Mỹ chấm dứt cuộc chiến tranh ở Afghanistan

Việc rút quân này đồng nghĩa với việc Mỹ chấm dứt cuộc chiến tranh đã phát động cách đây gần 20 năm ở Afghanistan. Quyết định nói trên của ông Biden vì thế có ý nghĩa lịch sử đối với nước Mỹ và sẽ là dấu ấn cầm quyền đầu tiên của ông Biden.

Cuộc chiến tranh ở Afghanistan là cuộc chiến lâu dài nhất và tiêu hao tiền của nhiều nhất mà nước Mỹ đã từng tiến hành trong lịch sử từ khi lập quốc đến nay. Hiện tại, Mỹ còn khoảng 3.500 binh lính ở Afghanistan và NATO còn triển khai khoảng 10.000 binh lính.

Ngoài ra còn một vài đồng minh quân sự của Mỹ như Australia có nhưng không nhiều binh lính ở Afghanistan. Mỹ rút quân về nước thì NATO và các đồng minh kia cũng buộc phải triệt thoái quân đội theo. Họ biện luận là “cùng đưa quân vào thì cùng rút quân ra”, nhưng trong thực chất Mỹ ra đi thì họ cũng phải ra đi theo vì không còn có được sự đảm bảo an ninh ở Afghanistan.

Gần 4 tuần sau khi xảy ra sự kiện Mỹ bị tấn công khủng bố ngày 11/9/2001 ở New York và Washington, tổng thống Mỹ George W.Bush phát động cuộc chiến tranh ở Afghanistan với lý do chính quyền Taliban ở Afghanistan hậu thuẫn mạng lưới khủng bố al-Qeada của Osama bin Laden tiến hành những vụ tấn công khủng bố nhằm vào Mỹ và đồng minh.

Chỉ sau thời gian ngắn, Mỹ cùng đồng minh và NATO lật đổ được chính thể của Taliban ở Afghanistan và dựng nên chính quyền dân sự mới. Tháng 5/2002, ông Bush tuyên cáo là nước Mỹ đã chiến thắng. Sau 20 năm, quân đội Mỹ và đồng minh vẫn hiện diện ở Afghanistan. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ thì tính đến cuối năm 2019, Mỹ đã tiêu tốn gần 2.000 tỷ USD cho cuộc chiến tranh ở Afghanistan.

Số liệu ước tính cũng còn cho thấy có hơn 38.000 người Afghanistan đã bị thiệt mạng và hàng trăm ngàn người Afghanistan bị thương bởi chiến tranh trong 2 thập kỷ qua. Hơn 2.400 binh lính Mỹ bỏ mạng ở Afghanistan. Dân Mỹ ngày càng thêm mệt mỏi về cuộc chiến tranh này. Taliban tuy bị lật đổ nhưng vẫn không chỉ tiếp tục tồn tại mà còn trở nên ngày càng thêm mạnh hơn về quân sự và tự tin hơn trong ứng phó Mỹ và đồng minh về chính trị cũng như quân sự.

Chính thể dân sự hình thành ở Afghanistan sau khi Taliban bị lật đổ được bên ngoài hậu thuẫn mạnh mẽ về tài chính và được Mỹ, NATO cùng đồng minh đảm bảo về an ninh nhưng cả sau 20 năm vẫn không phải là đối thủ quân sự của Taliban.

Hai nhiệm kỳ Tổng thống của ông Bush, rồi hai nhiệm kỳ của ông Barack Obama và cả nhiệm kỳ của ông Donald Trump đều không giúp nước Mỹ chấm dứt được cuộc chiến tranh này trong thế thắng. Hồi cuối năm ngoái, ông Trump đạt được thoả thuận với Taliban về những điều kiện mà Taliban phải đáp ứng để đổi lấy việc Mỹ rút hết quân đội ra khỏi nước này đến ngày 1/5 tới. Bây giờ, ông Biden quyết định thực hiện việc này cho đến ngày 11/9 tới - đúng vào thời điểm 20 năm ngày nước Mỹ bị al-Qeada tấn công khủng bố. Và ông Biden không đưa ra bất cứ điều kiện tiên quyết nào đối với Taliban.

Về chính trị an ninh cho Afghanistan, quyết định này của ông Biden rất mạo hiểm và đầy rủi ro bởi hiện không có gì để đảm bảo là Afghanistan rồi đây sẽ nhanh chóng có được giải pháp chính trị hoà bình, sẽ thành công với việc hoà giải và hoà hợp dân tộc, sẽ loại trừ được khả năng Taliban lại dùng biện pháp quân sự để trở lại cầm quyền và từ đó sẽ lại trở thành nguy cơ khủng bố và thách thức an ninh thế giới.

Nhưng về đối nội và đối ngoại thì quyết sách này của ông Biden giúp nước Mỹ khép lại thời kỳ sa lầy về chính trị, an ninh và quân sự ở Afghanistan. Nó giúp ông Biden tranh thủ được tâm lý chung hiện tại của dân Mỹ và tập trung vào những chuyện chính trị an ninh thế giới và đối ngoại mà ông Biden cho rằng quan trọng, cấp thiết và quyết định hơn đối với tương lai của nước Mỹ như đối phó Trung Quốc hay nhằm vào khu vực lớn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mỹ rút quân khỏi Afghanistan nhưng hệ luỵ vẫn chưa hoàn toàn hết đối với nước Mỹ và cá nhân ông Biden.