Thi lớp 6 trường chuyên, lớp chọn: Vì sao luôn “nóng”?

Luyện thi từ lớp 1

Vào niên học 2023 - 2024, Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam sẽ tuyển sinh năm lớp 6, tổng số học sinh là 200 em. Cho đến ngày 13/6, số lượng hồ sơ qua vòng loại thứ nhất, được chấp nhận để dự thi vòng hai là 1.544 em học sinh. Trường sẽ có hai vòng tuyển sinh, vòng thứ 1 là sơ tuyển, vòng 2 là kiểm tra, đánh giá năng lực.

Ở vòng 1, học bạ của thí sinh phải đáp ứng các tiêu chí, thứ nhất bố mẹ có hộ khẩu ở Hà Nội, thứ 2 học bạ cuối các năm lớp 2, lớp 3, lớp 4 và lớp 5 đạt danh hiệu “Học sinh hoàn thành tốt các nội dung học tập và rèn luyện”. Đặc biệt, tổng điểm kiểm tra định kỳ cuối năm của hai môn Toán, Tiếng Việt, trong 5 năm học, cộng tổng điểm lớp 4, lớp 5 môn Khoa học, Lịch sử và Địa lý, cộng tổng điểm Tiếng Anh từ năm lớp 3 cho đến lớp 5 phải được 167/170 điểm. Có nghĩa trung bình, các em chỉ được 3 điểm 9 ở trong học bạ, còn lại là 10. Sau khi đủ điều kiện “vượt” qua vòng sơ tuyển, học sinh sẽ được thông báo để đến với vòng đánh giá năng lực diễn ra vào ngày 23/6 gồm ba bài thi Toán - Tiếng Việt - Tiếng Anh.

Chị Phạm Thanh Thủy (Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ, chị đã cho con đi học thêm Toán, Tiếng Anh, Tiếng Việt từ khi cháu mới 5 tuổi. Số tiền chị chi cho con đến các trung tâm uy tín đến cả chục triệu đồng mỗi năm, tuy nhiên vẫn chưa thể nắm chắc một “suất” vào lớp 6 của Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam.

Ở TP HCM, Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa năm nay có chỉ tiêu tuyển 529 em, nhưng hiện tại hồ sơ đăng ký đã lên đến 4.800 thí sinh, tỷ lệ “chọi” được thông báo là 1/9. Nội dung bài khảo sát năng lực vào lớp 6 Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa gồm hai phần trắc nghiệm và phần tự luận trong thời gian 90 phút.

Phần trắc nghiệm, thí sinh sẽ làm bài khảo sát 20 câu bằng tiếng Anh về hiểu biết khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và thưởng thức đời sống trong thời gian 30 phút. Phần tự luận, thí sinh sẽ làm trong thời gian 60 phút gồm khảo sát năng lực tiếng Anh nghe hiểu, đọc hiểu, viết; khảo sát năng lực toán học và tư duy logic: khảo sát năng lực đọc hiểu và làm văn, phần này thí sinh làm bài bằng tiếng Việt.

Chị Nguyễn Mai Anh (quận Bình Thạnh, TP HCM) có con thi vào lớp 6 Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa cho biết, việc ôn thi của các con phải được chuẩn bị từ sớm. Vì các con không những phải thi Toán bằng Tiếng Anh mà đề thi tự luận bằng Tiếng Anh cũng tương đối khó. Con chị đã bắt đầu luyện thi từ năm lớp 3 nhưng với tỷ lệ 1 “chọi” 9 như năm nay thì khả năng đỗ vẫn chưa thể dự đoán.

Không chỉ ở TP HCM hay Hà Nội, rất nhiều các thành phố khác trên cả nước đang tổ chức các kỳ thi, điều kiện xét tuyển lớp 6 vô cùng căng thẳng. Mới đây nhất, Trường THCS Đặng Thai Mai ở thành phố Vinh (tỉnh Nghệ An) đã công bố danh sách những học sinh đủ điều kiện tuyển thẳng vào lớp Tiếng Anh với điểm IELTS, TOEIC và các chứng chỉ Tiếng Anh quốc tế khác từ 5.5 trở lên. Điều này đã khiến rất nhiều phụ huynh tranh luận về việc các em phải học Tiếng Anh, luyện thi các chứng chỉ quốc tế dùng cho du học từ khi còn quá sớm. Ngoài ra, các em còn phải đạt các tiêu chí: là học sinh có 5 năm Tiểu học được khen thưởng “Hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện”.

Đằng sau điểm số của đứa trẻ...

Nhiều phụ huynh khi con không đủ điểm để qua được vòng sơ tuyển vào Trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam đã bật khóc, tiếc nuối vì bắt con học thêm đến mức mất đi tuổi thơ, nhưng cuối cùng lại thành vô ích. Điều này cho thấy thực tế không ít phụ huynh vẫn mong muốn con được vào môi trường học tốt để tương lai “xán lạn” và cũng nhằm “nở mày, nở mặt” với họ hàng, láng giềng.

Như PGS. TS Trần Thành Nam (Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội) đã nhận định về vấn đề này: “Đằng sau điểm số của đứa trẻ có cả thể diện của cha mẹ, có cả uy tín của giáo viên và thành tích của nhà trường. Và chúng ta dẫu có tuyên chiến với “căn bệnh thành tích” mạnh mẽ thế nào đi nữa thì cũng không thể triệt để được nếu vẫn giữ những quan niệm đánh giá như thế này”.

Để đáp ứng được mong muốn của phụ huynh, các em học sinh tiểu học đã phải đến các trung tâm luyện thi từ khi mới bảy, tám tuổi. Phần lớn các mùa hè, ngày nghỉ trong tuần của những học sinh này đều được cha mẹ “trưng dụng” vào việc học. Số lượng kiến thức của các em tiếp thu phải gấp đôi, gấp ba so với các bạn cùng trang lứa. Bởi các em không chỉ học kiến thức cơ bản ở trên trường, mà còn học thêm như Tiếng Anh chuẩn quốc tế, dạng Toán khó, Toán logic… Học tập căng thẳng, áp lực là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm sức khỏe tâm thần của các em.

Theo một nghiên cứu được Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF) công bố, tự tử là nguyên nhân gây tử vong phổ biến thứ năm đối với trẻ vị thành niên từ 10 - 19 tuổi.

Khoa học đã chứng minh, giai đoạn từ 7 - 10 tuổi, là thời điểm não bộ của trẻ em đang phát triển. Việc học tập thoải mái, vui vẻ sẽ khiến trẻ nhỏ có những thói quen tốt, não bộ cũng sẽ được cải thiện, kích hoạt tư duy, trí nhớ. Đặc biệt, theo TS Francois Pierre Martin (Thụy Sĩ), đang công tác tại Nestlé Research, Lausanne, từ 5 - 15 tuổi, là “thời điểm vàng” để phát triển cơ thể của trẻ nhỏ. Cho nên, thay vì để các em ngồi một chỗ và học tập liên tục thì việc vận động cơ thể, tham gia hoạt động văn nghệ sẽ giúp các em phát triển toàn diện.

Chính vì vậy, phải chăng việc thi vào các trường chuyên, lớp chọn dành cho học sinh lớp 6 nên được xem xét lại để có phương án hợp lý hơn. Thực tế cho thấy học sinh hiện nay đang phải đối diện với áp lực tinh thần từ khi còn quá nhỏ. Điều này sẽ gây ra những hệ lụy về lâu dài đối với sức khỏe thể chất cũng như tâm, sinh lý của các em.