Sau khi DĐDN đăng tải bài viết: “Tàu PPC vẫn “vấp” đăng kiểm” trên số báo 37, ra ngày 10/5/2017, chúng tôi đã nhận được quan điểm của Luật sư Vũ Anh Thao – Phó Chủ nhiệm Đoàn LS Bà Rịa – Vũng Tàu về vấn đề này. Xin giới thiệu với bạn đọc.
Việt Nam là một quốc gia có đường bờ biển dài hơn 3200km và nhiều sông, hồ, vịnh, nhu cầu về phương tiện thủy cho người dân và cho các hoạt động vận tải, du lịch và bảo vệ chủ quyền đất nước là rất lớn nhưng đến nay Việt Nam vẫn là nước kém phát triển về phương tiện thủy. Vì sao vậy?
 |
| Tàu sản xuất theo công nghệ vật liệu mới PPC đang vướng “thái độ” của cơ quan đăng kiểm dân sự. |
Quy định tạo độc quyền
Có nhiều nguyên nhân làm cho lĩnh vực phát triển phương tiện thủy tại Việt Nam chậm phát triển, nhưng nguyên nhân quan trọng là do cơ chế độc quyền về đăng kiểm và các quy định bất cập của pháp luật trong đăng kiểm phương tiện thủy.
Theo quy định Việt Nam có ba cơ quan đăng kiểm phương tiện giao thông thủy thuộc ba bộ khác nhau; Phòng đăng kiểm Hải Quân thuộc Bộ tư lệnh Hải Quân chuyên đăng kiểm các phương tiện của lực lượng vũ trang, Trung tâm đăng kiểm tàu cá thuộc Tổng cục Thủy sản – Bộ NN- PTNT, phần còn lại là các phương tiện dân sự thuộc quyền của Cục đăng kiểm Việt Nam – Bộ Giao thông Vận tải.
Bản chất đăng kiểm là giám định một phương tiện giao thông có đáp ứng đủ các yêu cầu về an toàn và bảo vệ môi trường để cho phép phương tiện lưu thông.
Hoạt động của các cơ quan đăng kiểm chính là cung cấp một dịch vụ kiểm định cho các cơ quan, DN, cá nhân có phương tiện cần được kiểm định để đưa vào lưu thông thông qua một hợp đồng dịch vụ có trả tiền.
Bản chất, vai trò của đăng kiểm là vậy, nhưng với các quy định hiện hành đang tạo cho cơ quan đăng kiểm sự độc quyền về cung cấp dịch vụ công.
Bởi lẽ, mặc dù DN đang phải trả tiền mua dịch vụ nhưng trên thực tế lại tồn tại nghịch lý, vì không phải lúc nào DN có phương tiện muốn đến cơ quan đăng kiểm để kiểm định cũng được cơ quan này đáp ứng nhu cầu dịch vụ và lẽ tất nhiên, chi phí mà DN bỏ ra để đóng một con tàu không phải nhỏ, vậy phần thiệt hại mà DN đang chịu sẽ như thế nào?.
Tư duy sợ trách nhiệm
Vừa qua, thông tin đại chúng cho thấy những bất cập trong công tác đăng kiểm tàu công nghệ vật liệu mới PPC (Polypropylen copolymer).
Với thói quen từ trước đến nay về đăng kiểm đều phải dựa vào tiêu chuẩn có sẵn, cùng với tâm lý sợ trách nhiệm làm cho các cán bộ đăng kiểm phương tiện dân sự không dám ủng hộ cái mới dù biết nó tốt, nó đẹp.
Trong khi tàu thuyền bằng công nghệ vật liệu mới PPC bị cơ quan đăng kiểm dân sự từ chối thì đăng kiểm Hải quân lại chấp nhận đăng kiểm cho các phương tiện của lực lượng vũ trang sử dụng mặc dù cơ quan này cũng chưa có tiêu chuẩn quy phạm đóng tàu vật liệu PPC.
Điều kỳ lạ này dường như chỉ có ở Việt Nam khi tàu bán được cho lực lượng vũ trang dùng nhưng lại không bán được cho dân sự.
Trong khi đó, ở các nước cơ quan đăng kiểm luôn tiếp cận DN để cung cấp dịch vụ, luôn song hành cùng DN để cùng hướng đến việc ứng dụng công nghệ mới tiên tiến nhằm đem đến cho người tiêu dùng các phương tiện giao thông an toàn hơn, còn ở Việt Nam các cơ quan đăng kiểm luôn sợ cái mới và chỉ muốn làm cái truyền thống.
Các cơ quan đăng kiểm tại Việt Nam vừa là cơ quan quản lý nhà nước vừa là cơ quan cung cấp dịch vụ đăng kiểm. Đứng ở góc độ quản lý nhà nước thì người làm đăng kiểm không mặn mà cung cấp dịch vụ bởi họ thường nghĩ đến cái an toàn cho bản thân hơn là vì sự phát triển.
Để phát triển phương tiện giao thông thủy nhà nước cần tạo ra cơ chế cạnh tranh dịch vụ đăng kiểm và tách chức năng dịch vụ đăng kiểm ra khỏi quản lý nhà nước.
Người làm đăng kiểm thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật nhưng họ phải sống được bằng nghề để họ song hành cùng DN, thúc đẩy DN ứng dụng công nghệ mới, tiên tiến nhằm tạo ra các phương tiện giao thông ngày một tốt hơn cho xã hội.
