Hà Nội 21 °C
TP Hồ Chí Minh 27 °C
Hải Phòng 22 °C
Đà Nẵng 24 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 21°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 27°C
  • Hải Phòng Hà Nội 22°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 24°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Tìm về dấu tích nơi Vua Lý Thái Tổ thuở hàn vi chạy nạn

Văn hóa
01/12/2019 13:00
Minh Hải
aa
Từ xưa đến nay, những câu chuyện thuở hàn vi hay thời niên thiếu của Lý Công Uẩn vẫn còn in dấu đậm nét trong dân gian.


Anh42.

Thuở hàn vi của Lý Công Uẩn có nhiều câu chuyện vẫn còn in đậm trong dân gian đến tận ngày nay.

Chuyện Lý Công Uẩn chạy nạn

Lý Công Uẩn là người châu Cổ Pháp, nay là Tiên Sơn - Bắc Ninh. Bà mẹ họ Phạm, nhân một hôm đi chơi trên chùa Tiên Sơn (tức chùa Trường Liên trên núi Tiêu ở xã Tương Giang - Tiên Sơn) cảm ứng với thần rồi về có mang, sinh ra Ngài vào năm 974, cuối thời Đinh.

Ông sinh ra đã có tướng mạo hơn người, lại có tư chất thông minh, nhanh nhẹn, tài giỏi. Cả cuộc đời của ông được nhân dân kính ngưỡng với những công lao xây dựng đất nước phát triển vô cùng to lớn cùng tài trị quốc hơn người, lại thuận lòng dân.

Tìm về mảnh đất Tiên Du - Bắc Ninh là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm về những danh nhân triều Lý, những tích xưa chuyện cũ về bậc minh quân Lý Thái Tổ và cả những ân nhân của ông khi khởi nghiệp vương triều Lý với 216 năm hùng cường, thịnh vượng - một triều đại vàng son và hiển hách lịch sử dân tộc. Trong đó, dân gian vẫn tương truyền sự tích đặc biệt về ngôi đền Phụ Quốc - một trong những dấu tích Vua Lý Thái Tổ thuở hàn vi chạy nạn.

Chuyện xưa kể lại, năm Bính Ngọ (1006), triều đình nhà Tiền Lê dưới sự trị vì của Vua Lê Long Đĩnh đang vào những ngày tháng thoái trào của một triều đại. Sự kiện ông giết (?) anh trai là Lê Long Việt, làm nhiều điều tàn bạo… khiến quần thần oán hận, dân chúng khổ đau.

Lại nói, ở hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp, trấn Kinh Bắc liên tiếp xuất hiện những bài "Sấm Ngữ", bài khuyến và thơ phú mà nội dung đều nói lên là "Nhà Lê đã suy tàn, nhà Lý sẽ lên thay".

Thậm chí có những bài về dân gian nói rằng:

"Tật Lê chìm Bắc Thủy

Lý tử thụ Nam Thiên

Tứ phương can qua tĩnh

Bát biểu hạ bình yên".

Nghĩa là:

"Gốc Lê chìm bể Bắc

Chồi Lý mọc trời Nam

Bốn phương tan giáo mác

Tám cõi được bình an".

Lại nói thuở hàn vi, Lý Công Uẩn phải đi phu, trong một lần ông vô tình ném một bó tre nứa xuống sông, nước cuốn xoáy vào chân đê. Khi đó, Vua Lê tại Hoa Lư bỗng dưng bị đau mắt, các lang y giỏi nhất cũng không thể chữa khỏi.

Đoán có sự lạ, vừa nghe bài “sấm truyền”, Vua sai một thầy bói vào xem. Ông ta đoán rằng có quý nhân phạm vào long mạch, nên mắt Vua mới bị đau như vậy. Thầy bói còn nói với Vua, muốn chữa bệnh phải giết người “quý nhân”đó đi.

Vua liền sai quan quân đi lùng bắt, thấy trong đám dân phu có người tướng mạo khác thường, trên đầu có đám mây vàng che nên đoán là người cần tìm. Lại nói, tương truyền rằng: Lý Công Uẩn được mẹ là Phạm Thị Ngà khôn thiêng báo mộng khuyên con trốn sang vùng Trang Tam Tảo (Thôn Tam Tảo ngày nay) lánh nạn.

Anh43.

Đền Phụ Quốc nơi phụng thờ ông bà Trần Quý và Đặng Thị Phương Dung, ân nhân cứu mạng Lý Công Uẩn lúc hoạn nạn.

Lý Công Uẩn biết được liền bỏ chạy, lính theo vết chân đuổi theo, dọc đường cái quan từ chùa Tiêu Sơn, qua làng Hồi Lan đến cánh đồng làng Tam Tảo. Bấy giờ, có vợ chồng ông lão bán nước là Trần Quý - Phương Dung thấy người gặp nạn, dẫn Lý Công Uẩn đem giấu xuống một giếng cạn và đậy ván gỗ, chèn chum nước lên.

