Là một nhân sự đã từng gắn bó với Báo PLVN khá lâu, từ năm 1997 đến năm 2014, tôi có nhiều kỷ niệm trong thời gian công tác tại đây. Một trong số đó là chuyện tôi đã từng “giải mã” thực trạng giám đốc thẩm (GĐT) ở Việt Nam trên Báo PLVN gần 15 năm trước.
Nhà báo Đăng Bình (khi là phóng viên Báo PLVN) tác nghiệp trong loạt bài minh oan cho anh Bùi Minh Hải năm 1999.
Nỗi niềm day dứt
Tôi gia nhập Báo PLVN từ năm 1997, công tác tại Cơ quan đại diện phía Nam. Là một người từng học Luật, tôi được phân công theo dõi mảng nội chính. Sau nhiều năm làm phóng viên pháp đình, điều khiến tôi day dứt là hình ảnh tuyệt vọng của những người dân làm đơn xin GĐT bị trả lời là không có cơ sở kháng nghị, tìm đến Báo PLVN để kêu cứu.
Khiếu nại xin GĐT, đó là khi bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng đương sự hoặc người thân của bị cáo trong các vụ án hình sự cảm thấy mình bị oan sai, tuy nhiên họ không còn quyền kháng cáo nữa mà chỉ còn cách duy nhất là viết đơn cầu cứu để được kháng nghị với hy vọng bản án đó được xem xét lại theo thủ tục GĐT. Bởi vậy dù tốn kém bao nhiêu, họ cũng phải lao theo. Có những người nghèo, lâm vào cảnh bị xử oan sai, phải bỏ bê công việc làm ăn, vay mượn tiền bạc lặn lội ra tới Hà Nội để kêu oan.
Thế nhưng, những cuộc hành trình xin GĐT đó chẳng khác nào “mò kim đáy bể”. Rốt cuộc họ không kêu oan được lại còn lâm vào cảnh khốn cùng vì nợ nần chồng chất.
Một số luật sư tâm sự với tôi rằng có nhiều người dân đến khóc lóc khẩn cầu giúp đỡ, xem xét việc làm đơn xin GĐT một bản án đã xử hết sức oan sai và vi phạm pháp luật. Việc đầu tiên luật sư nói với người dân là đó chẳng khác gì như “mò kim đáy bể” trong tình hình có quá nhiều đơn khiếu nại án oan sai tại TANDTC, VKSNDTC, UBND các cấp, Thủ tướng và các đại biểu Quốc hội (ĐBQH), các lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước.
Nhưng rồi cuối cùng luật sư cũng phải nhận đơn và thở dài: “Thôi thì “phước chủ may thầy”, luật sư chúng tôi sẽ cố gắng hết sức”. Rồi luật sư cặm cụi làm đơn, nhiều đêm mất ngủ trước những nghi án oan khiên, trước bức thành trì hết sức kiên cố của việc GĐT, chờ đợi mà vẫn “sao chưa thấy hồi âm”. Mà nếu có nhận được công văn trả lời thì chỉ vỏn vẹn một câu: “Chúng tôi có nhận được đơn xin cứu xét GĐT bản án của ông bà ngày..., sau khi nghiên cứu hồ sơ, chúng tôi thấy không có căn cứ để giải quyết theo yêu cầu của ông bà”.
Thời điểm 2005 - 2006, số vụ việc yêu cầu được xét lại theo thủ tục GĐT ngày một tăng, trong khi số vụ việc được kháng nghị chỉ đạt tỷ lệ khoảng 3%, đã khiến nhiều người đi đến những hoài nghi: Vậy thực ra hoạt động xét xử của hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm đã đạt chất lượng cao, mà con số chỉ có 3% trong tổng số gần 10.000 vụ xin GĐT của năm 2005 bị kháng nghị là một minh chứng?
Hay ngược lại, con số này đã phản ánh trung thực tình trạng yếu kém trong hoạt động giải quyết oan sai của cơ quan thẩm quyền? Những bức xúc đó của người dân đã khiến tôi luôn ấp ủ một lúc nào đó phải tìm cách giải mã cái thực trạng đáng buồn này.
Loạt bài gây tiếng vang
Đầu tháng 6/2006, sau khi đã chuẩn bị đầy đủ tư liệu do bạn đọc cung cấp, được sự động viên của một số bạn bè tâm huyết công tác trong và ngoài ngành pháp luật, đặc biệt là sự cộng tác nhiệt tình của một số luật sư, tôi đã thực hiện loạt bài “Thực trạng xin GĐT như mò kim đáy bể” đăng trên Báo PLVN.
