Hà Nội 25 °C
TP Hồ Chí Minh 32 °C
Hải Phòng 28 °C
Đà Nẵng 23 °C
Yên Bái 25 °C
  • Hà Nội Hà Nội 25°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 32°C
  • Hải Phòng Hà Nội 28°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 23°C
  • Yên Bái Hà Nội 25°C

Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Đất Bản Ngoại

Văn hóa
11/09/2021 07:40
Họa sĩ Đỗ Đức
aa
Phố Ba Giăng nằm trên trục đường 13A từ Thái Nguyên qua Đại Từ rồi vượt đèo Khế sang Tuyên Quang. Gọi là phố cho sang trọng chứ chỉ có mấy nhà bên dệ đường chỗ đó có con đường mòn nhỏ rẽ vào xóm Đồn.


hinh-minh-hoa-6673

1. Gọi là phố vì ở đó có quán hàng. Một ông Nhâm mở quán phở, một bà Đội già đôi lúc làm tiết canh lợn bán có tên là bà đội tiết canh. Cũng chẳng ai biết gốc tích bà. Có người bảo chồng bà là cai đội lính khố xanh, còn già thì không phải tên mà là đặc điểm. Mặt mũi bà dăn deo như quả mơ muối để lưu mấy năm. Tiết canh càng không phải tên mà là món hàng kinh doanh của bà khi khỏe mạnh. Vậy là làng xóm xung quanh không ai biết tên thật của bà là gì!

Lại nói cái tên Đội tiết canh, nghe là vậy nhưng từ lúc tôi biết tên bà thì chưa ai trông thấy bát tiết canh hoặc người mua. Còn trước đó không biết nhưng chắc hẳn có và đã có thời kì cửa hàng bà rầm rộ khách. Khi tôi biết thì bà đã già, suốt ngày nằm im re trên giường, ngày lạnh thì đắp chăn kín mít chỉ thò đầu ra ngoài chăn. Bà bán cho bọn trẻ trong xóm kẹo bột, kẹo vừng, chè lam…toàn thứ làm thủ công. Hàng không có date. Cứ bán hết thì ngày này qua tháng khác. Hàng không date nhưng trẻ con không bao giờ đau bụng rối loạn tiêu hóa bởi ăn kẹo mua từ cụ Đội. Chẳng biết tại nó không có vi trùng hay vì ăn quá ít chưa đủ khối lượng đường mật đủ để gây nên bệnh…

Bà cô đơn. Không thấy có con cái và cũng không cả họ hàng thân hữu. Từng ấy năm tháng chưa ai thấy bà Đội có người nhà thăm hỏi.

Người thứ ba là bà Thu, người Hà Nội tản cư lên chốt ở đây. Bà có cô con gái tên Hạnh lớn như tuổi chị gái mà tôi đã thầm yêu chị. Yêu với tình yêu của đứa trẻ chục tuổi. Lúc ấy thấy chị xinh lắm, má hồng môi đỏ, nói năng luôn dịu dàng và chiều tôi như chị gái.

Bà Thu có cửa hàng nhỏ thấy gọi là La-ghim. Tôi không biết tiếng Pháp nên không hiểu hai chữ La- ghim nghĩa là gì. Nhưng hàng của bà có giấy má sổ sách, dây chun kẹp tóc và lược, mực tím, quản bút và ngòi bút, nước hoa đầm xòe, thuốc đa di năng, mùi xoa, đinh guốc…Toàn những thứ thiết thực cho đời sống hàng ngày. Đôi lúc cũng có kẹo cứng, mở giấy bóng ra trong kẹo lại kẹp chiếc nhẫn nhự nhỏ xinh thích lắm. Phố còn hai ba nhà nữa nhưng không buôn bán gì, đều là người làm ruộng cả. 2. Cái phố tôi biết đầu tiên trong đời là phố đấy: phố Ba Giăng.

Chếch lên đầu phố, có nhà ông Cứ ở lọt xuống khu ruộng trũng chân gò Ba Giăng. Ông Cứ có bốn người con là Y – Như – Hòa - Bình. Ông người Thái Bình tản cư lên đây rồi cũng làm ruộng như dưới quê, nhưng với khát khao khi yên hàn sẽ về quê cha đất tổ chứ không tha hương thế này. Nhưng rồi sau này, khi hòa bình lập lại thấy ông cũng chẳng đi đâu. Cái sống đâu quen đấy sau một hai năm ở đất mới hình như là thói quen của quá nhiều người và rồi chẳng đi đâu nữa. Tên các con đẻ nhắc cho ông bà nhớ mình có quê nên mong yên hàn thì được về quê. Nhưng nào có như ý. Rồi ông bà cũng quy tiên trên mảnh đất vùng tự do. Bốn người con bốn cơ ngơi. Và anh con thứ ba, anh Hòa đâu như làm đến hai khóa Chủ tịch xã.

Còn hai anh em, ông Cán – Hãn thì ở dươi nhà bà Thu, nhưng dựa sát vào chân gò Ba Giăng. Phần giáp mặt đường ông trồng vườn chuối tiêu. Lúc ấy miền trên chưa có khái niệm mặt tiền buôn bán. Thức ra có buôn bán cũng không có khách ăn khách mua. Đường nửa ngày mới thấy một bóng người. Tiền thì hiếm như vàng, mấy ai có tiền ăn quà. Còn bà Nhâm, người lùn, nhỏ, nhanh nhẹn cũng luôn chân luôn tay với vườn tược và việc vặt trong nhà.

