Quá trình tìm hiểu về năng lực, kinh nghiệm “thật” của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại tổng hợp Hùng Nam (Công ty Hùng Nam), phóng viên báo Pháp luật Việt Nam phát hiện ra nhiều vấn đề bất ổn trong hợp đồng trồng cây trị giá 10,1 tỷ đồng – là bảo bối” để đơn vị này tham gia đấu thầu.
Theo biên bản kiểm tra của Cục Thuế tỉnh Quảng Bình, doanh thu trong 6 năm (từ 2018 – 2023) của Công ty Hùng Nam (trụ sở tại xã Đại Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) thể hiện lần lượt như sau: 1,7 tỷ đồng, không phát sinh doanh thu, 790 triệu, 10,1 tỷ, 5,5 tỷ và 2,8 tỷ.
Riêng số liệu năm 2021 cho thấy, cả năm này Hùng Nam chỉ có một giao dịch duy nhất. Đó là hợp đồng cung cấp cây giống, vật tư phân bón, trồng, chăm sóc, bảo vệ cây bần chua và cây phi lao ký kết với Công ty TNHH Sản xuất thương mại và Dịch vụ tổng hợp Ánh Dương (trụ sở tại 85 – Lý Thường Kiệt, TP Đồng Hới) có tổng trị giá 10,1 tỷ đồng. Và đến nay, Công ty Hùng Nam xem đây là “lệnh bài” thể hiện năng lực, kinh nghiệm để tham gia dự thầu các dự án trồng rừng trên địa bàn.
Dẫu vậy, hợp đồng trị giá 10,1 tỷ đồng nói trên bộc lộ nhiều vấn đề. Bất thường ở chỗ, trong hợp đồng mà 2 công ty này ký kết với nhau vào ngày 1/10/2018 có nêu phương thức thanh toán là chuyển khoản theo từng đợt. Nhưng, tại hoá đơn thuế giá trị gia tăng phát hành ngày 20/10/2021 lại chỉ xuất 1 đợt và thanh toán tất tay 10,1 tỷ. Hợp đồng giá trị cả chục tỷ với nhiều hạng mục: cung cấp vật tư, cây giống rồi trồng, chăm sóc, bảo vệ... nhưng mãi đến 3 năm sau mới thanh toán một lần, không hề tạm ứng hay chia ra từng đợt. Đó là điều hiếm thấy đến khó hiểu!
 |
| Hợp đồng 2 công ty nêu rõ địa điểm thi công cũng như hình thức thanh toán nhưng... |
Nội dung trong hợp đồng kinh tế giữa 2 công ty trên có nêu rõ hạng mục công việc trồng và chăm sóc 12 nghìn cây phi lao được thi công tại thôn 3, xã Trung Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Theo thông tin trên, phóng viên Pháp luật Việt Nam đã tìm về địa phương này để tìm hiểu thực hư, hỏi rất nhiều người dân trong thôn này, không một ai hay biết về dự án trên.
Ông Nguyễn Trọng Thanh, (Trưởng thôn 3, xã Trung Trạch) khẳng định như đinh đóng cột, không hề có dự án trồng phi lao nào được triển khai tại thôn mình. Vị Trưởng thôn này nói thêm: “Tôi làm Bí thư Chi bộ 10 năm, Trưởng thôn thêm 7 năm, có việc gì ở thôn này tôi đều nắm. Họ trồng vài nghìn cây thì đã kín khắp thôn, đây trồng đến 12 nghìn cây thì… điều này không có thật”.
 |
| Trưởng thôn Thanh bất ngờ với thông tin mà PV đưa ra |
Lên đến cấp xã, ông Nguyễn Văn Chung (Phó Chủ tịch UBND xã Trung Trạch) cùng một số cán bộ xã nơi đây khẳng định với Pháp luật Việt Nam rằng, từ năm 2018 tới nay không hề có đơn vị, dự án nào về cây trồng phi lao tại xã nhà cả. Thôn 3 nằm cạnh Quốc lộ 1A, trồng cả chục nghìn cây phi lao chắn gió, tránh xói lở là điều phi lý. Ở xã này, các thôn 1,2,5 và 7 mới giáp biển, còn thôn 3 thì không. “Thời 2018, tôi là Chủ tịch Hội Nông dân xã, nếu có người về trồng, chăm sóc, bảo vệ phi lao thì tôi đã biết rồi” - ông Chung cho hay.
Để rộng đường dư luận, chúng tôi tìm về trụ sở Công ty Ánh Dương theo địa chỉ ghi trong hợp đồng là số nhà 85 đường Lý Thường Kiệt, TP Đồng Hới, nhưng không hề thấy có sự tồn tại của công ty này. Tra cứu thông tin, mã số thuế trên Internet, Công ty Ánh Dương vẫn do bà Lê Thị Liên là người đại diện pháp luật nhưng trụ trở lại ở địa chỉ: 2/99 Hai Bà Trưng, TP Đồng Hới. Tiếp tục đến địa chỉ này, phóng viên chỉ thấy cảnh một ngôi nhà bỏ hoang lâu ngày, rác phủ đầy hiên. Những người sống quanh nhà này cho biết, từ lâu trụ sở công ty này không có ai tới lui…
 |
| Công ty Ánh Dương (trụ sở đường Hai Bà Trưng, TP Đồng Hới) cửa đóng, then cài trong nhiều tháng |
Tiếp tục liên hệ nhiều lần với số điện thoại ghi trên hợp đồng thì không liên lạc được, còn số điện thoại ghi trong thông tin trên trụ sở đường Hai Bà Trưng thì có đổ chuông, tuy chúng tôi gọi nhiều lần nhưng không ai nghe máy.
Theo ý kiến từ các chuyên gia đấu thầu, do các mặt hàng không chịu thuế nên doanh nghiệp vô tư ký hợp đồng “giả trong thật” cũng như xuất hoá đơn mà không hề tốn một đồng thuế nào. Trong trường hợp trên, rất có thể Công ty Hùng Nam đã dựa vào cách này, “phù phép” để được tăng “năng lực ảo”, làm “đẹp” hồ sơ nhằm “nâng khống” năng lực, kinh nghiệm để làm hồ sơ đấu thầu.
Được biết,vào tháng 9/2023, nhà thầu Hùng Nam đã dự thầu 2 gói trồng rừng thay thế do 2 Ban quản lý: Rừng phòng hộ Đồng Hới và Rừng phòng hộ Minh Hóa làm chủ đầu tư (giá lần lượt 3,8 tỷ và 2,8 tỷ đồng) nhưng đều bị loại. Nguyên nhân đều giống nhau: Vì năng lực và kinh nghiệm. Bên mời thầu đã yêu cầu Hùng Nam bổ sung hồ sơ chứng minh doanh thu, năng lực tài chính nhưng nhà thầu này không làm rõ được.
Các dự án trồng, chăm sóc rừng như trên thường kéo dài 4 đến 6 năm (tuỳ chủng loại cây) mới bàn giao cho chủ đầu tư; nó được kỳ vọng là “lá phổi xanh” giúp chắn gió, tránh xói lở, bảo vệ đất, môi trường. Vì vậy, chủ đầu tư phải chọn được những nhà thầu chân thật, tử tế. Thiết nghĩ, để đảm bảo một môi trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh cho doanh nghiệp; các dự án phát triển kinh tế - xã hội từ vốn của Nhà nước được triển khai hiệu quả, hoạt động đấu thầu cần phải được các cơ quan chức năng kiểm tra thường xuyên và kiểm soát chặt chẽ hơn nữa; tránh để “méo mó” môi trường cạnh tranh.
