Là 1 trong 3 cây cầu ngói đẹp nhất Việt Nam, cầu Ngói chợ Lương (huyện Hải Hậu, Nam Định) trải qua thăng trầm 500 năm, quyến rũ lòng người bởi vẻ cổ kính, mộc mạc.
Nửa thế kỷ tồn tại
Trong màn mưa cuối xuân, cây cầu với mái ngói thâm nâu bắc qua con sông Hoành càng thêm cổ kính. Cầu nằm bên một cây phượng già, ngày nay người ta không còn nhớ cây đã bao nhiêu tuổi.
Ông Nguyễn Thanh Tiêu (SN 1968), cán bộ BQL di tích xã Hải Anh (Hải Hậu) cho biết, theo như câu đối ghi trên cổng cầu, ngay từ những ngày vùng đất này được khẩn hoang, người ta đã tiến hành xây dựng cây cầu Ngói.
 |
| Cầu Ngói chợ Lương |
Dòng câu đối: “Lê Hồng Thuận tứ tính thủy mưu giá ốc biệt thành giang thượng lộ/ Hoàng Khải Định thất niên trùng tấp dư lương y cựu kính trung đề”.
Tạm dịch là: “Đời Hồng Thuận (1509-1515), 4 họ tính kế dựng nhà trên cầu thành đường trên nước/ Đời Khải Định thứ bảy (1922) tu sửa như cũ, từng bậc xếp nên gương”.
Như vậy, 500 năm trước, cây cầu Ngói nổi tiếng Nam Định đã được kỳ công xây dựng theo dáng “Thượng gia hạ kiều” - trên nhà dưới cầu. Ban đầu, cầu được lợp bối (cỏ tranh dùng làm mái nhà). Khi trùng tu, cầu được lợp lại bằng ngói.
Hai đợt trùng tu lớn nhất vào năm 1922 và 2011. Hiện nay, cầu Ngói vẫn giữ phong cách kiến trúc thế kỉ 17 và trở thành một trong những cây cầu ngói đẹp nhất Việt Nam.
Cầu Ngói chợ Lương xây dựng nhằm đảm bảo thông suốt giao thông của người dân xưa. Ngày nay, một cây cầu bê tông mới được xây dựng sát bên cạnh để bảo toàn cho cầu Ngói. Cầu Ngói trở thành di sản chung của cộng đồng.
Câu chuyện kho báu nơi chân cầu
Trải qua 500 năm, cầu Ngói vẫn giữ nguyên dáng vẻ ban đầu. Trên đầu cầu có 4 con nghê, đứng đầu trong các con vật trông coi, thể hiện sự vững chãi.
Cầu gồm 9 gian với chất liệu gỗ lim được dựng trên 36 cột, cong cong như con rồng vươn lên phương Bắc.
 |
| Cầu được dựng trên 36 cột |
Sinh ra, lớn lên tại một ngôi nhà gần cầu, ông Hải (xã Hải Anh) cho biết, từ ngày bé ông thường xuyên cùng bạn bè ra cầu chơi. Vào những đêm mùa hè, nằm trên cầu nghe tiếng ve, phía dưới dòng sông trôi là một ký ức khó quên với người con sinh ra từ mảnh đất này.
Từ mấy trăm năm nay, cây cầu là nơi qua lại của người dân khi đi chợ Lương, đi chùa Lương lễ Phật. Cầu còn là nơi ngồi hóng gió, ngắm trăng, hò hẹn của nhiều đôi nam nữ.
Ông Hải cũng cho biết thêm, ngày trước từng có tin đồn dưới cầu có kho chứa vàng, bạc, châu báu… của một người địa chủ xưa chôn giấu. Bởi vậy, một thời gian, đã có những người dân xuống lòng sông, đoạn dưới chân cầu để tìm kiếm.
Tuy nhiên ông Nguyễn Thanh Tiêu, cán bộ BQL di tích xã Hải Anh, khẳng định, những thông tin trên chỉ là tin đồn thiếu căn cứ. Không hề có vàng, bạc nào dưới chân cầu.
Ông Chinh, Phụ trách văn hóa xã Hải Anh (Hải Hậu), cho biết: “Năm 1990, cầu Ngói được xếp bằng di tích lịch sử cấp quốc gia cùng đền Thủy Tổ, chùa Lương (trăm gian). Hàng năm, cầu đón nhiều đoàn khách nước ngoài từ Pháp, Anh… về tìm hiểu kiến trúc, tham quan”.
Vẻ đẹp của cây cầu này cũng đi vào bài thơ 'Đợi' của nhà thơ Vũ Quần Phương, sau này được nhạc sĩ Huy Thục phổ nhạc với câu hát 'Em đứng trên cầu đợi anh, đứng một ngày đất lạ thành quen, đứng một đời em quen thành lạ…'.
Xem thêm một số hình ảnh cây cầu:
 |
| Trên đầu cầu có 4 con nghê vừa thân thuộc nhưng cũng thể hiện sự uy nghiêm |
 |
| Câu đối phía cổng cầu |
 |
| Chất liệu gỗ lim khiến cho cầu trải qua hàng trăm năm vẫn vững chãi |
 |
| Mái cầu xưa được lợp bằng cỏ tranh, nay thay bằng ngói âm dương |
 |
| Cầu Ngói chợ Lương (Hải Hậu, Nam Định) cùng với cầu Thanh Toàn (Huế), cầu Chùa (Hội An) là 3 cây cầu ngói đẹp nhất Việt Nam, được phát hành tem năm 2012. |