Khi lính đuổi đến một cây cầu nối giữa 2 làng Hồi Lan và Tam Tảo thì mất dấu, hỏi thì dân nói thác rằng lúc trước có người chạy đến cầu vội vã mà trượt chân ngã xuống nước chết, xác trôi đi mất rồi. Lại nói Vua Lê vẫn chưa tin bèn xem bói thì thầy bói đoán quẻ người ở dưới nước, vì thế mới nghĩ rằng quý nhân kia đã bị chết đuối. Lý Công Uẩn thoát nạn.

Sự tích về ngôi đền Phụ Quốc linh thiêng

Sau khi lên ngôi Hoàng đế, nhớ ơn cứu mạng của hai vợ chồng ông lão, Vua phong cho ông Trần Quý là Phụ quốc Tán trị, vệ dực bảo quốc và bà Đặng Thị Phương Dung là Hoàng Thái hậu. Khi ông bà mất, Vua Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn) đã về Trang Tam Tảo và ở lại một tháng để chịu tang, nhà vua thương tiếc ông bà Phụ Quốc đã cho lập đền thờ ở chính nơi ông bà lúc sinh thời đã sinh sống, cấp lộc điền cho dân ở Trang Tam Tảo làm hương hỏa thờ cúng ông bà.

Hàng năm nhà vua, cùng quan quân triều đình đều về Trang Tam Tảo cúng giỗ ông bà Phụ Quốc và ra lệnh cho dân ở các làng: Dương Lôi, Đình Bảng, Tiêu... về Trang Tam Tảo gửi giỗ, cúng giỗ. Nhân dân quanh vùng Kinh Bắc đến dự rất đông và hành Lễ tưởng nhớ công lao của ông bà.

Vì vậy mà trên mái ngôi đền có đề ba chữ là "Quốc tế từ", nhân dân quanh vùng gọi là "Đền Hộ Quốc" - Đền Giúp Nước hay "Đền Phụ Quốc". Các triều đại sau đều tiến hành tu bổ, tôn tạo, vì vậy đền Hộ Quốc còn lại đến ngày nay.

Đền Phụ Quốc - tên gọi ẩn chứa bao ý nghĩa lịch sử, văn hóa, cũng như truyền thống biết ơn của dân tộc. Phụ ở đây có nghĩa là cha. Phụ ở đây cũng có nghĩa là giúp. Và Phụ Quốc: nghĩa là cha vua, cũng có nghĩa là có công giúp vua.

Ngôi đền này gắn liền với câu chuyện xảy ra cách đây ngàn năm, mà vẫn được dân gian truyền tụng đến nay. Mỗi dịp có việc hệ trọng, người dân đều đến xin Thần phù trợ cho mưa thuận gió hòa, làm ăn buôn bán được thuận. Ngôi đền là “mái nhà tâm linh” cả vùng của xứ kinh Bắc.

Anh44.

Trải qua những năm tháng lịch sử, khi đi tìm lại những dấu tích câu chuyện năm nay cũng đã phai mờ dần dưới lớp thời gian hàng nghìn năm. Tuy nhiên, những âm hưởng năm xưa vẫn còn như nguyên vẹn, khi có ngôi đền linh thiêng là nơi minh chứng cho sự tích ngày xưa. Nơi đây, nhiều địa danh gắn bó với người dân cũng đều mang tên những dấu tích xưa đó.

Như nơi quan quân nghe chuyện người đã chết đuối thì dừng lại bên cầu nghỉ ngơi (vì thế sau gọi là cầu Ngã, hoặc cầu Nghỉ) sau đó quay lại làng Hồi Lan điểm quân (vì thế làng này sau đổi tên là Hồi Quân, đọc chệch là Hồi Quan) và đến làng Tiêu thì có lệnh rút quân (vì thế làng này gọi là Tiêu Rút).

Và để thể hiện lòng biết ơn và ngưỡng vọng công lao của hai ông bà, hàng năm nhân dân Tam Tảo tổ chức lễ hội vào ngày mùng 10 tháng 2 âm lịch - ngày sinh ông bà Phụ Quốc, ngày 1 tháng 4 âm lịch - Giỗ Vua Ông, ngày 10 tháng 4 âm lịch - Giỗ Vua Bà. Lễ hội ngày mồng 10 tháng 2 là lễ hội lớn nhất trong năm được tổ chức quy mô, chu đáo, thường kéo dài trong ba ngày, với các nghi thức tế lễ, rước sách rất uy nghiêm.

Cuộc rước với kiệu cùng lễ vật, với tàn, quạt , siêu đao, bát biểu, các đồ thần khí, tế khí, trống chiêng, phường bát âm,… bắt đầu từ đình sang nghè - chùa, rồi tới đền Hộ Quốc. Cuộc rước thật uy nghi, hoành tráng, với hàng nghìn người tham gia, kéo dài hàng 1km, với màu sắc rực rỡ, âm thanh vang động biểu hiện sự nhớ ơn, tôn kính của nhân dân Tam Tảo đối với công lao của ông bà Trần Quý.

