Là linh vật tượng trưng cho người tuổi Tý và đứng đầu 12 con giáp, trong văn hóa dân gian, loài chuột gắn liền với sự nhanh nhẹn, thông minh song cũng không kém phần hóm hỉnh hài hước.
Tuy là loài vật nhỏ bé, lại gây nhiều thiệt hại cho cuộc sống con người nhưng hình tượng chuột đã được cả thế giới đưa vào phim ảnh, ca dao tục ngữ cùng nhiều bài học đối nhân xử thế. Nó là nguồn cảm hứng của nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian thú vị còn tồn tại đến ngày nay và “gánh” trọng trách nói lên những điều khó nói, là biểu tượng cho những điều không mấy tốt đẹp và đáng ghét trên đời.
Trong cuộc sống hằng ngày, người ta vẫn sử dụng hình ảnh chuột để chuyển tải những thông điệp đầy ý nhị, sâu sắc và thấm thía, mà không kém phần hóm hỉnh hài hước.
Từ dấu ấn văn hóa Phương Đông…
Trong văn học xưa đến nay, ngoại trừ vài trường hợp đặc biệt, chuột vẫn là hình tượng xấu. Bởi xuất phát từ thực tế, loài vật độc hại này mỗi năm gây ra cái chết cho hàng vạn người trên trái đất bằng bệnh dịch hạch. Với khả năng ăn luôn miệng và có thể ăn từ 200-400 gram lúa/ngày, chuột phá hoại mùa màng không kể xiết. Đã thế, nó còn mắn đẻ với 9-10 lứa mỗi năm, mỗi lứa có thể đẻ đến 20 con.
Mặc dù hình ảnh tiêu cực như vậy nhưng trong 12 con giáp, chuột lại chiếm vị trí đầu tiên, trước cả hổ, rồng. Điều này cho thấy con người vẫn dành cho chuột chỗ đứng trang trọng. Lý giải về điều này, nhiều chuyên gia văn hóa cho rằng loài chuột gắn liền với điềm báo mùa màng bội thu, bởi chúng sống cùng với đồng ruộng và sinh sôi nảy nở nhanh.
Vựa lúa của cả nước là miền Tây Nam Bộ vào đêm giao thừa mà nghe tiếng chuột chít chít là bà con nông dân mừng rỡ vui, vì họ tin rằng đó là dấu hiệu của một năm mới sung túc, bồ đầy thóc.
Thậm chí, thịt chuột từ lâu đã trở thành món ăn độc đáo, không chỉ là đặc sản ở một số vùng quê Việt Nam mà một số dân tộc Đông Nam Á khác vẫn coi thịt chuột đồng là món đặc sản đồng nội.
Đặc biệt, ở quốc gia nghìn đảo Indonesia, người ta cho rằng chuột là ân nhân của con người khi báo hiệu mùa lũ dâng cao. Nước dâng đến đâu, chuột kéo đến đấy báo tin cho người xưa chuẩn bị hành trang vượt biển đi tìm vùng đất mới tiếp tục sinh tồn.
Trong khi đó, văn hóa Trung Hoa đầy rẫy dấu ấn chuột, biểu tượng cho lòng trung thực, vị tha, óc cầu tiến, tính cách dễ dãi và sự hào phóng.
Tại Ấn Độ, mặc dù không được đề cao nhưng loài chuột vẫn hiện diện trong dãy 12 con giáp. Trong thần phả Hindu giáo, do thần Ganesha cưỡi chuột nên ít nhiều tượng chuột thần có thể được tìm thấy trong các ngôi đền bản địa.
…đến tranh dân gian Đông Hồ
Có lịch sử khoảng 600 năm tuổi, bức tranh Đám cưới chuột có gam màu chủ đạo đỏ, xanh, vàng của dòng tranh dân gian Đông Hồ, Việt Nam đã vô cùng nổi tiếng. Cũng bởi nó mang nội dung vừa hài hước, vừa châm biếm sâu xa. Có lẽ người Việt đã quen với hình ảnh 12 con chuột và một con mèo, chia làm hai tầng trong bức tranh này.
Tầng trên là cảnh bốn con chuột dâng một con chim cho mèo mặt to, dáng vẻ oai vệ đang đưa tay nhận lễ vật. Chuột đầu đàn dâng lễ khom người, đuôi cụp lại trông đầy sợ sệt; con tiếp theo xách cá mà vẻ sợ sệt không kém gì con đi đầu. Hai con đi cuối thổi kèn ở tư thế phòng bị, khi có biến là “vọt” nhanh.
Bức tranh thật hài hước khi người nghệ nhân dân gian đã thổi hồn và nhân cách hóa loài chuột để chúng cũng biết làm đám cưới, lấy vợ. Nhưng châm biếm là, chú rể chuột kia muốn đón dâu lại phải mang chim, mang cá cống cho mèo. Hình ảnh này đã phản ánh chế độ phong kiến tàn ác, lạc hậu một cách sâu cay.
Mèo được họa đầy béo tốt, mặt nghiêm nghị tỏ vẻ như khó chịu nhưng tay vẫn chìa ra nhận hối lộ. Còn chuột bé nhỏ vừa phải dẫn bầu đoàn kèn trống đi cống nạp, vừa khép nép dò xét tình thế để ứng biến. Mèo đại diện cho tầng lớp thống trị, bóc lột trong xã hội xưa. Còn những chú chuột là hình ảnh ẩn dụ cho người nông dân lam lũ, thật thà, chất phác.
