Trong 5 năm qua, người dân thôn Hải Phú, xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm (Hà Nam) đã phải sống chung với cảnh mìn nổ, đá rơi, khói bụi, tiếng ồn bởi hoạt động khai thác và chế biến đá của 4 công ty Bắc Hà, Bảo Tiến, Thành Thắng và Khả Phong xung quanh thôn.
Mìn nổ, bão bụi, đá rơi… thôn 47 hộ dân phủ một màu bột đá!
Thời gian qua, theo phản ánh của người dân thôn Hải Phú (xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam), từ khi 4 công ty khai thác và chế biến đá gồm: Công ty TNHH In & Bao bì Bảo Tiến Hà Nam; Công ty CP Vật liệu Xây dựng Khả Phong; Công ty CP Xi măng Thành Thắng Group và Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bắc Hà (từ đây gọi tắt là công ty Bảo Tiến, Thành Thắng, Khả Phong, Bắc Hà) bắt đầu tiến hành các hoạt động khai thác và chế biến đá tại khu vực xung quanh thôn Hải Phú thì người dân luôn phải sống trong cảnh nơm nớp lo sợ.
Bụi trùm lên mái nhà, phủ trắng đồng ruộng cây cối, đá rơi xuống mái nhà, rơi xuống ruộng vườn, số người mắc các bệnh về đường hô hấp ngày một tăng…
 |
| Mỏ khai thác đá của 3 công ty (theo thứ tự từ trái sang phải) Thành Thắng, Bảo Tiến và Khả Phong liền kề nhau, nằm ngay đầu thôn Hải Phú. |
Theo quan sát, thôn Hải Phú nằm giữa mỏ đá của công ty Khả Phong và Bắc Hà, chỉ cách hộ dân gần nhất khoảng từ 100m - 200m. Ba mỏ đá của các Công ty Thành Thắng, Bảo Tiến và Khả Phong nằm liền kề với nhau theo chiều dọc ở ngay đầu thôn Hải Phú. Mỏ đá Công ty Bắc Hà đang khai thác lại ở phía Bắc (phía sau) của thôn Hải Phú. Mỗi công ty có 2 giàn máy khai thác và chế biến đá.
Thời điểm chúng tôi đến thôn Hải Phú nơi đây đã được vài ba cơn mưa lớn rửa trôi phần lớn lớp bụi đá, tuy nhiên theo quan sát, trên những tán lá của những cây cối trong xóm đều vẫn còn rõ nét màu bột đá.
 |
| Mỏ đá của công ty Bắc Hà, nằm ở phía Bắc của thôn Hải Phú, hoạt động cả ngày lẫn đêm. |
Trao đổi với PV Pháp Luật Plus, bà Đào Thị Vy, 58 tuổi, người dân sống tại thôn Hải Phú cho biết: "Vào những ngày nắng, các lá cây, lúa bị bao phủ bởi màu bột đá, nhìn từ xa không thấy thôn đâu vì từ mái nhà cho đến lá cây chỉ một màu bột đá. Mỗi lần bụi đá theo gió phát tán ra thì người hít phải sẽ có cảm giác khó thở, mắt cũng không nhìn thấy gì ngoài một màu trăng trắng".
Bà Vy cũng cho biết thêm: "Từ khi có các công ty về đây khai thác và chế biến đá, mìn nổ tạo nên các rung chấn, người thì giật mình, nhà thì bị rung nứt. Ăn cơm cũng phải đóng kín cửa để cản bụi đá bay vào mâm cơm".
Gia đình ông Phạm Đức Phương, 58 tuổi, thôn Hải Phú đã phải bỏ trống một căn nhà tương đối kiên cố vì tường xuất hiện vết nứt rạn lớn. Ngôi nhà trên được gia đình ông xây dựng vào năm 2015, ban đầu dự tính làm xong sẽ cho con cái ở, nhưng vì xuất hiện vết nứt nguy hiểm nên phải cho con ra nơi khác ở, căn nhà hiện tại chỉ là nơi chứa nông cụ.
 |
| Để cản bớt lượng bụi đá bay vào nhà, các hộ dân ở đây phải căng bạt để che chắn. |
Ngay đầu thôn Hải Phú là nhà ông Trịnh Văn Thái, 52 tuổi, nhà ông Thái nằm ngay cạnh chân núi, chỉ cách mỏ khai thác đá của công ty Khả Phong khoảng 100m. Vào 12h5’ trưa ngày 24/6, sau khi mìn nổ, đá đã văng xuống sân đang phơi lúa của nhà ông Thái. Bên cạnh còn có 12 hòn đá rơi xuống mái nhà, làm thủng 10 lỗ bên mái bờ-rô và 2 lỗ trên mái tôn nhà ông. Mỗi hòn đá có trọng lượng trung bình khoảng từ 1kg-7kg. Sau khi vụ việc xảy ra, phía bên nổ mìn đã bồi thường cho nhà ông Thái 5 triệu đồng.