Cùng với tế lễ, lễ hội còn có nhiều trò chơi dân gian đặc trưng vùng Đồng bằng Bắc Bộ, vùng Kinh Bắc ngàn năm văn hiến.Đền Phụ Quốc – Tam Tảo đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách du lịch trong và ngoài nước khi về thăm quê hương nhà Lý.

bài liên quan
Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục mang mái ấm đến với người dân Phú Thọ

Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục mang mái ấm đến với người dân Phú Thọ

Ngày 8/11, Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam, cùng các cán bộ, phóng viên, nhà tài trợ, tiếp tục đến với xã Liên Minh - Phú Thọ, để trao tặng hai căn nhà cho hộ dân còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Thượng tôn pháp luật – Động lực của đổi mới và phát triển

Thượng tôn pháp luật – Động lực của đổi mới và phát triển

Trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng, thượng tôn pháp luật không chỉ là nền tảng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới, kiến tạo phát triển bền vững.
LỜI TRI ÂN NHÂN KỶ NIỆM 10 NĂM RA MẮT CHUYÊN TRANG TRUYỀN THÔNG PHÁP LUẬT PLUS

LỜI TRI ÂN NHÂN KỶ NIỆM 10 NĂM RA MẮT CHUYÊN TRANG TRUYỀN THÔNG PHÁP LUẬT PLUS

Tối qua ngày 5/11/2025, Lễ kỷ niệm 10 năm ra mắt Chuyên trang truyền thông Pháp luật + (Pháp luật Plus) – Báo Pháp luật Việt Nam đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Ba Đình (Hà Nội) trong không khí trang trọng, ấm áp và đầy cảm xúc.
Ca sĩ Phương Nhung trở lại với đêm nhạc kỷ niệm 20 năm - “Mắt Nhung” không chỉ là tên gọi

Ca sĩ Phương Nhung trở lại với đêm nhạc kỷ niệm 20 năm - “Mắt Nhung” không chỉ là tên gọi

Ca sĩ Phương Nhung đánh dấu cột mốc 20 năm hoạt động nghệ thuật bằng đêm nhạc mang tên “Mắt Nhung” - nơi đôi mắt như lời tự tình chứa đựng những cung bậc của cảm xúc, dấu ấn và tâm sự của một hành trình dài bền bỉ với âm nhạc.
10 năm ra mắt Chuyên trang điện tử Pháp luật Plus: Hành trình khẳng định uy tín và dấu ấn trong làng báo chí Việt Nam

10 năm ra mắt Chuyên trang điện tử Pháp luật Plus: Hành trình khẳng định uy tín và dấu ấn trong làng báo chí Việt Nam

Không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường phát triển đầy nỗ lực của một chuyên trang báo chí trẻ trung, hiện đại mà còn khẳng định vị thế, vai trò và trách nhiệm của Pháp luật Plus trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ.
Hơn một thập kỷ – Hành trình tiên phong của Pháp luật Plus

Hơn một thập kỷ – Hành trình tiên phong của Pháp luật Plus

Pháp luật Plus không chỉ đóng vai trò báo chí truyền thống, mà còn là nền tảng điện tử đa phương tiện, kết nối bạn đọc – pháp luật.
Mới nhất
Đọc nhiều
Bà Tẩn Thị Quế được bầu giữ chức Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lai Châu

Bà Tẩn Thị Quế được bầu giữ chức Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lai Châu

Ngày 7/12, tại Trung tâm Hội nghị Văn hóa tỉnh, HĐND tỉnh Lai Châu khóa XV, nhiệm kỳ 2021 - 2026 khai mạc trọng thể Kỳ họp thứ ba mươi tư. Bà Giàng Páo Mỷ - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh chủ
Ninh Bình hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phát triển các ứng dụng, dịch vụ số mới theo hình thức Hợp tác công tư (PPP)

Ninh Bình hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phát triển các ứng dụng, dịch vụ số mới theo hình thức Hợp tác công tư (PPP)

Trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt thực hiện Chiến lược Chuyển đổi số Quốc gia, UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành Kế hoạch số 152/KH-UBND ngày 05/12/2025 về việc hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phát triển các ứng dụng, dịch vụ số mới theo hình thức Hợp tác
Ông Phan Thế Công được bầu làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Đồng Nai khóa I

Ông Phan Thế Công được bầu làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Đồng Nai khóa I

Đại hội đại biểu Hội LHTN Việt Nam tỉnh Đồng Nai lần thứ I hiệp thương bầu Ủy ban Hội khóa I và thông qua quyết định sáp nhập tổ chức Hội, nhiệm kỳ 2025-2029.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
tong bi thu to lam lam viec voi 2 tinh an giang kien giang

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang

Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
tien giang dieu tra vu chu doanh nghiep gao nghi bi lua hon 420 ty dong

Tiền Giang: Điều tra vụ chủ doanh nghiệp gạo nghi bị lừa hơn 420 tỷ đồng

Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
quang ninh can canh xe tai cho dat chay ram rap suot ngay dem dan lo hong duong o nhiem

Quảng Ninh: Cận cảnh xe tải chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, dân lo hỏng đường, ô nhiễm

Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
trao quyet dinh bo nhiem thu truong bo tu phap nguyen thanh tu

Trao quyết định bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú

Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.