Nhiều ý kiến xung quanh ấn "Sắc mệnh chi bảo" ở Hoàng thành Thăng Long

Hội thảo nhằm lấy ý kiến đóng góp, chia sẻ của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu về hoạt động thể nghiệm Lễ khai ấn tại khu vực Điện Kính Thiên (Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội) và tìm hiểu kỹ hơn về hiện vật độc đáo này.

PGS. TS Tống Trung Tín cho biết: “Thực hiện khuyến nghị của UNESCO về việc mở rộng nghiên cứu khảo cổ học tại khu di sản Hoàng thành Thăng Long, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam đã tiến hành các đợt thám sát, nghiên cứu khai quật tại khu di sản Hoàng thành Thăng Long. Trong đợt khai quật năm 2012 – 2014, các nhà khảo cổ dã tìm thấy ấn gỗ đã tìm thấy ấn gỗ “Sắc mệnh chi bảo” tại khu vực Vườn Hồng (hố khai quật G18, khu G)”.

Ấn gỗ “Sắc mệnh chi bảo” được phát hiện tại khu vực Vườn Hồng (hố khai quật G18, khu G) của khu di tích Hoàng thành Thăng Long.

“Ấn gỗ Sắc mệnh chi bảo được tìm thấy trong tầng văn hóa rất nguyên vẹn, không bị xáo trộn của thời Trần (thế kỷ XIII - XIV), cùng với một số hiện vật thời Trần tiêu biểu khác. Công tác khai quật được các cán bộ khảo cổ học thực hiện đúng quy trình, ghi chép đầy đủ hồ sơ khai quật (có đầy đủ bản ảnh, bản vẽ, mã số hiện vật…).”, PGS. TS Trung Tín phân tích.

Các nhà khoa học rất quan tâm tới Ấn gỗ “Sắc mệnh chi bảo” ngay sau khi được phát hiện bởi tính độc đáo của nó. Từ tháng 10/2014 đến tháng 12/2015, ấn “Sắc mệnh chi bảo” được nghiên cứu chỉnh lý sơ bộ và trưng bày tại nhà N26 (Khu Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội).

Nhà N26 cũng là nơi trưng bày hơn 150 hiện vật tiêu biểu đã tìm thấy tại khu vực 18 Hoàng Diệu, Vườn Hồng và khu vực Kính Thiên - Đoan Môn (trong vùng lõi và vùng đệm của di sản Hoàng Thành Thăng Long, là trung tâm của Cấm thành, Hoàng Thành Thăng Long xưa).

Cụ thể, theo GS Sử học Lê Văn Lan: “Chiếc ấn được tạo tác trong vòng 10 ngày từ ngày 19/1/1258 đến 29/1/1258 tại huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình). Chủ sở hữu là vua Trần Thái Tông. Chiếc ấn này có tác dụng được phát huy và để lại những bài học, di sản và được truyền đến thời vua Trần Anh Tông, Trần Minh Tông. “Sắc mệnh chi bảo” nằm trong hệ thống quốc ấn của các nhà vua thời Trần.”

Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội Việt Anh cho biết: “Trong thời gian tới Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long sẽ từng bước xây dựng các kế hoạch nghiên cứu phục dựng các Lễ hội của Hoàng cung Thăng Long như lễ hội Đèn Quảng Chiếu, các nghi lễ cung đình để phục vụ phát huy giá trị di sản, đưa di sản đến gần hơn với công chúng. Đặc biệt, trong lễ dâng hương khai xuân Hoàng thành Thăng Long (tổ chức vào ngày mùng 9 Tết Nguyên Đán Bính Thân), Trung tâm Bảo tôn di sản Thăng Long - Hà Nội lần đầu tiên tổ chức thể nghiệm lễ khai ấn tại khu vực Điện Kinh Thiên. Tuy nhiên, hoạt động thể nghiệm này đã vướng phải nhiều ý kiến trái chiều của các nhà khoa học, nghiên cứu.”

Tại buổi hội thảo TS Phạm Quốc Quân cho ý kiến: “Muốn tái hiện lễ khai ấn thì cần phải nghiên cứu cách nghiên cứu kịch bản cụ thể, thời gian, đối tượng tham gia là ai? Bởi hiện nay, có nhiều lễ hội khai ấn đang bị làm méo mó đi hình ảnh trang nghiêm, thành kính vốn có. Do đó, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long thể nghiệm lễ khai ấn cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Nếu làm tốt, đây sẽ là cơ hội để quảng bá các giá trị của di sản. Trên thế giới hiện nay, nhiều quốc gia đã thu nhỏ chiếc ấn thành một sản phẩm lưu niệm. Chúng ta cũng có thể thử theo cách đó.”

GS Vũ Minh Giang cho biết: “Việc tìm ra chiếc ấn gỗ đã tạo ra những bất ngờ và nghi ngờ. Tuy nhiên theo tôi, hiếm có hiện vật có những giải thích tường minh. Và giá trị ấn gỗ “Sắc ấn chi bảo” là vô giá. Để phát huy giá trị của di sản này như thế nào, cũng cần phải có những nghiên cứu. Theo tôi, việc bôi mực để in ấn là không cần thiết, thậm chí còn có thể gây hư hỏng cho ấn.”

PGS.TS Nguyễn Công Việt chia sẻ: “Trước hết, ta phải định danh cho hiện vật. Trong đó, với ấn phải có 2 phần là đế ấn và núm ấn. Tuy nhiên, với ấn gỗ “Sắc mệnh chi bảo” chỉ có phần đế ấn, núm đã bị mất. Trong đó, đế ấn bị chẻ đôi nhưng rất cân bằng cũng đang đặt ra câu hỏi nguyên trạng ấn là như vậy hay bị vỡ. Từ đó, cũng đặt gia một giả thiết đây cũng có thể chỉ là một khuôn đúc ấn...”