Quốc hội quyết định thành lập Tòa án sơ thẩm chuyên biệt

Tiếp tục Kỳ họp thứ 7, sáng 24/6, với 94,25% đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân (TAND) (sửa đổi) bằng hình thức bấm nút điện tử.

Trước khi Quốc hội biểu quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã có Báo cáo đầy đủ số 879/BC-UBTVQH15 ngày 22/6/2024 giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) trình Quốc hội xem xét, thông qua gửi đến các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH).

Các đại biểu bấm nút thông qua Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). (Ảnh: Phạm Thắng)

Tại Công văn số 102/TANDTC-PC ngày 20/6/2024, TANDTC nhất trí đối với toàn bộ nội dung của dự thảo Luật và có góp ý vào dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật về nội dung thu thập tài liệu, chứng cứ.

Về đổi mới TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4), do còn ý kiến khác nhau, UBTVQH đã chỉ đạo xây dựng hai phương án và xin ý kiến các vị ĐBQH bằng phiếu.

Cụ thể: Phương án 1: giữ nguyên quy định của Luật hiện hành về TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện; Phương án 2: đổi mới TAND cấp tỉnh thành TAND phúc thẩm, TAND cấp huyện thành TAND sơ thẩm.

Kết quả, không có phương án nào đạt quá một nửa tổng số ĐBQH tán thành. Sau khi xin ý kiến các vị ĐBQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, TANDTC và Thường trực Ủy ban Tư pháp thống nhất đề nghị tiếp thu đa số ĐBQH đã ghi phiếu, tiếp tục giữ nguyên quy định TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện như Luật hiện hành.

Thực hiện yêu cầu của Nghị quyết số 27: “Những vấn đề thực tiễn đòi hỏi, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có sự thống nhất cao thì kiên quyết thực hiện; những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì tiếp tục nghiên cứu…”, UBTVQH thấy rằng quy định của dự thảo Luật về TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện là phù hợp…

Về TAND sơ thẩm chuyên biệt (điểm đ khoản 1 Điều 4; mục 5 Chương IV), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, sau khi cân nhắc về sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, ý kiến của nhiều vị ĐBQH, UBTVQH tán thành việc thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt như dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. (Ảnh: Nghĩa Đức)

Đối với việc thành lập các vụ tại TAND cấp cao trên cơ sở tổ chức lại các phòng giám đốc, kiểm tra (điểm d khoản 1 Điều 51), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nêu rõ, việc thành lập các vụ tại TAND cấp cao là nâng cấp một số đơn vị cấp phòng để phù hợp với tính chất, số lượng công việc mà các đơn vị này đang đảm nhiệm, nhằm nâng cao năng lực, bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị tham mưu. Vì vậy, việc thành lập các vụ trên cơ sở tổ chức lại các phòng giám đốc, kiểm tra là cần thiết.

Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp (khoản 3 Điều 141), dự thảo Luật đã được chỉnh lý: cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Việc ghi âm, ghi hình nêu trên phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp, những người có liên quan theo quy định (khoản 3). Đồng thời, trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn, Tòa án tiến hành ghi âm, ghi hình diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình của Tòa án được thực hiện theo quy định của pháp luật và giao Chánh án TANDTC quy định chi tiết (khoản 4).

Ngoài các nội dung nêu trên, dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) đã được tiếp thu, chỉnh lý các nội dung cụ thể khác như đã nêu trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý (bản đầy đủ) và dự thảo Luật.

Đối với ý kiến của TANDTC góp ý vào “dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý” về nội dung thu thập tài liệu, chứng cứ, đã được cân nhắc tiếp thu tại tiểu mục 2 mục I của Báo cáo đầy đủ. Sau khi tiếp thu, hoàn thiện, dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua gồm có 9 chương với 152 Điều.