Sáng 19/2, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) với 458/459 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.
Dự thảo Luật được Quốc hội thông qua có 50 điều, giữ nguyên về số điều nhưng đã có sự chỉnh lý tại 41/50 điều so với dự thảo Luật mà Chính phủ trình Quốc hội tại đầu kỳ họp.
Các nội dung tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Luật đã có sự đồng thuận của Chính phủ, bảo đảm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và công tác cán bộ, đồng bộ, thống nhất với việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Đáng chú ý, dự thảo Luật vẫn giữ nguyên mô hình tổ chức chính quyền địa phương như Luật hiện hành.
Theo đó, chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính là cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.
 |
| Chủ tịch Quốc hội và các Phó Chủ tịch Quốc hội bấm nút biểu quyết. |
Trường hợp Quốc hội có quy định về việc không tổ chức cấp chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính cụ thể thì chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính đó là Ủy ban nhân dân.
Theo giải trình của Chính phủ trước đó, quy định này để bảo đảm việc tiếp tục thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại một số thành phố trực thuộc Trung ương theo Luật Thủ đô và các Nghị quyết của Quốc hội.
Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua dự thảo Luật, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.
Theo ông Hoàng Thanh Tùng, về quy định phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa chính quyền địa phương các cấp, UBTVQH đã tiếp thu ý kiến đại biểu và chỉnh lý các quy định của dự thảo Luật, bảo đảm bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương, bảo đảm phương châm "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", "cấp nào giải quyết hiệu quả hơn thì giao nhiệm vụ, thẩm quyền cho cấp đó".
Về ý kiến đề nghị bổ sung quy định cho phép UBND cấp tỉnh được ban hành văn bản để điều chỉnh trình tự, thủ tục, thẩm quyền khi việc phân cấp dẫn đến thay đổi trình tự, thủ tục hành chính. Ý kiến khác cho rằng quy định này khó khả thi do trình tự, thủ tục đang được quy định trong các luật, nghị định nên UBND tỉnh không có thẩm quyền điều chỉnh và dễ tạo sự thiếu thống nhất trong việc thực hiện ở các địa phương.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. |
Theo UBTVQH, việc giao UBND cấp tỉnh điều chỉnh trình tự, thủ tục, thẩm quyền của các cơ quan liên quan để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp trong trường hợp phân cấp dẫn đến cần thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền đang được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên là hết sức cần thiết.
Giải pháp này nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đẩy mạnh phân cấp, phù hợp với chủ trương địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm cũng như tinh thần "lấy thực tiễn là thước đo, giải quyết hết những điểm nghẽn", "không vì những quy trình, thủ tục cứng nhắc làm chậm sự phát triển của đất nước" và yêu cầu "quản lý theo kết quả" thay vì "quản lý theo quy trình" theo chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời gian qua.
Hơn nữa, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) cũng không hạn chế việc quy định về trình tự, thủ tục trong văn bản quy phạm pháp luật của UBND nên không làm ảnh hưởng đến tính khả thi của quy định tại dự thảo Luật.
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung các cơ chế đặc biệt để đổi mới mạnh mẽ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện thuận lợi để chính quyền địa phương khơi thông nguồn lực phát triển, chủ động và kịp thời ứng phó với những vấn đề cấp bách, đột xuất xảy ra trên thực tiễn.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, UBTVQH đã cho bổ sung vào khoản 1 Điều 15 của dự thảo Luật quy định về việc HĐND cấp tỉnh được quyết định áp dụng thí điểm các chính sách đặc thù, đặc biệt, chưa được quy định trong pháp luật để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn sau khi đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ cho phép. Đồng thời, UBTVQH đã bổ sung vào điểm e khoản 1 Điều 17 quy định về việc Chủ tịch UBND tỉnh được quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác quy định của pháp luật trong những trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân trên địa bàn, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng và Thủ tướng Chính phủ trong thời gian sớm nhất.
"Việc bổ sung các quy định này bám sát chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của địa phương nhưng vẫn bảo đảm được cơ chế kiểm soát của chính quyền cấp trung ương và bảo đảm đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi)" – ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 3 năm 2025.
