Hà Nội 19 °C
TP Hồ Chí Minh 29 °C
Hải Phòng 20 °C
Đà Nẵng 24 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 19°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 29°C
  • Hải Phòng Hà Nội 20°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 24°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Mùa Xuân về thăm Plei Ơi nghe “Huyền thoại Vua Lửa - kiếm thần”

Dân sự
29/01/2025 19:40
Ngọc Anh
aa
Về mảnh đất thiêng liêng Plei Ơi - Khu Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, vào một ngày cuối tháng 1 tức những ngày giáp Tết cổ truyền Ất Tỵ...

Thời tiết vào cuối đông mang chút se lạnh, bầu trời trong vắt hòa vào màu xanh của núi rừng như vẽ nên một bức tranh thơ mộng và bình yên... Nơi đây trên một thung lũng bằng phẳng, xung quanh bao bọc bởi núi rừng và những cánh đồng xanh ngát bất tận, Plei Ơi (xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện) là ngôi làng cư trú của những vị Pơtao Apui cuối cùng.

Vua lửa “Huyền thoại truyền đời đời”

Theo chân của một người dân trong làng, chúng tôi tìm đến với “phụ tá” của Vua Lửa đời thứ 14 - Siu Luynh là ông Rah Lan Hieo (SN 195).

Ông Hieo có vẻ bề ngoài khắc khổ, gầy gò, tóc ông đã bạc trắng như đám mây xế chiều của những ngày đầy nắng, ông là nhân chứng sống và am hiểu rõ nhất về lịch sử và đặc trưng riêng biệt của Vua Lửa trên mảnh đất thiêng Plei Ơi.

Mùa Xuân về thăm Plei Ơi nghe “Huyền thoại Vua Lửa - kiếm thần”
Đường vào khu di tích cấp quốc gia Plei Ơi. Ảnh: UBND huyệ Phú Thiện

Ông Hieo trầm ngâm kể, Vua Lửa cũng là con dân của người Jrai. Cuộc sống của Vua chỉ khác biệt và có quyền lực khi mặc lên mình chiếc áo của Vua và sử dụng chiếc gươm thần để thực hiện nghi lễ cầu mưa cho dân làng.

Vua cũng có vợ có con, có gia đình, các công việc thường ngày và các hoạt động sinh sống của Vua như đi rừng, hái măng, tỉa bắp, trồng lương thực, vẫn diễn ra bình thường như bao người khác.

Vua Lửa có 14 đời thì Siu Nhong - Vua đời thứ 6 là người được nhắc đến nhiều nhất về quyền năng hô mưa gọi gió. Và vùng lãnh thổ của Pơtao Apui được hình thành lên nhờ vị vua này.

Theo truyền thuyết Siu Nhong là người được cử làm Vua Lửa nhưng Siu Nhong một mực từ chối. Để thuyết phục Siu Nhong, người dân đã phải kiên trì 7 ngày 7 đêm và nói đi nói lại rằng, nếu ông không chịu nhận thanh gươm, cả vùng có thể sẽ phải chết.

Sau đó, Siu Nhong chấp nhận, ông dùng gươm thần đánh 7 lần vào nước. Sau 7 ngày, 7 đêm, mây đen ùn ùn kéo đến những cơn mưa giăng kín cả bầu trời. Kể từ đó, ông chính thức được gọi là Pơtao Apui, giúp dân làng “gọi gió gọi mưa”, mang lại “sự sống” cho buôn làng. Vị Vua Lửa đời thứ 11 - Siu Ất cũng là một vị Vua đã làm rạng danh cho dòng tộc của mình.

Mùa Xuân về thăm Plei Ơi nghe “Huyền thoại Vua Lửa - kiếm thần”

Lễ cúng cầu mưa của Vua lửa Siu Ất. (Ảnh: UBND huyện Phú Thiện)

Vua Lửa Siu Ất lên ngôi với ý chí quật cường, ông đã liên kết với các thủ lĩnh, tù trưởng có thế lực trong vùng, kiên quyết chống lại sự thống trị của thực dân Pháp, bảo vệ người dân trước sự hung hãn, tàn bạo của quân thù.

Vua Lửa đời thứ 14 Siu Luynh là vị vua cuối cùng, tuy vậy cuộc sống của vua Siu Luynh khá chật vật và khó khăn. Gia tài quý nhất của ông là một cối gỗ, một cái chiêng, một cái trống và một cái rương gỗ lớn đựng đồ tế lễ, tương truyền do các đời Vua Lửa trước để lại.

Từ nhỏ đã theo Vua Siu Luynh, ông Ranh Lan Hieo thường cẩn thận, tỉ mỉ, chăm chút chuẩn bị đồ cúng cho Vua. Khi lớn lên, ông được chọn làm phụ tá, sau đó được dọn về nhà của Vua, phụ Vua trong những lễ cầu cúng.

