Hơn 20 năm gìn giữ và làm nghề, người nghệ nhân mơ ước có 1 xưởng nghiên cứu, sản xuất và quảng bá nghệ thuật dân gian rối nước cho du khách.
Có mặt tại nhà trọ của nghệ nhân Phùng Quang Oánh (46 tuổi, ngụ hẻm 502, Huỳnh Tấn Phát, Phường Bình Thuận, Quận 7, TP HCM) vào những ngay cuối năm, người nghệ nhân cùng 2 thợ phụ vẫn đang miệt mài chế tạo những conrối theo đơn đặt hàng của các sân khấu phục vụ cho dịp tết Nguyên đán Đinh Dậu sắp đến.
Nơi ông Oánh làm việc chính là mảnh sân trống khoảng chừng 20m2 trước dãy trọ gia đình đang sinh sống. Tại đây, ông Oánh dựng lều và mở xưởng mộc điêu khắc con rối nhiều năm nay. Với ông, đây là nghề từ thuở vừa bước vào đời, tuy không mang lại vinh hoa, nhưng ẩn chứa trong đó niềm đam mê mãnh liệt.
Những con rối qua bàn tay điêu khắc khéo léo của ông Oánh đều mang một cái hồn, thể hiện tính cách con người, văn hóa của từng vùng miền. Sản phẩm của ông được hầu hết các trung tâm ca múa nhạc kịch rối nước trên khắp các tỉnh thành trong Nam ngoài Bắc ưa chuộng và sử dụng.
Được biết, ông Phùng Quang Oánh xuất thân trong một gia đình thuần nông (quê Hà Tây), từ nhỏ ông đã được tiếp xúc nhiều hoạt động múa rối nước dân gian ở quê nhà, nhất là mỗi dịp làng tổ chức lễ hội. Những con rối có hình thù ngộ nghĩnh, được các nghệ nhân biểu diễn thướt tha dưới ao nước đầu đình vui nhộn đã thu hút trái tim của chàng trai trẻ khi đó.
Sau khi hoàn thành cấp học phổ thông, ông thi tuyển và đậu vào trường Cao đẳng Nhạc Họa Hà Nội với chuyên ngành điêu khắc. Trong thời gian theo học ở trường, ông không ngừng tìm tòi nghiên cứu và cùng với hai người bạn lặn lội tới các vùng chuyên sản xuất con rối như Gia Lâm, Đông Anh (Hà Nội), Thanh Hà (Hải Dương) để tìm hiểu.
Ông Oánh nhận thấy đây là loại hình nghệ thuật truyền thống Việt Nam lâu đời nhưng còn hạn chế để phát triển, đồng thời các làng nghề sản xuất con rối hiện chủ yếu là các nghệ nhân có tuổi đã cao, lớp trẻ ít ai theo. Từ đó, ông Oánh cùng hai người bạn đã quyết tâm theo đuổi.
Trong những năm 2000, con rối sản xuất từ cơ sở của ông được nhiều trung tâm ca múa nhạc nước đặt hàng và lưu diễn khắp các tỉnh thành Bắc bộ và nước ngoài. Ở miền Bắc, cứ mỗi khi đến lễ hội đình làng, mọi người đều mướn một đoàn rối nước về biểu diễn phục vụ người dân thưởng thức.
Đến năm 2007, loại hình múa rối nước ở các tỉnh phía Nam thịnh hành, nhiều người thích thú. Đặc biệt, một số trung tâm ca múa nhạc Sài Gòn liên tục mở suất diễn, nhưng con rối hầu như được vận chuyển từ ngoài Bắc vào với giá rất cao, trong miền Nam chưa có cơ sở sản xuất. Muốn tìm đến vùng đất mới để quảng bá, ông Oánh và gia đình đã vào Nam sinh sống và tiếp tục phát huy nghề điêu khắc từ quê hương.
Kể về những ngày đầu chế tác con rối phục vụ các trung tâm ca múa nhạc Sài Gòn, ông Oánh cho biết, do chưa có mối nên ông phải rong ruổi trên mọi nẻo đường cùng với con rối mẫu, tìm đến các trung tâm nhạc kịch giới thiệu. Sau đó, ông Oánh được các mối tin tưởng giao làm, dần dần tạo được uy tín và sản phẩm của ông được nhiều người biết đến.
Để làm ra một con rối, chất liệu đầu tiên được chọn phải là gỗ cây sung. Người thợ bắt đầu công việc tạo hình phác họa nhân vật bằng cách đục đẽo sao cho phù hợp, các chi tiết con rối rõ nét, hài hòa mà đảm bảo được thẩm mĩ, có tính hài hước. Sau đó phải kể đến giai đoạn sơn mài, chất liệu sơn phải chống thấm nước và bôi thêm một lớp bạc ngoài cùng, tạo được độ phản quang khi ánh đèn sân khấu chiếu vào làm nổi bật.
Để tạo ra được một nhân vật rối nước, người thợ phải làm việc mất khoảng 15 ngày. Công việc này không đòi hỏi sức lực nhiều, mà yêu cầu có tính tỉ mỉ và năng khiếu điêu khắc lẫn hội họa, cùng con mắt nghệ thuật.
Với niềm đam mê của mình, ông Oánh hy vọng sang năm mới sẽ có được 1 xưởng sản xuất rối nước đàng hoàng hơn để có thể cho ra đời nhưng con rối chất lượng hơn đẹp hơn. Tham vọng của người nghệ nhân này không chỉ dừng lại ở đó mà có thể trong tương lai có thể mở cho riêng mình 1 trung tâm nghiên cứu và biểu diễn rối nước để quản bá rộng rãi hơn hình ảnh môn nghệ thuật dân gian này cho du khách trong nước và ngoài nước.
26 °C
33 °C
28 °C
