Phát triển du lịch Sa Pa: Còn đó những khó khăn

Sa Pa không chỉ có văn hoá truyền thống độc đáo mà còn được thiên nhiên ưu đãi nhiều vẻ đẹp và có khí hậu mát mẻ quanh năm. Ảnh PVHTT Sa Pa

Phát triển kinh tế đêm

Thông tin từ phòng Thông tin từ Phòng VH&TT Sa Pa cho biết, Sa Pa nằm ở phía Tây của tỉnh Lào Cai với diện tích đất tự nhiên 683,29km2. Sa Pa là vùng đất tụ cư của 6 tộc người Mông, Dao, Tày, Kinh, Giáy, Xá Phó trong đó dân tộc Mông chiếm 52%; dân tộc Dao chiếm 22,4%; dân tộc Kinh chiếm 14,8%; dân tộc Tày chiếm 5%; dântộc Giáy chiếm 3%; dân tộc Xá Phó chiếm 1,06 %; Dân tộc khác chiếm 1,74%. Tất cả đã tạo nên sự độc đáo cho văn hoá Sa Pa.

Sự độc đáo của văn hóa các dân tộc ở Sa Pa thể hiện trong không gian văn hóa của các làng bản, trong kiến trúc nhà cửa của mỗi dân tộc, trên trang phục của nam và nữ và trong các lễ hội truyền thống. Văn hóa dân tộc thiểu số đã được khai thác và trở thành một trong những sản phẩm du lịch độc đáo thu hút khách du lịch đến với Sa Pa đó chính là Du lịch cộng đồng.

Sự độc đáo của văn hóa các dân tộc ở Sa Pa thể hiện trong không gian văn hóa của các làng bản. Ảnh PVHTT Sa Pa

Sa Pa từng đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành Khu Du lịch quốc gia mang tầm quốc tế. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, Sa Pa còn nhiều việc phải làm. Mới đây nhất, Sa Pa đã có những quan tâm phát triển kinh tế đêm. Trước đây, đêm ở Sa Pa vẫn chưa có nhiều điểm thu hút du khách. Những hoạt động diễn ra về đêm nhỏ lẻ và chưa bài bản.

Về vấn đề này, ông Cao Bá Quý - Phó Chủ tịch UBND thị xã Sa Pa chia sẻ trên báo: “Nhận được khuyến cáo của các chuyên gia, chúng tôi cũng mong muốn trong thời gian tới sẽ hình thành các khu vực chi tiêu cao cho du khách và những khu vực có tính chất hoạt động truyền thống quảng bá, để đảm bảo tất cả du khách đều tiếp cận được kinh tế đêm của Sa Pa".

Việc phát triển kinh tế đêm của Sa Pa sẽ không hề dễ dàng. Việc này theo Phó Giáo sư – Tiến sĩ Lê Quang Cảnh, Viện trưởng Viện Phát triển bền vững (Đại học Kinh tế Quốc dân), từng phát biểu trên báo rằng, nếu Sa Pa muốn phát triển kinh tế đêm bền vững phải có chiến lược dài hạn, đó là xây dựng cơ chế quản lý rõ ràng nhằm đảm bảo an ninh, môi trường và tính bền vững; khuyến khích đầu tư vào các dịch vụ du lịch mới có giá trị gia tăng cao; ứng dụng công nghệ và phát triển du lịch thông minh để tối ưu hóa hoạt động kinh tế đêm, nâng cao trải nghiệm du khách.

Những tác động tiêu cực

Tuy nhiên, việc phát triển du lịch Sa Pa, không chỉ là phát triển kinh tế. Mà còn cần chú trọng sâu hơn về văn hoá truyền thống Sa Pa, và đó cũng là những khó khăn mà Sa Pa gặp phải. Điều này từng được bà Hoàng Thị Vượng - Trưởng Phòng VH&TT Sa Pa từng chia sẻ: Sự phát triển của du lịch cũng khiến Sa Pa trở thành nơi giao thoa giữa các nền văn hóa. Người dân Sa Pa có nhiều cơ hội để tiếp cận với nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới thông qua các hoạt động tương tác với khách du lịch. Cũng chính môi trường giao thoa ấy khiến cho văn hóa các dân tộc Sa Pa được quảng bá rộng rãi và vượt ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Văn hoá bản địa, làng nghề truyền thống có nguy cơ mai một. Ảnh PVHTT Sa Pa

Bà Vượng cũng nói rằng, nét đặc sắc của văn hóa các dân tộc Sa Pa đã tạo nên nét riêng có và trở thành một nhân tố quan trọng thu hút khách du lịch đến với khu du lịch quốc gia Sa Pa. Khách du lịch đến với Sa Pa luôn mong muốn được trải nghiệm văn hóa bản địa, được thưởng thức văn hóa và ẩm thực truyền thống, được mua những sản phẩm mang dấu ấn của địa phương. Chính vì vậy du lịch đã tạo môi trường phục hồi và phát triển của một số nghề truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện như: nghề thổ cẩm, nghề thảo dược và hương liệu, nghề làm hương, làm nến sáp ong, làm trống, chạm bạc, nghề rèn....

Nhiều loại ẩm thực địa phương cũng dần được giới thiệu tới du khách và trở thành những thực đơn độc đáo tại các nhà hàng. Các hoạt động văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống cũng được khai thác để phục vụ khách du lịch tại các cộng đồng thông qua chuỗi các lễ hội đầu xuân mới, các chương trình biểu diễn giao lưu văn nghệ với khách du lịch...

Những hoạt động trên vừa mang lại những trải nghiệm độc đáo cho du khách đồng thời là những phương thức hữu hiệu để giới thiệu và tôn vinh các giá trị văn hoá truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số huyện Sa Pa.

Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực đó, sự hội nhập quốc tế sâu rộng cũng mang lại những tác động tiêu cực đối với văn hóa và đời sống của các dân tộc thiểu số huyện Sa Pa. Văn hóa truyền thồng dần bị mai một và biến đổi do thiếu định hướng về bảo tồn; không gian văn hóa tại các làng bản đang dần bị thu hẹp lại do quá trình đô thị hóa và nhu cầu phát triển; kiến trúc truyền thống bị bị thay thế bởi các công trình kiến trúc hiện đại.

Bà Vượng cũng lo ngại rằng, trang phục truyền thống ngày càng ít xuất hiện và có hiện tượng bị lai tạp giữa các dân tộc; một số nghề truyền thống có nguy cơ bị mai một trước sự xâm nhập các sản phẩm công nghiệp, hiện đại; nghệ thuật truyền thống bị biến dạng do sự thương mại hóa; tinh thần cộng đồng bị biến đổi do tác động của kinh tế thị trường...

Trước những thực trạng tiêu cực trên, hy vọng rằng, Sa Pa sẽ vẫn giữ được hồn cốt văn hoá của mình trong quá trình phát triển. Bởi nếu văn hoá nguyên gốc của Sa Pa mà mất đi, thì Sa Pa chắc gì còn là Sa Pa để mà phát triển du lịch bền vững?