Mặc dù bức tranh không có chú thích nhưng ai nhìn cũng dễ nhận ra nét ẩn dụ tinh tế của người nghệ nhân dân gian. Cục diện bức tranh đã vẽ lên hiện thực của đời sống, rằng kẻ yếu thì luôn phải chịu bất công và thiệt thòi.
Loài chuột vốn ranh ma, tinh quái, đa nghi, luôn cảnh giác với kẻ thù không đội trời chung là loài mèo, lại hóm hỉnh châm biếm mèo tham của hối lộ. Đám cưới chuột chính là sự châm biếm đả kích sâu cay chế độ phong kiến bất công, cổ hủ, thối nát, luôn chèn ép những người nông dân hiền lành một nắng hai sương.
Ứng với xã hội loài người ngày nay, dù chế độ phong kiến đã kết thúc song tình trạng đút lót vẫn còn tồn tại. Ở nhiều công ty, doanh nghiệp bức tranh đông hồ Đám cưới chuột vẫn là một trong những bức họa treo tường được lựa chọn để nhắc nhở, răn đe người có chức có quyền sống và cư xử sao cho phải đạo./.
Trên cơ sở những kết quả ghi nhận được từ quý 3, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) dự báo, nếu các yếu tố như chính sách pháp lý, tài chính và đầu tư công tiếp tục được cải thiện.
Một người phụ nữ có ý định chuyển số tiền 200 triệu đồng cho đối tượng giả danh công an lừa đảo đã được lực lượng chức năng công an địa phương ngăn chặn kịp thời.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội vừa phục hồi giải quyết nguồn tin tội phạm, về việc bà Nguyễn Thị Ngọc tố cáo một số cá nhân lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc nhận tiền để đầu tư dự án “Xây dựng hạ tầng KCN Yên Sơn - Bắc Lũng” giai đoạn 1 và 2.
Phát hiện nhóm thanh thiếu niên điều khiển xe máy có hành vi phóng nhanh, lạng lách... gây náo loạn đường phố, Công an quận Hà Đông phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự xuyên đêm truy lùng, bắt giữ toàn bộ các đối tượng.
UBND tỉnh Bắc Giang vừa có văn bản chấn chỉnh, yêu cầu sau ngày 30/03/2025, nhà ở nhiều tầng, kết hợp cho thuê trọ, cơ sở kinh doanh không đảm bảo về PCCC sẽ phải tạm đình chỉ và dừng hoạt động.
Ông Lý Vỹ Triều Dương - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bạc Liêu thông tin, 9 tháng đầu năm 2024, ngành du lịch tỉnh tiếp tục phát triển với tổng thu ước đạt khoảng 3.420 tỷ đồng, đạt 82,9% kế hoạch, tăng 9,1% so cùng kỳ.
Chiều 17/10, Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức chương trình gặp mặt, tri ân các cá nhân, tập thể, doanh nghiệp cùng đồng hành với Báo trong hành trình hỗ trợ các tỉnh phía Bắc bị thiệt hại bởi bão số 3.
Phát hiện nhóm thanh thiếu niên điều khiển xe máy có hành vi phóng nhanh, lạng lách... gây náo loạn đường phố, Công an quận Hà Đông phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự xuyên đêm truy lùng, bắt giữ toàn bộ các đối tượng.
Ngày 19/10, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương thông tin về việc truy nã đối với Khổng Thị Thanh (SN 1972; KHKTT: khu phố Bình Thuận 2, phường Thuận Giao, TP Thuận An, Bình Dương) về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.
Sau khi gây án, Huỳnh Trung Quân đã lấy tiền, trang sức và điện thoại của nạn nhân, sau đó phi tang thi thể xuống mương nước và về nhà người thân ẩn náu thì bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Nguyễn Trọng Khỏe đăng tải trên trang mạng xã hội facebook, zalo cá nhân các bài viết, hình ảnh hoạt động tuyển dụng, đưa người Việt Nam đi xuất khẩu lao động tại Nhật Bản và một số nước châu âu theo diện du học sinh, kỹ sư...
Thông qua mạng xã hội Facebook, Công an thị xã Hoàng Mai phát hiện tại nhà Nguyễn Đình Lương (sinh năm 1971), trú tại phường Quỳnh Xuân (thị xã Hoàng Mai - Nghệ An) diễn ra việc đốt pháo nổ trong quá trình tổ chức đám cưới.
Tại khu vực kiểm tra, nam hành khách đã lấy ra trong người 7 miếng kim loại màu vàng, nghi là vàng, trong đó 5 miếng để xung quanh cạp quần và 2 miếng để trong đế giày.
Được giao nhiệm vụ quản lý tài sản của TPBank, Nguyễn Văn Linh nhận thấy vàng của ngân hàng chỉ được kiểm tra 2 lần/năm nên đã chiếm đoạt 246 lượng vàng SJC rồi đem bán lấy tiền đầu tư mua tiền ảo USDT, ngoại hối (Forex), xổ số Vietlott...
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.