Con phố dài chưa đến ba chục mét đó là nơi lần đầu tôi trông thấy và sờ tay lên chiếc ô tô tải, mà người ta gọi là Cam nhông. Lúc ấy bánh xe cao quá đầu tôi…

Rất nhiều năm sau, con đường vắng bóng người và xe qua lại ấy vẫn chỉ rải đá cấp phối, mặt đường đầy khe rãnh, đá lổn nhổn, đi chân không thì rát, đi xe đạp thì bánh xe nhảy lật bật như người sốt rét.

Giờ tôi không nhớ vào năm nào nữa, con đường sắt nối từ ga Quán Triều lên mỏ than Núi Hồng dưới chân đèo Khế, giáp Tuyên Quang có đoạn dài từ dốc Điệp chạy song song với quốc lộ lên mỏ. Có mấy chỗ bạt đồi làm nhà ga để tàu chở khách, nhưng rồi việc đó không thành. Nghe nói con đường không an toàn về kĩ thuật nên không hình thành tuyến tàu khách nữa. Nhà ga xép ở dốc Điệp xây xong nhưng chưa bao giờ khánh thành, mục nát dần rồi bỏ hoang. Giờ đổ nát không còn dấu tích.

Đường sắt Quán Triều - Núi Hồng thành con đường tàu chỉ chở than. Đầu tàu kéo hai toa than cám từ núi Hồng đi xuôi. Mỗi lần tàu chạy đường sắt run bần bật như rắn ăn đòn. Tàu chạy thì cách nó 2km đường sắt đã rung lên. Nhưng không có chuyến tàu nào bị đổ, không nghe nói có tai nạn đường sắt trên đoạn đường này bao giờ. Hôm nay quốc lộ rải nhựa đàng hoàng, đường vẫn hẹp dù đi lại tấp nập hơn nhưng cũng vừa đủ cho nhu cầu dân sở tại. Con lộ huyết mạch trong chiến tranh hôm nay vắng lặng, trở lại bình dị như người lính trở về làm người nông dân hiền hậu. Hòa bình rồi, ít người và xe cộ qua lại. Từ thành Tuyên về Hà Nội, đi đường bên Phú thọ thuận hơn…

3. Phố Ba Giăng vẫn còn đó. Bây giờ phố dài ra, nhiều hàng quán, chủ yếu là hàng ăn và mấy cửa hàng dịch vụ. Từ Ba Giang xuống dốc Điệp chừng 1 km giờ hình thành con phố dài. Phố dài nhưng vẫn khuất nẻo vì chủ yếu là giao thông buôn bán chỉ toàn là người địa phuong cung cấp cho nhau.

Con đường đất nhỏ nhoi rẽ vào xóm Đồn khoảng sau 1960 được mở to ra cho xe con chạy được vào khu trại nhân giống lợn của Huyện cũng được vá đắp tôn tạo thành con đườn liên xã chỉn chu.

bài liên quan
Bạn thời trẻ

Bạn thời trẻ

Những năm 1970 tôi làm báo Việt Nam độc lập thì Vũ Duy Thông là phóng viên Thông tấn xã Việt Nam thường trú tại Thái Nguyên đóng ở đồi thông, cạnh dinh thự ông Chu Văn Tấn, bí thư Khu ủy khu tự trị Việt Bắc. Sau Thông hết nhiệm kì thì Trương Đức Anh thay thế.
Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Du lịch tàn phá

Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Du lịch tàn phá

Bên cạnh những hiệu quả kinh tế ngành du lịch mang lại cho cuộc sống con người, mặt trái của hoạt động du lịch khiến thiên nhiên bị tàn phá, cảnh quan, di sản không được bảo tồn...
Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Đĩa hoa cúng

Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Đĩa hoa cúng

Cách đây dăm chục năm, ở Hà Nội, lễ tiết rằm mồng một thường chỉ một đĩa hoa cúng đặt trên bàn thờ. Ít khi thấy hoa quả rườm rà.
Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Bác Cút

Ngẫm ngợi nơi gác nhỏ: Bác Cút

Xưa quê nghèo, ít người dám bỏ tiền mua cả chai mà chỉ mua cút rượu.
Mới nhất
Đọc nhiều
Xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân văn minh, làm chủ khoa học, công nghệ

Xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân văn minh, làm chủ khoa học, công nghệ

Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 710/TB-VPCP ngày 20/12/2025 kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025.
Chính sách thuế áp dụng cho Trung tâm tài chính quốc tế

Chính sách thuế áp dụng cho Trung tâm tài chính quốc tế

Chính phủ ban hành Nghị định số 324/2025/NĐ-CP về chính sách tài chính trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Trong đó, đáng chú ý là các quy định liên quan đến chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân.
Nghệ An Bắt giữ đối tượng truy nã nguy hiểm

Nghệ An Bắt giữ đối tượng truy nã nguy hiểm

Thực hiện cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, Công an phường Thành Vinh vừa bắt giữ thành công một đối tượng truy nã nguy hiểm đang lẩn trốn trên địa bàn.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
tong bi thu to lam lam viec voi 2 tinh an giang kien giang

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang

Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
tien giang dieu tra vu chu doanh nghiep gao nghi bi lua hon 420 ty dong

Tiền Giang: Điều tra vụ chủ doanh nghiệp gạo nghi bị lừa hơn 420 tỷ đồng

Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
quang ninh can canh xe tai cho dat chay ram rap suot ngay dem dan lo hong duong o nhiem

Quảng Ninh: Cận cảnh xe tải chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, dân lo hỏng đường, ô nhiễm

Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
trao quyet dinh bo nhiem thu truong bo tu phap nguyen thanh tu

Trao quyết định bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú

Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.