Nghề tái chế nhôm tại thôn Bình Yên phát triển tự phát, thiếu quy hoạch đã làm cho môi trường thôn Bình Yên ngày càng ô nhiễm và đến nay đã ở mức báo động.
|
Kênh, mương ở thôn Bình Yên cạn trơ đáy, vàng đục vì ô nhiễm chất tẩy rửa sản phẩm nhôm. |
Thôn Bình Yên, xã Nam Thanh, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định có khoảng 600 hộ dân, trong đó có 304 hộ làm nghề tái chế nhôm từ các phế thải như vỏ lon bia, đồ uống đóng hộp để sản xuất chậu, mâm, xoong nồi…, mang lại nguồn thu nhập khá ổn định và việc làm cho hơn 1.000 nhân công.
Bình quân mỗi tháng thôn Bình Yên tái chế gần 1.500 tấn nhôm phế liệu, hiệu suất thu hồi khoảng 60%, nên tổng doanh thu đạt khoảng 53 tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, người dân chỉ chăm chú vào lợi nhuận kinh tế mà bỏ quên đi môi trường tự nhiên.
|
Nhiều diện tích đất ruộng bị bỏ hoang vì bị nhiễm axit không thể canh tác. |
Từ nhiều năm nay, mỗi ngày hàng trăm m3 nước thải màu vàng đục chứa hóa chất từ khâu tẩy rửa sản phẩm (gồm axit, sút, muối Cr và một số hóa chất chuyên dụng khác) chưa qua xử lý đã thải trực tiếp ra kênh, mương, nước dẫn vào ruộng lúa khiến nhiều diện tích đất bị bỏ hoang vì không thể canh tác.
Mùi hôi thối, tanh nồng khó chịu bốc lên nồng nặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. Dù chưa có đánh giá cụ thể nào về ảnh hưởng sức khỏe đến người dân nhưng số người mắc các bệnh về đường hô hấp, da liễu ngày một tăng cao.
Chưa kể, khói bụi và tiếng ồn từ hoạt động tái chế nhôm cũng đang "bức tử" môi trường tự nhiên ở làng nghề Bình Yên.
|
Hệ thống kênh, mương chỉ còn lại một dòng nước nhỏ hôi thối chảy dài. |
Hệ thống, kênh mương ở làng nghề Bình Yên cũng không thể nạo vét vì bùn độc hại không biết đổ ở đâu. Cứ thế lớp bùn ngày càng cao lên, khiến cả đoạn sông chảy qua địa bàn xã Nam Thanh cũng cạn trơ đáy, chỉ còn một dòng nước nhỏ vàng đục chảy qua. Lòng sông chứa đầy rác thải sinh hoạt mà người dân ném xuống.
Được biết, nghề tái chế nhôm tại thôn Bình Yên không phải là nghề truyền thống. Năm 1989 mới chỉ có một vài hộ làm nghề và phát triển ồ ạt đến nay. Việc phát triển nghề tái chế nhôm tự phát, thiếu quy hoạch, thiếu giải pháp xử lý chất thải đã làm cho môi trường thôn Bình Yên ô nhiễm trầm trọng.
|
Rác thải dân sinh cũng tràn ngập dưới hệ thống kênh mương. |
Năm 2008 các ngành chức năng của Nam Định và một số tổ chức quốc tế đã triển khai dự án hỗ trợ làm điểm một hộ về giảm thiểu nước thải từ quá trình nhúng mạ sản phẩm nhôm, hai hộ về giảm thiểu khói bụi với loại hình cô đúc nhôm, tổng kinh phí gần 22 triệu đồng.
Dự án còn hỗ trợ xây dựng 92 hố gas, 93 ống khói tại các hộ nhúng rửa sản phẩm nhôm, 48 ống khói cho các hộ cô đúc nhôm, 186 thùng nhựa loại 60 lít và 150 lít cho 93 hộ nhúng rửa sản phẩm, 30 thùng đặt tại kho chứa chất thải nguy hại tại bãi rác của xã với tổng kinh phí gần 443 triệu đồng.
|
Một số sản phẩm đã hoàn thành sau khi tái chế nhôm từ phế thải. |
Nhưng khi dự án kết thúc vào cuối năm 2009 thì vấn đề ô nhiễm lại tiếp diễn, nguyên nhân là do quy mô sản xuất ngày cảng lớn, ống khói và hố gas không còn phù hợp và người dân không tự bỏ kinh phí.
Một dự án khác do Cục Kiểm soát ô nhiễm, Tổng Cục Môi trường bảo trợ cũng đã được triển khai với 3 mô hình xử lý khí thải, nước thải và chất thải rắn. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ dừng lại ở mô hình vì chi phí thực tế rất lớn.
|
Người dân từ lâu đã gọi dòng sông đoạn chảy qua xã Nam Thanh là dòng sông "chết". |
Thực trạng ô nhiễm từ các làng nghề luôn là vấn đề nhức nhối suốt nhiều năm qua, không chỉ riêng tại tỉnh Nam Định. Đã đến lúc, chính quyền địa phương cần có biện pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn đối với các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường để đảm bảo sự công bằng, cứu vãn môi trường các làng nghề, trong đó có làng nghề Bình Yên.
Theo kết quả quan trắc của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại làng nghề Bình Yên, môi trường nước mặt tại sông Nam Ninh Hải, nơi chứa nước thải của các cơ sở sản xuất, có hàm lượng SS (chất rắn lơ lửng) cao gấp 12,2 lần Quy chuẩn Việt Nam. COD (lượng oxy cần thiết để oxy hóa các hợp chất hóa học trong nước bao gồm cả vô cơ và hữu cơ, COD càng cao càng có hại cho sinh vật nước và hệ sinh thái nước nói chung) cao gấp 20 lần; BOD5 (lượng oxy cần thiết để oxy hóa hết các chất hữu cơ và sinh hóa do vi khuẩn có trong nước nói chung và nước thải nói riêng gây ra với thời gian 5 ngày) cao gấp 21,2 lần. |