Nhà mua hợp pháp bỗng dưng bị kê biên ở Bình Thuận: "Điểm mặt" những sai phạm

Kỳ 1: Bình Thuận: Nhà mua hợp pháp bỗng dưng bị kê biên

Sau phiên tòa sơ thẩm ngày 24/2/2016 diễn ra tại TAND thị xã La Gi, HĐXX đã tuyên một bản án kỳ lạ, hủy hợp đồng chuyển nhượng một cách vô lý nhưng lại không giải quyết hậu quả của việc hủy hợp đồng do vô hiệu.

Ngoài phán quyết của Tòa đang còn gây tranh cãi, trao đổi với chúng tôi, Luật sư Trương Anh Tú cũng chỉ ra hàng loạt những vi phạm của Thẩm phán ngay từ giai đoạn thụ lý và chuẩn bị xét xử vụ án.

Luật sư Trương Anh Tú.

Trước tiên, việc TAND thị xã La Gi tiến hành thụ lý vụ án này là không hợp lý và không hợp pháp, bởi lẽ: Vụ việc đã được giải quyết bằng hàng loạt các quyết định của Tổng cục Thi hành án Dân sự và Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Thuận trên cơ sở các cuộc họp chuyên môn và quyết nghị của ba ngành Trung ương.

Trên nguyên tắc một vụ việc không được giải quyết hai lần theo quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 168 BLTTDS “Sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền” nên việc TAND thị xã La Gi trả lại đơn khởi kiện cho nguyên đơn và ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án sẽ là việc làm đúng pháp luật.

Bên cạnh đó, trong giao dịch này bà Dạ Thảo không phải bên chuyển nhượng, không phải bên nhận chuyển nhượng, không phải bên liên quan nên giao dịch không xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà Thảo nên không có quyền khởi kiện theo quy định tại điểm a, Khoản 1 Điều 168 BLTTDS.

Như vậy, trong vụ án này dù đã có đến 2 căn cứ pháp luật để trả lại đơn khởi kiện cho nguyên đơn và ra quyết định đình chỉ vụ án nhưng Thẩm phán vẫn tiến hành thụ lý vụ án. Đây là điều khó hiểu nhất mà trước đó đương sự cũng có thắc mắc với Tòa nhưng không được TAND thị xã La Gi trả lời một cách thỏa đáng.

Luật sư Trương Anh Tú cho biết: ngoài việc thẩm phán “cố” thụ lý vụ án thì trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, chúng tôi còn phát hiện ra hàng loạt những vi phạm và thiếu sót của thẩm phán trong hoạt động tố tụng.

Đầu tiên là việc Thẩm phán xác định thiếu và sai tư cách tố tụng cho các đương sự. Bà Nguyễn Thị Khánh Ly được TAND thị xã La Gi xác định là bị đơn. Trên thực tế, bà Ly là người mua nhà ngay tình và hợp pháp từ vợ chồng ông Hùng – bà Thuận nên phải được xác định là “Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan” trong vụ án.

Ngoài ra, thẩm phán không xác định tư cách đương sự cho ông Đỗ Cao Thắng – chồng bà Khánh Ly cũng là một sai phạm nghiêm trọng.

Tài sản do bà Khánh Ly nhận chuyển nhượng từ vợ chồng ông Hùng – bà Thuận là tài sản bà Ly nhận chuyển nhượng trong thời kỳ hôn nhân. Do vậy, đây là tài sản chung giữa bà Ly và chồng là ông Đỗ Cao Thắng.

Trong bản án số 16/2016/DS-ST ngày 24/2/2016 HĐXX đã “ngụy biện” cho sai phạm này của Thẩm phán bằng những ngôn từ rất “ngô nghê”: “Theo kết quả xác minh, ông Thắng xuất cảnh ngày 3/9/2015, Hợp đồng chuyển nhượng ký ngày 12/6/2014, ông Thắng có mặt tạo địa phương nhưng không tham gia ký, quá trình xử lý kê biên, đấu giá tài sản trên để thi hành án, ông Thắng cũng không tham gia, không có ý kiến. Tòa án đã yêu cầu bà Ly cung cấp địa chỉ của ông Thắng, các tài liệu chứng cứ thể hiện việc liên quan của ông Thắng nhưng bà Ly không cung cấp. Theo luật Hôn nhân gia đình thì vợ chồng cũng có quyền có tài sản riêng. Xét tất cả các vấn đề trên và phạm vi khởi kiện của vụ án thì ông Đỗ Cao Thắng không phải là đương sự, không có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án”.

Bản án 16/2016/DS-ST ngày 24/2/2016.

Thẩm phán không hề trích dẫn luật cụ thể mà nói một cách “bâng quơ” là “theo Luật hôn nhân gia đình”, và cho mình quyền tự định đoạt đây là tài sản riêng của chị Ly trong khi chính chị Ly và anh Thắng không ai thừa nhận như vậy.

Tại Nghị quyết 02/2000/NQ-HĐTP ngày 23/12/2000 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 cũng quy định: “để bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên, trong trường hợp tài sản do vợ, chồng có được trong thời kỳ hôn nhân mà pháp luật quy định phải đăng ký sở hữu, nhưng trong giấy chứng nhận quyền sở hữu chỉ ghi tên của vợ hoặc chồng, nếu không có tranh chấp thì đó là tài sản chung của vợ chồng”.

Việc thẩm phán TAND thị xã La Gi không xác định tư cách tố tụng của ông Thắng là ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà Ly và ông Thắng. Nếu tuân thủ đúng pháp luật trong việc xác định tư cách đương sự trong trường hợp này, thì vụ án nhiều khả năng thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND tỉnh vì có yếu tố nước ngoài, khi ông Thắng đang ở Anh Quốc.

