Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam.
Theo Đề án, thị trường các-bon tại Việt Nam được chủ động thành lập và phát triển phù hợp với pháp luật và điều kiện thực tiễn, định hướng phát triển quốc gia, cam kết quốc tế về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính mà Việt Nam tham gia và xu hướng phát triển thị trường carbon toàn cầu.
Thị trường các-bon được phát triển theo mô hình tập trung, hoạt động theo nguyên tắc thị trường dưới sự quản lý, giám sát chặt chẽ của Nhà nước. Đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, an toàn, hiệu quả, phù hợp với điều kiện quốc gia và thông lệ quốc tế, đảm bảo lợi ích quốc gia, hài hòa lợi ích của các chủ thể trên thị trường.
Mục tiêu chung của Đề án nhằm phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam, hỗ trợ mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính theo cam kết tại Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), với chi phí thấp, đồng thời tạo nguồn tài chính mới cho hoạt động cắt giảm phát thải.
 |
| Thí điểm sàn giao dịch các-bon tại Việt Nam băm 2025, vận hành chính thức vào 2029. (Ảnh minh hoạ/vtv.vn) |
Cùng với đó thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển công nghệ phát thải thấp, nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, phát triển kinh tế các-bon thấp và ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.
Cụ thể, đến trước tháng 6/2025 hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon, tạo cơ sở triển khai thí điểm sàn giao dịch các-bon. Đồng thời, xây dựng hạ tầng vận hành thị trường các-bon, nâng cao năng lực quản lý của cơ quan nhà nước và nhận thức, năng lực tham gia thị trường của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.
Về phương thức giao dịch, việc giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon được thực hiện trên sàn giao dịch các-bon trong nước.
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) xây dựng và cung ứng dịch vụ sàn giao dịch các bon trong nước theo các tiêu chuẩn do các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tài chính phối hợp xây dựng.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan vận hành thị trường các-bon trong nước, bảo đảm không để phát triển tự do, tự phát, gây thất thoát tài nguyên, tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội.
Theo Đề án, hàng hóa trên thị trường tín chỉ các-bon tại Việt Nam gồm hai loại là hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon do Bộ Tài nguyên và Môi trường xác nhận. Mỗi hàng hóa sẽ được cấp mã số duy nhất, đảm bảo không trùng lắp. Chủ thể khi tham gia giao dịch có tài khoản lưu ký. Việc đăng ký, cấp mã số được thực hiện tập trung để đảm bảo dữ liệu được thống nhất, đồng bộ.
Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cung ứng dịch vụ lưu ký, thanh toán. Việc thanh toán tự động trên cơ sở kết quả giao dịch do HNX gửi, theo nguyên tắc chuyển giao hàng hóa đồng thời với thanh toán tiền tại ngân hàng thanh toán.
Thị trường các-bon tại Việt Nam sẽ được triển khai theo 2 giai đoạn: Giai đoạn thí điểm từ năm 2025 đến hết năm 2028.
Trong giai đoạn này sẽ triển khai thực hiện thí điểm thị trường carbon trên toàn quốc. Toàn bộ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét phân bổ miễn phí cho các cơ sở phát thải khí nhà kính thuộc một số lĩnh vực phát thải lớn. Tín chỉ các-bon được xác nhận giao dịch trên sàn giao dịch các-bon.
Năm 2029 sẽ vận hành chính thức. Các lĩnh vực, cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét mở rộng theo lộ trình. Hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét phân bổ miễn phí và phân bổ qua đấu giá...
"Tỷ lệ chi tiết về phân bổ miễn phí, đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính sẽ được đề xuất trong giai đoạn triển khai thí điểm và sau khi có đầy đủ thông tin, số liệu về hạn ngạch phát thải khí nhà kính được cấp, khối lượng giao dịch", Đề án nêu rõ.
Đề án đã đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ và giải pháp để phân công cho các bộ, ngành, cơ quan triển khai, thực hiện, gồm về về hàng hóa trên thị trường các-bon; về chủ thể tham gia thị trường các-bon; về hệ thống đăng ký quốc gia và sàn giao dịch các-bon; về tổ chức vận hành thị trường các-bon; về nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực.
