Những ngày đầu năm, đa số người Việt Nam đều kiêng kị rất nhiều thứ, nhất là kiêng ăn thịt chó. Thế nhưng, ở một nơi cách trung tâm Hà Nội không xa, người dân lại tổ chức tiệc tùng linh đình với món ăn chủ đạo được làm từ thịt chó.
Xuôi theo con đường Quốc lộ 6, cách trung tâm thủ đô Hà Nội chừng 30 km, lần tìm về Thôn Nhật Tiến, xã Trường Yên, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội. Vừa về đến đầu làng là thấy cảnh đông vui tấp lập, người dân nô nức đi du xuân, đi tảo mộ đầu năm để tưởng nhớ tổ tiên.
Khắp các con đường làng, nơi đâu cũng rộn lên tiếng cười. Pha lẫn niềm vui đó là hương vị của mắm tôm, giềng mẻ, xả ớt, tiếng băm chặt vang vọng khắp nơi, đâu đâu cũng bắt gặp người ta chế biến món thịt chó, thịt chó ở đây dường như đã là thực phẩm không thể thiếu trong những ngày xuân mới.
Ở nơi đây, cứ đến mùng 4 tết âm lịch hàng năm là người ta lại có phong tục ăn thịt chó, hầu như nhà nào cũng vậy, mâm cơm ngày mồng 4 tết không cần những thứ cao lương mỹ vị, chỉ cần có món thịt chó là ai lấy cũng vui rồi lắm rồi.
|
Mâm cỗ ngày mồng 4 tết lấy món thịt chó làm chủ đạo. |
Ông Nguyễn Xuân Quang, Trưởng thôn Nhật Tiến, xã Trường Yên, năm nay ông đã ngoài 60 tuổi, nhưng ông cũng không biết tục lệ ăn thịt chó ngày tết này có từ bao giờ, chỉ biết là việc ăn thịt chó đầu xuân thì hầu như gia đình nào cũng phải ăn, không chỉ riêng thôn Nhật Tiến, mà cả Xã Trường Yên cũng vậy.
"Cứ vào ngày mồng 4 tết âm lịch hàng năm là toàn bộ trai đinh các dòng họ đều đi ra ngoài đồng để tảo mộ các cụ, sau khi hoàn tất việc tảo mộ rồi, mọi người tập trung ở một gia đình nào đó trong dòng họ để sinh hoạt ăn uống và hầu hết các dòng họ đều tổ chức ăn thịt chó, ít thì ba bốn chục cân, nhiều cũng phải hàng tạ móc hàm". ông Quang cho biết.
Ở Trường Yên những ngày này,do nhu cầu tiêu thụ thịt chó tăng cao, các chủ cửa hàng hay các gia đình phải chuẩn bị từ trong năm, rồi đợi đến ngày mồng 4 mới đem ra dùng, nếu không thì kiếm thịt chó rất khó khăn.
Theo ông trưởng họ Nguyễn Xuân cho biết, thịt chó những ngày này thường được chế biến thành 5 đến 6 món, các món này được cái làm rất rễ, đơn giản, chỉ cần một đến hai cái nồi là có thể chế biến được hết tất cả, vừa ngon, vừa thuận tiện lại là thực phẩm sạch, không có dư lượng chất hóa học như một số loại thực phẩm thông dụng khác.
|
Năm mới, nếu không ăn thịt chó thì sẽ không gặp may mắn. |
Người ta thì cứ kiêng khem loại thực phẩm này vào ngày tết, nhưng ở đây tục ăn thịt chó dường như đã ăn sâu vào tâm thức của mọi người, ngay cả những người đi làm ăn xa, những người về làm dâu làm rể, trong làng cũng theo tục lệ này, nếu ai không ăn coi như là năm mới không có được may mắn.
"Trước đây, có những họ không dùng thịt chó, nhưng rồi toàn bộ đều ăn, kể cả những người làm ngề lái xe, vốn rất kiêng kị nhiều thứ những cũng đều ăn, ăn vào mà chả thấy có biểu hiện gì của việc đen đủi cả. Chỉ có điều việc thờ phụng tổ tiên trên bàn thờ thì gia đình không lấy thịt chó để thờ". ông Nguyễn Xuân Bắc, một vị cao niên trong dòng họ cho hay.
Qủa thật là vậy, nhìn sơ cũng thấy thôn Nhật Tiến nói riêng, xã Trường Yên nói chung, được xếp vào hạng làng có kinh tế tương đối phát triển, những ngôi nhà cao tầng đua nhau mọc sạn sát, cuộc sống của người dân khấm khá hơn nhiều địa phương khác.
|
Một góc thôn Nhật Tiến. |
Dòng họ Nguyễn Xuân cũng vậy, con cháu hầu hết đều thành đạt, có người giữ cương vị cao ở ngoài xã hội, có người làm chủ đến 2, 3 doanh ngiệp, con cháu cũng không ít người đỗ đạt thành tài. Thế nhưng mỗi lần về quê họ vẫn nói giọng quê và vẫn ăn thịt chó như nhắc nhở mình là người sinh ra ở mảnh đất Trường Yên này.
Ăn thịt chó ngày xuân là một phần, nhưng quan trọng hơn đây là dịp để anh em con cháu tề tựu, dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất, cầu mong cho năm mới có nhiều may mắn, niềm vui hơn...
|
Những lời chúc tốt đẹp anh em dành cho nhau trong ngày xuân mới. |
Có tiếp xúc với không khí ngày tết ở nơi đây mới thấy hết được giá trị của một nét văn hóa độc đáo, mọi người thành kính dâng hương tổ tiên, gia đình sum họp, chung một mâm cơm, họ dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất của những ngày đầu xuân mới.
Theo các cụ cao niên ở đây cho biết, cứ mỗi một năm dòng họ lại tổ chức việc ăn uống liên hoan ngày xuân ở một gia đình nào đó, việc tổ chức được luân phiên nhau, mỗi năm một nhà, kể cả con cháu cũng có thể đăng ký việc tổ chức liên hoan được, còn không thì ai vế cao sẽ đảm nhiệm trọng trách cao cả trong dòng họ, cứ như thế tạo nên một dòng chảy không ngừng cho dòng tộc.
"Con cháu chúng tôi có ở khắp nơi, ở tận trong Nam cũng có, nhưng những ngày này, nhất là ngày giỗ tổ, nhất quyết là chúng phải về, dù chỉ là ăn một miếng cơm hay chỉ để điểm danh thôi cũng phải về, sau đó anh em con cháu lại tỏa đi các hướng để làm ăn, cầu cho một năm mới phát đạt, an khang thịnh vượng..." ông Nguyễn Xuân Bắc cho hay.
Thật vậy, khi mà những giá trị về gia đình, dòng tộc đang bị mai một, kinh tế thị trường đang làm sói mòn một số giá trị của gia đình thì việc ngày xuân, đại gia đình sum vầy quanh mâm cơm tết như để giáo dục, nhắc nhở con cháu về truyền thống văn hóa mới là điều đáng quý.
Nét văn hóa độc đáo đó dường như mới là cái chính mà người dân nơi đây mong muốn hướng tới, bên cạnh việc ăn thịt chó mỗi độ tết đến xuân về.