Năm nay, lượng tiêu thụ hàng cao hơn 4 lần năm trước, đặc biệt là khăn xếp đội đầu cho trẻ em được đặt nhiều hơn cả.
Ở miền Bắc chỉ còn duy nhất thôn Giáp Nhất, thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực, Nam Định là còn sản xuất khăn xếp. Loại khăn đội đầu thường dùng thấy trong các lễ hội, đám cưới, mừng thọ của người Việt Nam ta.
Thôn Giáp Nhất cách thành phố Nam Định hơn 20km về phía Tây Nam, hiện có khoảng 140 hộ gia đình làm nghề khăn xếp. Không ai trong thôn biết nghề làm khăn xếp Giáp Nhất có từ bao giờ, chỉ biết từ ông cha đã có và truyền lại cho đến ngày nay.
 |
| Những chiếc khăn đủ màu sắc đóng sau khi quấn xong được xếp ở nơi thoáng mát, khô ráo để keo được khô. (Ảnh: Minh Trang) |
Khăn xếp gồm 3 loại: Khăn dành cho nam, cho nữ và loại khăn cả nam, nữ đều đội được. Khăn dành cho nam thường là loại khăn quang, đằng sau phía trên búi tó dựng đứng, đằng trước phía trên là lưỡi trai, nếp và vành. Khăn cho nam thường là màu xanh dương và vàng. Khăn cho nữ thì có nhiều màu và hoạ tiết hơn.
Chất liệu để làm khăn trước đây là vải lượt, nhiễu hay vải sa tanh cũ, cốt khăn làm bằng giấy. Khăn xếp bé nhất có 5 nếp, loại lớn nhất là 70 nếp.
Ông Nguyễn Văn Kháng, 50 tuổi, nghệ nhân làm khăn xếp tại thôn Giáp Nhất chia sẻ: “Dịp Tết năm ngoái cả thôn bán được 5 vạn chiếc khăn, năm nay nhu cầu cao hơn, tính đến hiện tại cả thôn đã bán được 20 vạn chiếc. Như tôi trung bình mỗi ngày quấn được khoảng 100 chiếc mà vẫn thiếu hàng. Năm nay loại khăn xếp dành cho trẻ em được đặt nhiều hơn cả”.
 |
| Ông Nguyễn Văn Kháng, 50 tuổi, nghệ nhân làm khăn xếp thôn Giáp Nhất quấn mỗi ngày 100 chiếc khăn đóng để có thể có đủ hàng phục vụ cho dịp Tết. (Ảnh: Minh Trang) |
Ông Kháng cho biết thêm: “Để làm được một chiếc khăn xếp phải trải qua 7 công đoạn như cắt vải, cắt xốp, máy, quấn, vẽ hoa... Và để hoàn thiện được một chiếc khăn xếp thì phải có từ 4 đến 5 người mới hoàn thiện được, mỗi công đoạn hầu như đều có một người làm chuyên biệt”.
Tất cả các công đoạn như quấn, dán, khâu, cắt… đều được làm thủ công bằng tay. Khi quấn người làm phải cần mẫn, tỉ mỉ, chặt tay để các nếp không bị xô lệch, phải đều tăm tắp, vừa vặn.
Theo như các nghệ nhân làm khăn xếp làng Giáp Nhất cho biết, khăn xếp miền Bắc vẫn giữ nguyên hình dạng vốn có từ cổ xưa, còn khăn xếp miền Trung, miền Nam thì cách tân nhiều. Điểm nhận diện của khăn xếp miền Bắc đó là nếp quấn dày và dựng ngang, phần lưỡi trai xếp thành hình chữ Nhân, búi tó (búi để buộc tóc) được đặt ở phần phía trên đỉnh đầu.
Để kịp tiến độ giao hàng cho các thương lái thì sau khi quấn khăn xong đều phải dùng máy sưởi để sấy khăn để keo khô nhanh kịp tiến độ giao hàng cho khách.
