Tổ chức nghiên cứu khoa học về án lệ, tiền ảo

Phiên họp được tổ chúc nhằm xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học cấp Bộ năm 2017. Đã có nhiều đề xuất nhiệm vụ từ các đơn vị được Hội đồng tán thành, trong đó vấn đề án lệ tuy không được cơ quan giúp việc Hội đồng đưa vào danh mục nhưng nhiều thành viên Hội đồng lại cho rằng cần thiết phải tổ chức nghiên cứu.

Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý Nguyễn Văn Cương cho biết, thống kê tổng hợp đề xuất từ các đơn vị đã có tới 55 đề xuất và qua rà soát, Viện lập danh mục 21 đề xuất nhiệm vụ cấp Bộ để lấy ý kiến chuyên gia. Ngoài 4 nhiệm vụ thuộc ưu tiên nhóm hai, 5 nhiệm vụ không ưu tiên thì 12 nhiệm vụ thuộc nhóm ưu tiên hàng đầu. Nổi bật là các nhiệm vụ như “Đổi mới công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013”, “Hoàn thiện các quy định pháp luật về giao dịch bảo đảm để thực thi quy định mới của Bộ luật Dân sự năm 2015”… đã được các thành viên Hội đồng tán thành.

Bộ trưởng Bộ Tư Pháp Lê Thành Long phát biểu tại phiên họp.

Trao đổi tại phiên họp, các thành viên Hội đồng cho rằng phải có tiêu chí xác định những nhiệm vụ khoa học cần ưu tiên. Chẳng hạn, theo PGS.TS. Dương Đăng Huệ, các tiêu chí đó bao gồm tính liên quan, tính mới, tính lý luận và tính thời sự, cấp bách. Trên cơ sở này, ông Huệ góp ý 2 nhiệm vụ quan trọng mà Bộ Tư pháp cần tiến hành làm sớm chính là bình luận khoa học Bộ luật Dân sự và Bộ luật Hình sự, đưa vào nhóm nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Ông Huệ cũng yêu cầu bổ sung đề xuất của Trường Đại học Luật Hà Nội về việc sử dụng án lệ trong giảng dạy và nghiên cứu bởi với tư cách trung tâm đào tạo khoa học pháp lý, Trường cần đi đầu trong sử dụng án lệ vào giảng dạy, nghiên cứu.

Đồng quan điểm, TS.Hoàng Ngọc Thỉnh phân tích, mặc dù không được Viện Khoa học pháp lý đưa vào danh mục song cần nghiên cứu vấn đề án lệ đang rất mới mẻ. Gần đây, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã lựa chọn 35 án lệ, trong khi thực trạng dùng án lệ để giảng dạy ở nước ta chưa có tiền lệ. Nếu sử dụng án lệ trong giảng dạy và nghiên cứu sẽ thay đổi phương pháp giảng dạy nhiều lý thuyết, ít thực tiễn hiện nay. Hơn nữa, để thực hiện mục tiêu trường trọng điểm về đào tạo cán bộ pháp luật, Trường Đại học Luật Hà Nội phải nắm thời cơ đổi mới phương pháp giảng dạy. Tuy nhiên, ông Thỉnh chia sẻ, trong điều kiện kinh phí không cho phép, có thể đưa đề xuất này vào ưu tiên nhóm 2.

Bên cạnh một số ý kiến chưa nhất trí, PGS.TS Trần Văn Độ và TS Nguyễn Thị Minh lại ủng hộ đề xuất “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về tiền ảo trong pháp luật Việt Nam hiện hành” khi nhận thấy đây là đề tài hay, phù hợp với nền kinh tế thị trường. Có điều, nên theo hướng nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực tiễn của một số quốc gia và hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam bởi nước ta chưa có quy định pháp luật cụ thể về tiền ảo. Lý giải thêm về đề xuất, Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế Nguyễn Thanh Tú cho biết, xuất phát từ thực trạng Ngân hàng Nhà nước từ chối xử lý những vụ việc liên quan đến tiền ảo nên Bộ Tư pháp được Chính phủ giao nghiên cứu vấn đề này

Cơ bản đồng tình với ý kiến của các thành viên Hội đồng, Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh, các nhiệm vụ khoa học cần đảm bảo tiêu chí về chuyên môn và kỹ thuật. Cụ thể là nghiên cứu khoa học phải “đi trước” một bước, tháo gỡ những khó khăn trong thực tiễn quản lý, điều hành của ngành, ưu tiên một số lĩnh vực liên quan đến đào tạo, công tác cán bộ, đồng thời không dàn trải, phân bổ hợp lý đối với các đơn vị tham gia. Trong số các nhiệm vụ khoa học năm 2017, Bộ trưởng đồng ý ưu tiên bình luận khoa học 2 Bộ luật lớn. Còn riêng với án lệ, Bộ trưởng đề nghị trước mắt thí điểm trong giảng dạy tại Trường Đại học Luật Hà Nội.