Loạt bài này dài 27 kỳ, kéo dài từ tháng 6/2006 đến tháng 9/2006, phản ánh những bất cập trong công tác xét xử và giải quyết đơn khiếu nại GĐT ở Việt Nam, như: “Vì sao chỉ có 3% vụ án kêu oan được kháng nghị?”; “Vì sao số vụ xin GĐT gia tăng?”; “Làm gì để giảm số vụ việc xin GĐT?”; “Phát hiện bản án oan và kháng nghị, hoạt động nào là trung tâm?”; “Cơ chế nào giám sát người có quyền kháng nghị theo thủ tục GĐT?”; “Giai đoạn tiền kháng nghị đang vận hành trong tư thế thiếu luật”; “Hai nông dân tốn gần 1 tỷ đồng để đi xin GĐT”; “Biết án xử sai vẫn không kháng nghị”; “Án dân sự xử, trả lời thế nào cũng được”; “Khi thẩm phán làm sai lệch hồ sơ vụ án”...
Phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, nếu vào thời điểm đó mà Ban Biên tập Báo PLVN không bản lĩnh thì khó có thể đăng được loạt bài đó vì nó đụng chạm đến toàn bộ hệ thống Toà án. Vì vậy, mỗi bài báo viết xong, tôi hồi hộp chờ bài viết của mình được lãnh đạo Ban Biên tập duyệt để “ra lò”.
Kỳ 1, kỳ 2, kỳ 3... rồi đến kỳ thứ 27, “gãi” đúng vấn đề mà nhiều người dân đang bức xúc. Một số ĐBQH lúc đó rất quan tâm nên mỗi kỳ báo đăng lên, tôi lại nhận được sự chia sẻ của nhiều bạn đọc. Những tín hiệu đó đã giúp tôi tăng thêm lòng nhiệt huyết đối với công việc và hăng say viết lách.
Loạt bài “Thực trạng xin GĐT như mò kim đáy bể” đã kết thúc với sự đón nhận nhiệt tình của độc giả. Ngồi đọc lại những bài báo đã viết, thật tình tôi thấy phải nghiêng mình cảm phục trước sự kiên trì của những người dân trong hành trình đi tìm công lý. Đồng thời cũng hết sức cảm thương vì những nỗi mất mát mà họ đã phải khổ đau nếm trải trong suốt thời gian đi xin GĐT.
Cuốn sách “Giải mã Giám đốc thẩm” tập hợp các bài viết trong loạt bài “Thực trạng xin giám đốc thẩm như mò kim đáy bể” của nhà báo Đăng Bình.
Họ cũng đã giúp cho tôi nhận ra một điều: Tuy công lý có lúc không đến được bằng trang giấy, nhưng niềm tin về công lý bao giờ cũng có trong lòng của mỗi chúng ta. Vì vậy tôi vẫn mang niềm tin rằng có lúc vấn đề sẽ được những người có trách nhiệm quan tâm.
Tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XI, nhiều ĐBQH đã nêu loạt bài “Thực trạng xin GĐT như mò kim đáy bể” để chất vấn Chánh án TAND Tối cao lúc bấy giờ. Năm 2007, loạt bài 27 kỳ đã được Nhà xuất bản Công an nhân dân xuất bản thành quyển sách “Giải mã giám đốc thẩm” như để tiếp thêm niềm tin cho những người dân vẫn đang hành trình tìm công lý.
Luôn nhớ về “bến cũ”
Nghề báo là nghề đặc biệt. Thước đo đối với người làm báo là những tác phẩm báo chí đọng lại với bạn đọc. Nhưng để có những tác phẩm báo chí đọng lại, người viết bài nhiều khi phải “ngụp lặn” trước vô vàn thông tin, sự kiện, vấn đề; để rồi lần tìm, chắt lọc những gì “nặng trĩu” tính báo chí cung cấp cho người đọc.
Và để có những “nặng trĩu” ấy lại là những thách thức vô bờ bến cho người người làm báo, nếu tâm hồn biết thổn thức trước một điều gì để rồi thôi thúc cầm bút với điều thổn thức ấy.
Loạt bài “Thực trạng xin GĐT như mò kim đáy bể” dài 27 kỳ đăng trên Báo PLVN vào năm 2006 là thể loại báo chí chính luận - điều tra, có thể coi là hai tác phẩm báo chí mảng nội chính thành công nhất của tôi trong thời gian công tác ở Báo PLVN. Để viết một đề tài báo chí dài kỳ như thế, đòi hỏi nhà báo phải từng trải, thu thập được nhiều thông tin, chứng cứ, biết cách triển khai vấn đề một cách khoa học nhất, biết cách viết cuốn hút bạn đọc nhất.
