngầm trong khu vực quần đảo Trường Sa (như Gạc Ma, Thị Tứ, Chữ Thập) đều chỉ là "đá" chứ không phải "đảo", do đó không thể được sử dụng làm mốc xác định vùng đặc quyền kinh tế.

Một trong những điều được chờ đợi là phán quyết của PCA về Ba Bình, thực thể tự nhiên lớn nhất quần đảo Trường Sa của Việt Nam, đang bị Đài Loan, Trung Quốc chiếm đóng phi pháp. Dù không đưa Ba Bình vào phạm vi kiện nhưng trong phiên điều trần sau đó, Philippines đưa nó vào nội dung cần làm rõ.

Bất chấp phán quyết cuối cùng của Tòa trọng tài, Bộ Quốc phòng Trung Quốc vừa ra một bản thông cáo, bằng cả tiếng Trung và tiếng Anh, tuyên bố: "Bất kể phán quyết nào được đưa ra, Lực lượng vũ trang Trung Quốc sẽ bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, cũng như quyền và lợi ích hàng hải, giữ vững hòa bình và ổn định, sẵn sàng đương đầu với mọi mối đe dọa và thách thức".

Trong khi đó, Bộ trưởng ngoại giao Philippines tuyên bố nước này sẽ tôn trọng mọi phán quyết từ PCA.

Theo Tòa Trọng tài, Trung Quốc đã gây ra những thiệt hại không thể khắc phục đối với hệ san hô ở quần đảo Trường Sa.

Bên cạnh đó, Tòa cũng tuyên bố ngư dân Philippines có quyền đánh cá truyền thống tại khu vực bãi Cỏ Mây mà phía Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trái phép.

PCA cũng tuyên bố rằng Trung Quốc đã vi phạm quyền chủ quyền của Philippines.

Sau khi phát hiện ra rằng một số khu vực Trung Quốc lấn chiếm nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, Tòa án thấy rằng Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Philippines bằng những cách sau: can thiệp vào hoạt động khai thác dầu khí, đánh bắt cá trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines và xây dựng các đảo nhân tạo.

Phán quyết cuối cùng của Tòa Trọng tài chỉ ra rằng vùng biển phía Tây Philippines thuộc về Philippines chứ không thuộc chủ quyền của Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Philippines hoan nghênh phán quyết của tòa án, đồng thời kêu gọi người dân kiềm chế và bình tĩnh để tránh phản ứng quá khích.

Ngoại trưởng Philippines Yasay dự kiến chủ trì một cuộc họp báo để nêu rõ quan điểm Manila về phán quyết.

"Các chuyên gia của chúng tôi đang nghiên cứu về phán quyết thận trọng. Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan cần giữ bình tĩnh và kiềm chế. Philippines mạnh mẽ khẳng định rằng chúng tôi tôn trọng phán quyết mang ý nghĩa cột mốc này", Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay nói.

Phiên xét xử vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc được coi là vụ kiện thế kỷ bởi đây là lần đầu tiên một quốc gia có động thái, nỗ lực dùng biện pháp pháp lý để giải quyết những bất đồng ở Biển Đông.

Theo đó, các nước đều hy vọng tòa có thể đưa ra lời giải thích về quy chế pháp lý của các cấu trúc trên biển. Hơn nữa, vụ kiện này chưa có tiền lệ vì yêu sách đường lưỡi bò là hy hữu.