Năm 1999, vị Vua Lửa thứ 14 - Siu Luynh qua đời. Theo quy định, chỉ những người mang họ Siu mới được nối ngôi; tuy nhiên, con cái của ông lại mang họ của mẹ, cho nên đến nay vẫn chưa có người đảm nhận trọng trách quan trọng này.

Người phụ tá của vua Siu Luynh là ông Rah Lan Hieo đã thay Vua trong công việc cúng cầu mưa hàng năm cho người dân buôn làng Plei Ơi.

Trong tiềm thức của người dân Plei Ơi, những cơn mưa trĩu hạt mang về sự sống cho bản làng, cho núi rừng của vùng đất cằn cỗi từ các Vua Lửa vẫn là những điều thiêng liêng, cao cả.

Gươm thần “hô mưa, gọi gió”

Theo truyền thuyết, chiếc gươm thần đầy quyền năng được hai anh em T’dia và T’diêng rèn từ một hòn đá lấy từ núi Hàm Rồng - một miệng núi lửa khổng lồ cách trung tâm thành phố Pleiku (Gia Lai) khoảng 10 km về phía Nam.

Khi thanh gươm được rèn xong, cứ đỏ rực mãi, nhúng vào ghè, ghè cạn; nhúng xuống suối, suối khô; nhúng xuống sông, sông hết nước... cuối cùng phải nhúng bằng máu các nô lệ thì thanh gươm mới nguội. Sau đó hai anh em T’Dia, T’Diêng đã vứt thanh gươm xuống sông.

Mùa Xuân về thăm Plei Ơi nghe “Huyền thoại Vua Lửa - kiếm thần”
Ông Rơ Lan Hieo và Vua lửa Siu Ất trong một buổi Lễ cầu mưa. (Ảnh: UBND huyện Phú Thiện)

Năm 2009, ông Rơ Lan Hieo - phụ tá của Vua Lửa đã thực hiện nghi lễ di dời “gươm thần” từ núi Chư Tao Yang về cất giấu kỹ ở một nơi đặc biệt mà ngoại trừ Vua Lửa và phụ tá, không ai được biết.

Nơi cất giấu thanh gươm thần là đỉnh núi Chư Tao Yang cao 209m. Trên đỉnh núi có một hang đá được tạo bởi 3 viên đá xếp chồng lên nhau. Dưới khe đá là cửa hang nhỏ hẹp chỉ một người chui lọt. Và để đến được nơi giấu gươm còn phải chui qua hai ngách hang nữa. Người xưa truyền lại rằng, nếu ai dám xâm nhập ngọn núi thiêng này sẽ bị phát điên hoặc sẽ gặp tai họa lớn”, ông Hieo hồi tưởng.

Người phụ tá Vua Lửa thứ 14 và sứ mệnh lưu giữ “huyền thoại”

Sau khi Vua Lửa thứ 14 qua đời, ông Ranh Lan Hieo - người phụ tá của vị Vua cuối cùng đã thay Vua trong việc cầu cúng xin mưa cho dân làng.

Thay Vua, ông Hieo phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt giống như một vị Pơtao Apui, không được ăn các loại thịt ếch, nhái, bò, chó...

Theo truyền thống thì lễ cầu mưa phải có đủ các vật phẩm như: 1 ghè rượu, 1 cây nến, 1 tô gạo, 1 đĩa thịt được cắt ra bày sẵn. Sau khi khấn vái cùng nghi thức rẩy và xoa nước vào bụng các già làng để cầu sức khỏe cầu phúc, ông Hieo sẽ ngồi lạy 3 lạy chào thần linh rồi rót nước vào ché rượu.

Vua Lửa vừa khấn, vừa lấy gạo, thịt trong tô, đĩa vãi ra để mời các vị thần Núi, thần Sông, thần Gỗ, thần Đá... cùng dự lễ. Sau đó, Vua Lửa sẽ lấy thịt ném 3 lần ra phía trước. Mỗi lần ném thịt, Vua Lửa cũng không quên cầm cây gươm thần và luôn miệng cầu xin.

Ông Ranh Lan Hieo đã thay thế những vị Vua Lửa “tiếp nối huyền thoại” giúp dân làng cầu mưa cầu gió, cầu những điều tốt lành cho dân làng suốt nhiều năm liền.

