Nhà thơ Nguyễn Thanh Kim - Trang viết chân thực như cuộc đời

Gần như đây là "tuyển" Nguyễn Thanh Kim. Nhà thơ Nguyễn Thanh Kim nguyên là nhà báo thuộc Đài Phát thanh tỉnh Hà Bắc (cũ) từ những năm 1975. Ông làm thơ từ những năm 1980 và đến nay đã in 13 tác phẩm thơ và nhiều tản văn, tiểu luận khác.

Nguyễn Thanh Kim ngoài đời lặng lẽ, kiệm lời, không hợp với chốn ồn ào, lao xao, phù đu. Ấy vậy mà sâu lắng, thơ ông nhiều cung bậc nhưng không giấu được nỗi buồn. Với nhà thơ, nỗi buồn luôn là vẻ đẹp được sở hữu và dễ nhận ra trong tác phẩm.

Như mọi nhà thơ khác, Nguyễn Thanh Kim viết nhiều về quê hương, đất nước, gia đình. Những bài thơ ông viết về bố mẹ, vợ con nhiều cảm xúc. Với bố, đã mất, tình cảm ông dành cho bố tình cảm hiếu nghĩa khắc khoải: "Bao năm gió bụi cha lận đận/ cách trở đường xa dạt phương nào/ cho con ngược dốc triền đê nắng/ hong cánh diều lên, ấm giọng chào", (Nhớ cha).

Mẹ ông, như bao người mẹ Việt Nam truyền thống, dâng hiến, tất cả chỉ vì con. Năm nay bà hơn 90 tuổi, Nguyễn Thanh Kim là con trưởng, chắc chắn anh là người đã từng được lăn lội cùng cha, cùng mẹ đồng gần, đồng xa đỡ đần cha mẹ. Cho đến hôm nay, dù đã lên chức ông, nhưng trước mẹ bao giờ ông cũng xa xót, trăn trở chữ hiếu. "Bao năm tóc trắng mẹ tôi/ Đầu sông cuối chợ một thời đạn bom/ Bao nhiêu nắng quái chiều hôm/ Nghiêng dài bóng mẹ hắt dồn sang tôi", (Mẹ tôi).

Nguyễn Thanh Kim là những người thuộc thế hệ lớn lên trong sự gian khó, những năm tháng nghĩ lại ai cũng rùng mình. Ông lấy vợ, có đứa con đầu tiên khi vợ đang là sinh viên, ông cũng đang đi học Trường Viết văn Nguyễn Du. May sao khi đó ông đã 35 tuổi nên vợ không bị đuổi học. Thời ấy nó thế, không phải như bây giờ sinh viên “vác” bụng bầu lên giảng đường là niêm vui đâu và là “chuyện thường ngày” ở ký túc xá đâu.

Mẹ sinh viên cha cũng đang đi học

Con ra đời giữa những ngày khó nhọc

Mớ tôm cân hành....trồi trụt chợ xung quanh

Cha vụng dại lại ngơ ngác chuyện đời

Nghĩ đến thắt lòng đồng lương thắc thỏm

Chuyện ra trường cha ôn thi bận rộn

Giặt tã nấu cơm thành lệ hàng ngày

(Nhắn gửi)

Đấy là những ngày đất nước đang thực hiện "3 chương trình kinh tế". Hồi đó, tàu Thống nhất Bắc - Nam không may bị trật bánh là cán bộ, học sinh, sinh viên - nói chung là "dân ăn tem" bị đói. Hồi ấy con đường trước mặt Trường Viết văn Nguyễn Du và Đại học Văn hóa (đường đê La Thành, Hà Nội), nơi vợ chồng nhà thơ Nguyễn Thanh Kim học heo hút, chủ yếu nhà tranh, tre, nứa lá, chưa mưa đã ngập, nhớp nháp, chưa nắng đã bụi. Nghèo cả đất nước, nghèo ập lên từng số phận. Đến mức "Giấy xi măng che gió lùa đêm đông/mẹ trở giấc con thèm day vú mẹ", (Nhắn gửi).

Không đủ ăn, không có dinh dưỡng vợ sinh con đầu nhưng con trẻ đâu có sữa mẹ. Con phải "day vú mẹ" thì biết thế nào rồi. Sữa cho trẻ thì càng là thứ xa xỉ.

Còn lắm gian nan, còn bao ngang trái

con yêu ơi cha chẳng thể ngã lòng

(Nhắn gửi)

Những trang viết của nhà thơ Nguyễn Thanh Kim về quê, người thân đầy tính chân thực và xúc động. Thơ là người. Cho đến bây giờ Nguyễn Thanh Kim vẫn viết những câu thơ nặng nghĩa, nặng tình. Ông bảo, mình không thể nào khác được. Hơn thế, những trang viết của ông làm sống lại những hồi ức gian khó, để trân quý hơn những giá trị đã được tạo dựng hôm nay.

Tác phẩm là "khuôn mặt", tạo nên "diện mạo" nhà thơ, không riêng Nguyễn Thanh Kim.

Nhà thơ Nguyễn Thanh Kim là người bình dị và cẩn trọng. Ông thản nhiên đến từ từ. Có dịp ngồi cùng ông, nghe ông kể từ chuyện quê, chuyện gia đình, những “bĩ cực” từng trải mới vỡ ra anh. Con người ông và “con người thơ” đáng yêu trong ông mới hiện ra: hồn nhiên, chân thật, khiêm nhường và nhẫn chịu.

Nguyễn Thanh Kim là nhà thơ hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ những năm 1994, xuất thân từ vùng đất văn chương Kinh Bắc cùng lớp hoặc sau một chút với những tài hoa như Duy Phi, Trần Ninh Hồ, Đỗ Chu, Nguyễn Phan Hách, Vũ Từ Trang, Anh Vũ, Trần Anh Trang…. Tên tuổi lớp nhà văn, nhà thơ này đã định hình trên văn đàn Việt. Chính nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam điểm tên Kim trong danh sách những nhà thơ có đóng góp vào thành tựu thơ Việt Nam nhiều năm qua.

Nhà thơ Nguyễn Thanh Kim nay đã ngoài thất thập, hết người cùng thời, thậm chí là những văn nghệ sĩ, đã rút về tận hưởng thú vui cháu chắt, cờ quạt, thăm thú đó đây, giỗ chạp lễ lạt, và việc sống coi như khép lại, thì Nguyễn Thanh Kim vẫn không buông bút.

Viết mà không cố, viết thoải mái, chân thực như cuộc đời ông. Hỏi đến, ông cười nhẹ nhõm: “Với đời, cái gì được thì đã được rồi, mất thì đã mất rồi; với thơ, cái gì hay thì hay rồi, nhạt thì nhạt rồi. Bây giờ, tôi sống và viết thanh thản”. Vừa xuất bản xong tập thơ hơn 300 trang, ông lại tiếp tục viết để sắp tới cho ra mắt bạn đọc tập chân dung văn học cũng dày ít nhất 300 trang, ghi lại hình ảnh những nhà thơ quan trọng của Việt Nam trong nửa thế kỷ qua.

Với ông, thơ vận vào người một cách rất đỗi tự nhiên./.