Sự bành trướng ra toàn cầu của Tập đoàn Huawei Technologies (Trung Quốc) - nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới đang vấp phải cản lực lớn khi nhiều nước, đặc biệt là ở phương Tây tìm cách ngăn chặn.
Tinh thần của chó sói
Theo báo cáo củaTrung tâm Nghiên cứu Chiến lược Hoa Kỳ (CSIS), từ giữa những năm 90 của thế kỷ trước, giới lãnh đạo Trung Quốc đã bắt đầu chú ý đến Huawei. Sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc đã đóng một vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của Huawei.
Huawei thành lập năm 1987 bởi Nhiệm Chính Phi (Ren Zhengfei) với số vốn khoảng hơn 20.000 nhân dân tệ (tương đương 5.000USDthời điểm đó). Tuy nhiên cũng có thông tin rằng đã có một khoản vay từ một ngân hàng nhà nước lên tới 8,5 triệu USD cho Huawei trong thời gian mới thành lập, Huawei tất nhiên đã phủ nhận sự tồn tại của khoản vay này.
Theo tiểu sử đăng tải trên website công ty, Nhiệm Chính Phi tốt nghiệp Đại họcTrùng Khánh,từng có thời gian làm kỹ sư, sau đó gia nhập quân đội. Sau khi xuất ngũ, ông làm việc cho một tập đoàn dầu khí, trước khi thành lập Huawei.
Khi Huawei ra đời, Trung Quốc phụ thuộc 100% vào nguồn thiết bị viễn thông nhập khẩu và hầu hết các đại gia viễn thông quốc tế như Alcatel, Ericsson, Motorola, Nokia và Nortel. Trong những năm đầu hoạt động,Huaweitập trung vào việc phân phối tổng đài và một số loại thiết bị khác nhập khẩu từ Hồng Kông. Năm 1990, Huawei bắt đầu phát triển các tổng đài đơn giản.
Cùng thời điểm đó cũng có khoảng ít nhất 200 công ty nội địa khác của Trung Quốc cũng có chung chiến lược này.Để sống sót và tạo sự khác biệtHuawei đã quyết tâm phát triển hệ thống tổng đài lớn, đòi hỏi công nghệ phức tạp. Đây cũng là dòng thiết bị mà không công ty nước ngoài nào muốn chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc.
Năm 1993, Huawei tung ra tổng đài điều khiển C&C08,sản phẩm chính đầu tiên mà công ty tự phát triển. Thiết bị này đã đưa Huawei tiến lên vị trí hàng đầu trong nhóm các công ty tương tự ởTrungQuốc. Sản phẩm này được triển khai khắp đại lục và mặc dù thiếu chi tiết về các vụ mua bán nhưng Tạp chí Kinh tế Viễn đông (FEER) loan tin rằng lúc đó Huawei đã nhận được một hợp đồng quan trọng cung cấp mạng viễn thông quốc gia đầu tiên cho quân đội Trung Quốc.
Vào thời điểm này các công thiết bị viễn thông nước ngoài đã thâm nhập vào thịtrường viễn thông dành cho các tập đoàn, công ty, đô thị lớn tại Trung Quốc. Nhiệm Chính Phi - ông trùm của Huawei - đã thực hiện chiến lược“dùng nông thôn bao vây thành thị”.
Năm 1992 khi Ericsson chỉ có vài nhân viên hoạt động tại Hắc Long Giang thì Huawei có tới 200 người len lỏi khắp các huyện, thị của tỉnh này. “Huawei phải có tinh thần chó sói” là phương châm được ông Nhiệm Chính Phi truyền bá và quán triệt đến toàn bộ đội quân của Huawei. Theo đó, các nhân viên Huawei cần phải có sự nhạy bén cao độ, bản năng sinh tồn và tinh thần chiến đấu bằng mọi giá để đạt được mục đích.
Các chiêu bán hàng của Huawei được cho là không tuân theo chuẩn mực đạo đức thông thường và luôn gắn liền với chuyện tham nhũng, hối lộ. Tại nhiều tỉnh, Huawei thiết lập các liên doanh hoặc một hình thức đối tác tương tự với các cơ quan viễn thông địa phương để khuyến khích việc mua thiết bịHuawei và rótlại qua các khoản “cổ tức”.
Theo nhà nghiên cứu Cheng Li (Viện Brookings, Hoa Kỳ): “Hoạt động kinh doanh do Huawei thực hiện, mặc dù gây tranh cãi, nhưng đã không bị cấm. Qua những lợi ích được chia sẻ, các cơ quan địa phương đã giúp thúc đẩy bán hàng và bảo trì các thiết bị viễn thông do Huawei sản xuất”.
