Thế giới hỗn loạn sau khi Facebook sập: Sự nguy hiểm khi để một ứng dụng xâm chiếm nền kinh tế toàn cầu

Một người Ba Lan xa xứ mất liên lạc với gia đình. Một người Nigeria không thể đòi được khoản nợ mà người ta giữ của anh. Và một doanh nhân người Mỹ chẳng thể liên hệ để tuyển dụng người mà anh ta đang cần.

Đó là những gì xảy ra vào ngày 4/10 vừa qua, khi hàng tỷ người trên thế giới đột nhiên mất liên lạc với nhau sau khi Facebook và các nền tảng liên quan sập diện rộng suốt 6h đồng hồ, từ Facebook cho đến Messenger, mạng xã hội Instagram hay ứng dụng nhắn tin WhatsApp. Thậm chí đến những công cụ nội bộ cũng không thể sử dụng, khiến nhiều nhân viên của Facebook thậm chí còn chẳng thể mở cửa văn phòng.

Với một số người, Facebook là thứ để giết thời gian, giúp họ tìm đến những bài viết, nội dung mới, dù "chất lượng" còn cần phải kiểm chứng. Nhưng rất nhiều người khác không chỉ ở Mỹ, Facebook và hệ sinh thái của họ là công cụ quan trọng để duy trì hoạt động của doanh nghiệp, thậm chí có thể xem là nguồn sống của nhiều nền kinh tế.

Facebook đã xâm chiếm thế giới như thế nào?

Một câu hỏi về trải nghiệm Facebook sập diễn ra như thế nào được đăng tải lên Twitter đã nhận được vô số phản hồi. Collins Dimiyo từ Nigeria cho biết anh đã cho bạn mượn một khoản tiền, nhưng khi cần đã không thể liên hệ để đòi lại số tiền có thể giúp anh mua đồ ăn và chi trả các hóa đơn. Một công ty vận chuyển cỡ nhỏ tại Maryland thì không thể tìm ra chỗ đăng quảng cáo tìm tài xế, khi chỉ còn 2 ngày là đến thời hạn vận chuyển.

Một trường hợp khác là huấn luyện viên online người Ý đã không thể liên lạc với khách hàng, cũng không cách nào chạy quảng cáo để tìm học viên mới. Một doanh nhân người Liberia đang vận hành một doanh nghiệp thương mại điện tử thì chẳng bán được bất kỳ sản phẩm nào để thu tiền trả lại khoản nợ sẽ đến kỳ thanh toán vào cuối tuần tới.

Alex William - một người nhập cư gốc Ba Lan tại Los Angeles (Mỹ) thì bơ vơ, không có bất kỳ cách nào để liên lạc với bạn bè và người thân tại châu Âu. "Bố mẹ tôi không quen dùng đồ công nghệ. Nếu WhatsApp không hoạt động, họ chẳng có cách nào để gọi cho tôi cả."

Sự sụp đổ diện rộng ngày hôm qua đã cho thấy một điều rằng, sau 17 năm xuất hiện, Facebook đã tiến hóa từ một mạng xã hội của trường đại học trở thành nền tảng quan trọng với thế giới internet toàn cầu. Như WhatsApp - ứng dụng nhắn tin mà Facebook sở hữu, nó hiện đang có vai trò quan trọng đối với việc mua sắm và thương mại điện tử ngày nay. Nhiều nhãn hàng thì phải phụ thuộc vào quảng cáo trên Facebook để ra được thu nhập.

Trong đại dịch, Facebook đã có bước chuyển mình mạnh mẽ nhắm đến các doanh nghiệp nhỏ, đưa cho họ một công cụ mới để tiếp cận khách hàng. Còn Instagram, họ mang đến cả một thế hệ doanh nghiệp trực tiếp tìm kiếm khách hàng thông qua các bài đăng được tài trợ và các influencer tiếng tăm.

Facebook có thể dựa vào đây để nói rằng những gì xảy ra là bằng chứng cho thấy lợi ích của họ với cộng đồng, và tạo ra được một sự tương tác xã hội - thương mại kiểu mới. Nhưng với những ai tinh ý và khó tính, sự cố của Facebook cho thấy nỗi nguy hiểm khi quyền lực tập trung quá nhiều về một công ty, thứ có thể khiến khả năng vận hành của xã hội trở nên mong manh đến nhường nào.