2016 là một năm đầy biến cố với hàng loạt khó khăn dồn dập đối với ngành nông nghiệp nhưng đây cũng là năm để lại nhiều dấu ấn trong chỉ đạo, điều hành khi những chỉ tiêu tổng thể của ngành này đã về đích một cách đầy ngoạn mục.
Đối mặt với hàng loạt khó khăn nhưng năm 2016 ngành nông nghiệp vẫn đạt được mức tăng trưởng đáng kinh ngạc. Ảnh minh họa
Kết thúc năm 2016, tốc độ tăng GDP toàn ngành đạt khoảng 1,2%, giá trị sản xuất tăng 1,44%. Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cả năm ước đạt 32,1 tỷ USD, tăng 1,7 tỷ USD so với năm 2015, thặng dư thương mại đạt khoảng 7,5 tỷ USD.
Thiên tai dồn dập
Theo Bộ trưởng Bộ NN& PTNT Nguyễn Xuân Cường, có thể nói năm 2016 là một năm cực kỳ gian nan, vất vả, khó khăn với ngành NN&PTNT. Từ đầu năm đến nay, liên tục quý nào cũng xảy ra thiên tai và đều ở mức độ khốc liệt. Đầu năm, trận rét đậm, rét hại lịch sử 60 năm xảy ra ở 14 tỉnh miền núi phía Bắc, gây ra thiệt hại rất lớn về sản xuất nông nghiệp. Sau đó là đợt hạn lịch sử tại các tỉnh Nam Trung bộ và Tây Nguyên, cùng với đó là hạn, mặn lịch sử (100 năm) ở Đồng bằng sông Cửu Long. Gần đây nhất, ở chiều ngược lại, từ đầu tháng 10/2016 đến nay, liên tục 8 tỉnh Nam Trung bộ hứng chịu 5 đợt mưa lũ lịch sử với lượng mưa lên đến 2.300mm - 2.700mm.
“Chưa bao giờ xảy ra tình trạng như thế, mưa dồn dập, lượng mưa rất lớn, trên diện tích rộng. Cùng với đó là chịu thiệt hại nặng nề do thiên tai và sự cố môi trường biển ở 4 tỉnh miền Trung nên sáu tháng đầu năm, tăng trưởng ngành nông nghiệp có lúc đã giảm 0,18%.”- Bộ trưởng Cường nhớ lại.
Tuy nhiên, theo vị “tư lệnh” ngành nông nghiệp, với sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với các địa phương tập trung khắc phục khó khăn, duy trì sản xuất nên kết quả cả năm 2016 ngành nông nghiệp vẫn tăng trưởng góp phần vào tăng trưởng chung của cả nước, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và đảm bảo an sinh xã hội của đất nước.
Theo đó, tốc độ tăng GDP toàn ngành nông nghiệp trong năm 2016 đã đạt khoảng 1,2% giá trị sản xuất (theo giá so sánh 2010) tăng 1,44%, trong đó: Trồng trọt giảm 0,9%, chăn nuôi tăng 5,4%; lâm nghiệp tăng 6,17%; thủy sản tăng 2,91%. Bộ NN&PTNT cho rằng, đây là kết quả quan trọng, khẳng định được sự chỉ đạo, điều hành đúng hướng và sự điều chỉnh sản xuất, kinh doanh kịp thời của cả ngành nên đã phục hồi được tăng trưởng.
Xuất khẩu phá “kỷ lục”: 32,1 tỷ USD
Trong bối cảnh khó khăn như vậy nhưng xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vẫn đạt được những kết quả khó tin. Theo Tổng cục Thủy sản, trong 6 tháng đầu năm, sản lượng tôm chưa đạt 200 ngàn tấn. Tuy vậy, từ tháng 6 trở đi, ngành thủy sản đã tập trung đẩy mạnh vào việc thả nuôi tôm thẻ chân trắng và tôm sú, nên sản lượng đã tăng vọt đạt 650 ngàn tấn trong 6 tháng cuối năm, diện tích thả nuôi cũng được mở rộng lên 700 ngàn ha.