Bình luận

avatar-comment
Mới nhất
Đọc nhiều
Công an Bình Dương phong tỏa ngôi nhà có 2 người chết bất thường

Công an Bình Dương phong tỏa ngôi nhà có 2 người chết bất thường

Lực lượng công an tỉnh Bình Dương phối hợp cùng cơ quan chức năng phong toả hiện trường, lấy lời khai các nhân chứng vụ phát hiện 2 người chết trong ngôi nhà tại KP. An Hòa, P. Hòa Lợi, TP. Bến Cát.
Thủ tướng chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Thủ tướng chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng khiến nhiều người thương vong xảy ra trên địa bàn tỉnh Sơn La.
Bình Dương: Tổ chức Đại hội điểm Cháu ngoan Bác Hồ

Bình Dương: Tổ chức Đại hội điểm Cháu ngoan Bác Hồ

Ngày 21/2, tại TP. Dĩ An đã diễn ra Phiên trọng thể Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ thành phố Dĩ An, lần thứ XII với chủ đề “Thiếu nhi Dĩ An – Tự hào truyền thống, tiếp bước cha anh – Xứng danh mầm non của Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Tin bài khác
Thủ tướng chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Thủ tướng chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng khiến nhiều người thương vong xảy ra trên địa bàn tỉnh Sơn La.
Khẩn trương khắc hậu quả, điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Khẩn trương khắc hậu quả, điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại Sơn La

Sau khi tiếp nhận thông tin về vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng khiến 6 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương, Bộ Công an đã có chỉ đạo lực lượng chức năng khẩn trương điều tra, làm rõ.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương giữ chức Bí thư tỉnh uỷ Long An

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương giữ chức Bí thư tỉnh uỷ Long An

Sáng nay (22/2), Tỉnh ủy Long An tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ.
Sản phụ tố Bệnh viện Phụ sản Trung ương "tắc trách", Giám đốc bệnh viện lên tiếng

Sản phụ tố Bệnh viện Phụ sản Trung ương "tắc trách", Giám đốc bệnh viện lên tiếng

Mạng xã hội đang chia sẻ rầm rộ câu chuyện của sản phụ Q.A (sinh năm 1997, quê Bắc Giang) mang thai 25 tuần, điều trị tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương nhưng phải xin chuyển viện để cứu cả mẹ lẫn con.
Người đàn ông đang cắt cỏ ven đường bất ngờ tử vong do lốp ô tô văng trúng

Người đàn ông đang cắt cỏ ven đường bất ngờ tử vong do lốp ô tô văng trúng

Cặp lốp đôi phía sau chiếc xe đầu kéo bất ngờ rời khỏi xe, lao thẳng vào người đàn ông phía bên kia đường khiến người này tử vong.
Miền Bắc rét đậm rét hại diện rộng vì ảnh hưởng không khí lạnh mạnh

Miền Bắc rét đậm rét hại diện rộng vì ảnh hưởng không khí lạnh mạnh

Theo dự báo, do ảnh hưởng của đợt không khí lạnh có cường độ mạnh, khu vực Bắc Bộ trời rét đậm rét hại và mưa từ ngày 22/2.
Thu hồi toàn quốc lô mỹ phẩm không đạt chất lượng của Công ty TNHH vẻ đẹp Francia

Thu hồi toàn quốc lô mỹ phẩm không đạt chất lượng của Công ty TNHH vẻ đẹp Francia

Thông tin từ Cục Quản lý Dược, đơn vị vừa ban hành Quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy mỹ phẩm Kem giảm thâm nách và khử mùi Cléo của Công ty TNHH vẻ đẹp Francia do không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
Xe khách va chạm xe đầu kéo khiến 6 người tử vong

Xe khách va chạm xe đầu kéo khiến 6 người tử vong

Khoảng 23h30 ngày 21/2, tại km 235+100 QL6 thuộc xã Sặp Vạt, huyện Yên Châu, Sơn La xảy ra va chạm giữa xe khách và xe đầu kéo. Vụ tai nạn nghiêm trọng khiến 6 người tử vong.
Gia Lai: Phát hiện thi thể người đàn ông bị quấn chăn đốt cháy, nghi tự tử

Gia Lai: Phát hiện thi thể người đàn ông bị quấn chăn đốt cháy, nghi tự tử

Người nhà phát hiện trong hố rác tại khu vực rẫy nhà ông Q có một thi thể người đàn ông bị đốt cháy, còn lại xương sọ và các xương cổ chân, tay... nên trình báo cơ quan công an.
Một địa phương có hàng trăm cán bộ xin thôi việc và nghỉ hưu trước tuổi

Một địa phương có hàng trăm cán bộ xin thôi việc và nghỉ hưu trước tuổi

Trong số 352 cán bộ xin nghỉ thì có đến 287 cán bộ đăng ký nghỉ hưu trước tuổi và 65 công chức, viên chức, người lao động đăng ký nghỉ thôi việc trong năm 2025.