Năm 1994, ông trùm quyền lực của Huawei Nhiệm Chính Phi đã có cuộc gặp với ông Giang Trạch Dân, người sau đó đã trở thành Chủ tịch nước kiêm Tổng bí thư Đảng cộng sảnTrungQuốc. Trong cuộc gặp với ông Giang, ông Nhiệm được cho là đã đưa ra quan điểm về vai trò của công nghệ thiết bị tổng đài với an ninh quốc tế.
Ông Nhiệm khẳng định “một quốc gia không có những thiết bị tổng đài của mình thì cũng giống như là không có quân đội riêng”. Ý kiến này của ông Nhiệm Chính Phi đã được ông Giang Trạch Dân ghi nhận.
Những khoản tài chính đáng ngờ
Năm 1996, Chính phủ Trung Quốc bắt đầu hỗ trợ một cách rõ ràng đối với các công ty viễn thông nội địa, chấm dứt chính sách nhập khẩu, đặc biệt đối vớithiết bị viễn thông. Cả chính phủ và quân đội Trung Quốc bắt đầu tung hô Huawei như một“nhà vô địch quốc gia”.
Cũng trong năm 1996, cả Lưu Hóa Thanh (Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương) và Ngô Bang Quốc (Phó Thủ tướng) đã có chuyến thăm đến trụ sở HuaweitạiThâm Quyến.Tháng 6/1996, Phó Thủ tướng Chu Dung Cơ đi thị sát Huawei.
Trong chuyến thăm này, ông Chu Dung Cơ đã bày tỏ kỳ vọng việc tổng đài điều khiển tự động của Huawei có thể thâm nhập thị trường quốc tế, ông Chu cũng đã yêu cầu giám đốc của 4 ngân hàng đitháp tùng phải hỗ trợ cho Huawei về tài chính. Nhờ đó, đến nửa cuối 1996, ngân hàng China Merchants bắt đầu hợp tác với Huawei.
Cùng thời gian này, Huawei đã có những bước tiến dài về mặt phát triển sản phẩm và doanh số bán hàng. Sản phẩm của Huawei đã vươn ra khỏi thị trường nông thôn. Theo FEER, Huawei đã giành được những hợp đồng lớn tại các đô thị lớn như Bắc Kinh, Quảng Đông, cũng như với cơ quan đường sắt quốc gia, nơi chịu trách nhiệm về phát triểnhạ tầngtạithunglũngsôngHoàng.
Năm 1998, Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc đã cho Huawei vay khoản tín dụng 3,9 tỉ NDT, chiếm khoảng 45% tổng các khoản tín dụng mở rộng trong năm đó của ngân hàng này. Có những thông tin cho rằng Chính phủ Trung Quốc đã cung cấp các khoản vay này như một hình thức “trả nợ” cho một số cơ quan nhà nước đã mua thiết bị của Huawei mà không trả tiền.
Việc các khoản vay này sau đó có được Huawei trả lại không vẫn là điều không rõ ràng nhưng nó có thể về bản chất đây là một sự “chuyển khoản” của chính phủ. Đây cũng được coi là một bằng chứng cho những quan ngại về ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc đối với Huawei.
Theo CSIS, mặc dù rất khó để có thể nắm rõ được bản chấtsự hỗ trợ từ phía chính quyền Trung Quốc nhưng từ những thừa nhận của Huawei có thể thấy quan hệ của công ty này với chính quyền là một yếu tố có tính chất quyết định đối với Huawei.
Đặc biệt,sự hỗ trợ này có ý nghĩa rất lớn khi vào giai đoạn đầu Huawei vẫn là một công ty còn vô cùng non yếu trong cuộc đấu với những đối thủ lớn. Ông Nhiệm Chính Phi từng thừa nhận Huawei đã khá “ngây thơ” khi chọn lĩnh vực thiết bị viễn thông để lao vào trong thời kỳ mới thành lập.
Theo ôngNhiệm,Huawei đã không chuẩn bị cho một sự cạnh tranh dữ dội như vậy vào thời kỳ trứng nước của mình. “Những đối thủ đều là những công ty quốc tế sừng sỏ vớitàitrị giá hàng chục tỉUSD.Nếu không có những chính sách bảo vệ, Huawei đã không thể tồn tại lâu”, ông Nhiệm nói.
Năm 1996, Huawei đã có 20% thị phần tổng đài Trung Quốc, đứng thứ hai chỉsau Shanghai Bell. Doanh thu từ thị trường nội địa cho Huawei lên tới 2,6 tỉ NDT, đưa Huawei vào danh sách 4 doanh nghiệp thiết bị viễn thông lớn nhất của Trung Quốc.
Một vài năm sau đó Huawei đã vượt qua Shanghai Bell sau một chiến dịch giảm giá khốc liệt kết hợp với chiến dịch mua sắm địa phương của chính quyền Trung Quốc.
26 °C
33 °C
28 °C