Vụ việc trưa ngày 24/6, ngoài nhà ông Thái còn có 3 hộ gia đình khác bị ảnh hưởng bởi đất đá của vụ nổ mìn, những hòn đá to rơi vào ruộng lúa, tạo nên những hố sâu khoảng 30cm, rộng từ 1m-1,2m; đá văng vào làm mất một pha trên trạm điện của thôn, khiến thôn bị mất điện khoảng 30 phút.
 |
| Biên bản vụ việc ngày 24/6 vừa qua. |
Đây là lần thứ 2 mìn nổ sai giờ quy định, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và sự an toàn của người dân. Mìn nổ làm rung chấn những khối đá ở bên núi phía sau nhà các hộ dân rơi xuống khiến những hộ dân nơi đây luôn sống trong sợ hãi.
Tính đến thời điểm hiện tại thôn Hải Phú đã phát hiện 2 trường hợpmắc bệnh ung thư đó là ông Đào Thanh Liêm bị ung thư vòm họng và ông Trịnh Đức Hiệp bị ung thư phổi. Người dân trong thôn liên tục mắc các bệnh về đường hô hấp - ông Nguyễn Văn Tân, Trưởng thôn Hải Phú cho biết.
 |
| Cam kết xử lý ảnh hưởng của bụi trong khai thác và chế biến đá với nhân dân thôn Hải Phú vào tháng 11/2015. |
Được biết, trước đó, vào ngày 5/11/2015, Công ty TNHH In & Bao bì Bảo Tiến Hà Nam và Công ty CP Vật liệu Xây dựng Khả Phong đã có biên bản cam kết xử lý ảnh hưởng của bụi trong khai thác và chế biến đá với nhân dân thôn Hải Phú. Tuy nhiên từ đầu năm đến nay, nhân dân thôn Hải Phú vẫn ngày đêm phải gánh chịu những cơn bão bụi từ các hoạt động khai thác và chế biến đá của những công ty này.
Đề nghị chính quyền vào cuộc
Trao đổi với PV Pháp Luật Plus, ông Nguyễn Văn Tân, Trưởng thôn Hải Phú cho biết, từ khi những mỏ đá đi vào hoạt động ngay cạnh thôn Hải Phú, cuộc sống của những hộ dân nơi đây đã bị xáo trộn. Mùa hè thì dân phải hứng trọn bụi từ 3 công ty trước mặt. Mùa đông thì hứng chịu trọn bụi của công ty Bắc Hà ở phía sau thôn. Trong nhà không ngày nào không có bụi bao phủ.
Một ngày có 2 lần nổ mìn được chính quyền cho phép, lần 1 từ 11h-12h trưa, lần 2 từ 16h-17h chiều, những lần như vậy người dân trong thôn phải hứng chịu những tiếng nổ mìn đinh tai, nhức óc, nhà cửa của người dân rung lên bần bật. Kéo theo đó là những cơn bão bụi. Phải sau ít nhất là 30 phút thì lượng bụi phát ra sau khi nổ mìn mới phân tán đi hết.
 |
| Do rung chấn của mình nổ, lớp cửa kính của hội trường thôn Hải Phú đã bị vỡ. |
Không những thế 3 công ty khai thác đá Thành Thắng, Khả Phong và Bảo Tiến ngày ngày đều hoạt động đến 22h đêm. Riêng công ty Bắc Hà còn làm việc xuyên đêm, tiếng nghiền đá, chế biến đá đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ của bà con trong thôn cũng như phát tán ra lượng bụi rất lớn.
Ông Tân xác nhận, tất cả 47 hộ gia đình ở đây, nhà nào cũng xuất hiện vết nứt rạn, bao gồm cả những nhà được xây dựng kiên cố. Để đối phó với các cơn "bão bụi", các hộ dân nơi đây đã phải đóng chặt cửa, dùng tấm bạt để che lại toàn bộ hiên nhà.
Ở đây, máy nghiền đá mỗi khi hoạt động thì bụi phát tán rất lớn, bám đầy trên mặt lá, trắng một lớp khiến cây trồng kém năng suất. Người dân trong thôn cũng hạn chế chăn nuôi gia súc, vì cỏ cây ở thôn đã bị bụi đá bao phủ, trâu bò không ăn nên nếu chăn phải dắt ra xa khu vực này.
 |
| Những hòn đá to rơi xuống ruộng lúa tạo nên những hố sâu khoảng 30cm, rộng từ 1m-1,2m. |
Ông Tân cũng cho biết thêm, nhân dân thôn Hải Phú đã nhiều lần kiến nghị lên UBND xã Thanh Hải và UBND huyện Thanh Liêm (Hà Nam), nhưng chỉ được một thời gian rồi sau “đâu lại vào đấy”.
"Thay mặt các hộ dân của thôn Hải Phú tôi kính mong chính quyền can thiệp, các công ty khai thác đá có biện pháp hạn chế giảm thiểu tối đa mức độ khói bụi bay về khu dân cư cũng như đồng ruộng, nổ mìn đúng quy định không làm nứt nhà, đe dọa sự an toàn của người dân. Đặc biệt là ban đêm không xay xát đá để đảm bảo chất lượng giấc ngủ cho người dân trong thôn". - Ông Tân nhấn mạnh.