Cùng với thủy sản, chăn nuôi cũng được coi là ngành có sự “bùng nổ” lớn trong năm nay với tổng đàn lợn tăng lên 29,1 triệu con, đàn gia cầm tăng lên 364,5 triệu con. Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa làm ngành chăn nuôi hài lòng. Ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) nói rằng ông cảm thấy tiếc vì trong năm vừa qua, Việt Nam đã xuất khẩu được 600 ngàn tấn lợn hơi sang Trung Quốc với giá trị hơn 1 tỷ USD, nhưng việc xuất khẩu này vẫn chưa bền vững do chúng ta chủ yếu xuất qua con đường tiểu ngạch. Theo ông Vân nếu làm căn cơ, đúng ra riêng ngành chăn nuôi có thể đảm bảo xuất khẩu tới 2 triệu tấn lợn sang thị trường này.
Nhờ có những giải pháp chủ động, sáng tạo và quyết liệt trong khôi phục hậu quả thiên tai, thúc đẩy sản xuất – kinh doanh những mặt hàng có lợi thế thị trường, cạnh tranh như rau quả, tôm, chăn nuôi... nên kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản có sự gia tăng mạnh, cả năm ước đạt 32,1 tỷ USD, tăng 1,7 tỷ USD so với năm 2015; thặng dư thương mại đạt khoảng 7,5 tỷ USD. Đặc biệt, năm 2016 đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong xuất khẩu rau quả. Lần đầu tiên “vượt qua mặt hàng gạo“, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này đạt 2,4 tỷ USD, tăng 31,2% so với năm 2015. Nhiều mặt hàng có kim ngạch tăng cao như cà phê tăng 25,5%, hạt điều tăng 18,3%, hạt tiêu tăng 12,7%, thủy sản tăng 6,3%... và chúng ta vẫn duy trì được 10 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1,0 tỷ USD trở lên.
Đã có 4.000 chuỗi cung ứng nông sản an toàn
Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm được xác định là ưu tiên hàng đầu của ngành nông nghiệp hiện nay. Trong năm 2016, cả nước đã xây dựng được 4.000 chuỗi cung ứng nông sản, thực phẩm an toàn. Trong đó, đã phối hợp với UBND TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh triển khai hàng loạt chương trình phát triển chuỗi cung ứng rau, thịt an toàn.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Việt, Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT đánh giá: Cái được lớn nhất của năm vừa qua là đã đẩy lùi được chất cấm Salbutamol và Vàng ô. Tới đây Thanh tra Bộ này cũng tham mưu để đưa chất Cystemine vào danh mục chất cấm. Ông Việt tiết lộ, trong năm vừa qua, lực lượng thanh tra chuyên ngành đã xử lý vi phạm được số tiền là 6 tỷ đồng liên quan đến lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám lưu ý: Với thị trường Trung Quốc, chúng ta cần phải tìm cách đàm phán để xuất khẩu chính ngạch đối với sản phẩm chăn nuôi. Bên cạnh đó, cũng phải tìm cách giảm giá thành chăn nuôi, nếu không sẽ mất thị trường do giá quá cao. Còn đối với vấn đề an toàn thực phẩm, ông Tám cho rằng, cần phải có chiến lược hoặc chương trình giám sát liên quan đến vật tư đưa vào nông nghiệp, đồng thời giảm dư lượng kháng sinh với tôm, hướng dẫn cho thân thiện môi trường…
Năm 2016 đã khép lại với những buồn vui lẫn lộn. Nhưng với quyết tâm cao trong việc xây dựng một Chính phủ kiến tạo, và với sự quan tâm đặc biệt đối với sự phát triển của lĩnh vực nông nghiệp của Chính phủ mới, ngành nông nghiệp vẫn can đảm nâng chỉ tiêu tăng trưởng lên mức cao hơn trong năm 2017, năm được coi bản lề thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia và Kế hoạch phát triển ngành 5 năm (2016 – 2020) trong bối cảnh mà những khó khăn thách thức được dự báo vẫn chưa giảm hơn so với năm 2016.