Nhà báo cũng không thể viết thành công loạt bài dài kỳ nếu thiếu sự hỗ trợ tích cực từ phía giới luật gia, luật sư. Đặc biệt khi triển khai đề tài, phải có được sự ủng hộ cũng như bản lĩnh của Ban Biên tập. Tôi may mắn được làm việc ở Báo PLVN, để có cơ hội viết và được đăng loạt bài chính luận, điều tra dài nhất đời viết báo của tôi: 27 kỳ, tức 27 số báo PLVN.
Cuộc đời là những chuyến đi. Nghề báo cũng vậy. Tôi đã từng nghĩ mình sẽ gắn bó mãi mãi với Báo PLVN, nhưng rồi có lúc cũng ra đi vì muốn thử thách bản thân. Thời gian thấm thoát thoi đưa, vậy là tôi cũng đã rời xa “cái nôi” PLVN gần 6 năm. Sau khi rời PLVN tháng 8/2014, tôi chuyển sang Báo Gia đình Việt Nam rồi giữ chức Phó Tổng Biên tập phụ trách miền Nam. Năm 2016 tôi rời Báo Gia đình Việt Nam sang Tạp chí Nhà Quản lý (nhaquanly.vn).
Bây giờ, dù đang giữ chức Tổng Biên tập một cơ quan báo chí, tôi vẫn luôn nhớ về “bến cũ” PLVN, nơi tôi đã có một thời trai trẻ đầy kỷ niệm nghề báo, nơi tôi gắn bó lâu nhất trong nghề cầm bút. Tôi luôn coi Báo PLVN chính là “lò” đào tạo tay nghề viết báo của tôi, là “cái nôi” để tôi trưởng thành. Kỷ niệm 35 năm Báo PLVN, xin chúc Báo PLVN tiếp tục “chân cứng đá mềm” xây dựng thương hiệu PLVN càng uy tín hơn nữa.
Ngày 8/11, Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam, cùng các cán bộ, phóng viên, nhà tài trợ, tiếp tục đến với xã Liên Minh - Phú Thọ, để trao tặng hai căn nhà cho hộ dân còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng, thượng tôn pháp luật không chỉ là nền tảng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới, kiến tạo phát triển bền vững.
Tối qua ngày 5/11/2025, Lễ kỷ niệm 10 năm ra mắt Chuyên trang truyền thông Pháp luật + (Pháp luật Plus) – Báo Pháp luật Việt Nam đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Ba Đình (Hà Nội) trong không khí trang trọng, ấm áp và đầy cảm xúc.
Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, ông Phạm Anh Tuấn – Trưởng Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Gia Lai đã chủ trì Hội nghị công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 9 tháng đầu năm, phương hướng 3 tháng cuối năm 2025.
Ca sĩ Phương Nhung đánh dấu cột mốc 20 năm hoạt động nghệ thuật bằng đêm nhạc mang tên “Mắt Nhung” - nơi đôi mắt như lời tự tình chứa đựng những cung bậc của cảm xúc, dấu ấn và tâm sự của một hành trình dài bền bỉ với âm nhạc.
Không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường phát triển đầy nỗ lực của một chuyên trang báo chí trẻ trung, hiện đại mà còn khẳng định vị thế, vai trò và trách nhiệm của Pháp luật Plus trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ.
Bộ Tài chính đã trình Chính phủ dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi, với hai đề xuất quan trọng: tăng ngưỡng doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm và điều chỉnh biểu thuế tiền lương, tiền công từ 7 bậc xuống còn 5 bậc.
Công an tỉnh An Giang cho biết đã tống đạt Quyết định tạm giam đối với Nguyễn Thanh Duy để điều tra về hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
Tỉnh An Giang đang bước vào giai đoạn cao điểm triển khai các biện pháp quyết liệt nhằm phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU)
Kỷ niệm 69 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2024), Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam đã đến thăm và chúc mừng các y bác sỹ đang công tác tại Bộ Y tế và một số bệnh viện.
Ngày 27/2, Nhà báo Huỳnh Ngọc Hiếu – Trưởng Đại diện Văn phòng Đông Nam Bộ, Báo Pháp luật Việt Nam làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng Sở Y tế và Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam.
Mục đích tổ chức hội trại tòng quân là nhằm tuyên truyền giáo dục truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, Dân tộc, Quân đội, lực lượng vũ trang thành phố.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