Nghiêm trọng hơn nữa là việc Thẩm phán không xác định tư cách đương sự cho Ngân hàng Đông Á - PGD La Gi bên quyết định mọi vấn đề trong giao dịch giữa các bên vì Đối tượng của hợp đồng chuyển nhượng là nhà đất đã được ông Hùng – bà Thuận thế chấp để vay vốn tại Ngân hàng Đông Á – Phòng Giao dịch La Gi (Ngân hàng) từ năm 2012, tức là từ trước khi có bản án và thỏa thuận giữa ông Hùng – bà Thuận với vợ chồng bà Phan Dạ Thảo.

Việc Thẩm phán không xác định tư cách tố tụng của Ngân hàng Đông Á trong vụ án này là một thiếu sót lớn và cực kỳ nghiêm trọng.

Tóm lại, do những vi phạm nghiêm trọng trong tố tụng và trong giai đoạn chuẩn bị xét xử nên Thẩm phán đã đánh giá vụ án hoàn toàn sai lệch theo một góc nhìn khác và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả giải quyết vụ án. Hệ quả kéo theo là bản án sơ thẩm “lạ lùng” được tuyên vào ngày 24/2/2016.

Về nội dung, trong quá trình áp dụng pháp luật và đánh giá vụ án thẩm phán đã có nhiều sai sót, thậm trí phiến diện khi xét xử, đơn cử: ngay tại phần xét hỏi, HĐXX đã tỏ ra vô cùng phiến diện khi hỏi bà Dạ Thảo: “Từ khi nào nguyên đơn biết ông Hùng – bà Thuận có hành vi tẩu tán tài sản để yêu cầu UBND thị xã La Gi ngăn chặn trước giao dịch này?”. Như vậy, khi chưa tuyên án nhưng thẩm phán đã mặc định việc chuyển nhượng giữa các đương sự là hành vi “tẩu tán tài sản”.

Trong phiên tòa sơ thẩm, HĐXX hoàn toàn không xem xét đến những quan điểm và bằng chứng mà luật sư và các đương sự đưa ra, đó là: giao dịch chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất giữa bà Khánh Ly và vợ chồng ông Hùng – bà Thuận tuân thủ đầy đủ các quy định của giao dịch dân sự tại Điều 122 Bộ luật dân sự 2005; giao dịch chuyển nhượng nhà đất giữa các bên là hợp pháp và có sự chấp thuận của Ngân hàng, bà Khánh Ly là người mua nhà hợp pháp, ngay tình.

Nghĩa vụ trả nợ của ông Hùng – bà Thuận đối với Ngân hàng Đông Á phát sinh trước nghĩa vụ trả nợ cho bà Phan Dạ Thảo trong vụ án trước đó. Do vậy, việc ông Hùng – bà Thuận bán nhà cho bà Khánh Ly và các bên thanh toán ngay và toàn bộ số tiền chuyển nhượng đó để trả nợ cho Ngân hàng….

Nếu không có giao dịch chuyển nhượng này, thì nhà đất đã được thế chấp tại Ngân hàng cũng sẽ được Ngân hàng mang ra xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ chứ tài sản không thể và không bao giờ thuộc về bà Dạ Thảo, vì tài sản đảm bảo tại ngân hàng là một “loại tài sản bất khả xâm phạm”.

Đến phần tuyên án, HĐXX cho rằng việc chuyển nhượng giữa các đương sự không tuân thủ quy định của pháp luật vì nhà đất chuyển nhượng đang có tranh chấp, chúng tôi không biết vì lý do gì mà Thẩm phán “bỏ ngoài tai” mọi trình bày của đương sự và Luật sư nên đã “không hiểu” bản chất của vấn đề và cho rằng việc ông việc mua bán nhà đất là thực hiện hành vi tẩu tán tài sản.

Bất ngờ hơn nữa, Thẩm phán tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng một cách vô lý mà lại không giải quyết hậu quả của việc hủy hợp đồng do vô hiệu, tuy nhiên theo Điều 137 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định về Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu như sau:

"1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật."

Như vậy thẩm phán đã “gieo nhân” nhưng không cho “ra quả”.

Chúng tôi nhận thấy Thẩm phán đã tuyên một phán quyết kỳ lạ, hủy hợp đồng chuyển nhượng một cách vô lý mà lại không giải quyết hậu quả của việc hủy hợp đồng do vô hiệu, làm cho bà Khánh Ly – là người mua nhà hợp pháp và ngay tình trở thành “trắng tay”.

Phán quyết vô cùng liều lĩnh này của HĐXX đã khiến cho mọi người cảm thấy vô cùng kinh ngạc vì chỉ xem xét đến quyền lợi phiến diện của người được thi hành án mà Thẩm phán đã “bất chấp” pháp luật và thực tế khách quan, không hề xem xét đến quyền lợi của bà Khánh Ly và các đương sự khác.

Chưa hết, đối với việc người mua đã bỏ tiền ra cải tạo nhà, thẩm phán không giải quyết triệt để trong vụ án mà lại “hướng dẫn” đương sự khởi kiện trong vụ án khác nên Luật sư mới có nhận định thẩm phán xét xử theo kiểu thầy bói xem voi là thế.

Theo thông tin chúng tôi nhận được, các bị đơn đã nộp đơn kháng cáo bản án sơ thẩm nói trên để TAND tỉnh Bình Thuận xét xử lại vụ án theo đúng thẩm quyền.