Tọa đàm góp ý hoàn thiện hai dự án Luật về giáo dục

Tọa đàm góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học (sửa đổi). (Ảnh: moet.gov.vn)

Hai dự án Luật này được chuẩn bị để trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp tháng 10/2025, thể hiện quyết tâm thể chế hóa đầy đủ tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục, tạo hành lang pháp lý vững chắc thúc đẩy phát triển toàn diện ngành. Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc mong muốn các đại biểu tập trung góp ý sâu vào những nội dung cốt lõi nhằm đảm bảo tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn đổi mới giáo dục.

Về Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, bà Mai Thị Anh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ GDĐT), cho biết điểm nổi bật là phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Bộ GDĐT, địa phương và các cơ sở giáo dục.

Thẩm quyền quy định chi tiết hướng nghiệp, phân luồng được chuyển từ Chính phủ sang Bộ trưởng Bộ GDĐT; Chủ tịch UBND cấp tỉnh được phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương; và đáng chú ý là Hiệu trưởng sẽ cấp bằng tốt nghiệp THPT thay cho Giám đốc Sở GDĐT.

Việc bỏ cấp bằng tốt nghiệp THCS và thay bằng xác nhận hoàn thành chương trình học được kỳ vọng sẽ giúp giảm thủ tục hành chính, phù hợp với phổ cập giáo dục và thông lệ quốc tế. Dự thảo còn bổ sung quy định phổ cập mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi, bắt buộc giáo dục THCS, đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào ứng dụng trong giáo dục, và việc Nhà nước cung cấp miễn phí một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.

Để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, Luật bổ sung quy định về văn bằng, chứng chỉ điện tử, cho phép cấp, tra cứu, xác thực trực tuyến, đồng thời dự kiến cắt giảm, đơn giản hóa khoảng 55% thủ tục hành chính hiện hành.

Quang cảnh tọa đàm. (Ảnh: moet.gov.vn)

Đối với Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), ông Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, cho biết dự thảo tập trung vào bốn điểm lớn: định vị vai trò tiên phong của giáo dục đại học trong đào tạo nhân lực chất lượng cao; khẳng định quyền tự chủ là quyền pháp định gắn với trách nhiệm giải trình; đổi mới quản trị và phương thức quản lí nhà nước theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, ứng dụng công nghệ số; và mở rộng, đa dạng hóa nguồn lực.

Dự thảo cụ thể hóa sáu nhóm chính sách lớn của Chính phủ và đặc biệt đề xuất không thành lập hội đồng trường trong cơ sở công lập, thay vào đó là phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức Đảng. Luật cũng quy định cơ sở giáo dục đại học là trung tâm nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo của quốc gia. Về tài chính, dự thảo đề xuất phân bổ ngân sách theo chất lượng, hiệu quả hoạt động, huy động nguồn lực xã hội và bổ sung chính sách hỗ trợ tài chính nhằm đảm bảo công bằng.

Tại tọa đàm, các chuyên gia đã đưa ra nhiều đề xuất thiết thực. Ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT, đề nghị làm rõ khái niệm “giảng viên đồng cơ hữu” và cân nhắc mở rộng đối tượng để thu hút người tài.

Ông cũng đề xuất miễn tiền sử dụng đất cho các hoạt động giáo dục và bày tỏ lo ngại một số quy định trong dự thảo có xu hướng thắt chặt quyền tự chủ thay vì tạo cơ chế pháp lý thay thế cơ chế "xin - cho". PGS.TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, ủng hộ việc bỏ quy định về hội đồng trường và tăng cường tự chủ đại học, nhưng đề nghị cần liệt kê rõ phạm vi lãnh đạo của tổ chức Đảng khi hội đồng trường chấm dứt hoạt động để đảm bảo tính minh bạch.

Trong khi đó, PGS.TS. Hoàng Xuân Châu, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội, góp ý về quy định liên quan đến phân hiệu, đề nghị định nghĩa rõ khái niệm “phân hiệu” trong nghị định hướng dẫn thi hành, tránh vướng mắc khi yêu cầu lập bộ máy riêng cho những cơ sở đào tạo chỉ cách trụ sở chính một khoảng cách ngắn.